Τι κρύβει η συμφωνία του Eurogroup; 11 ερωτήσεις & απαντήσεις

Αλλα διάβασε η κυβέρνηση, άλλα η αντιπολίτευση και άλλα ο Ντάισελμπλουμ για τα όσα συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της Δευτέρας. Ανάμεσα στους πανηγυρισμούς και τις καταγγελίες όμως υπάρχουν και 11 αλήθειες που έχουν να κάνουν με την τσέπη μας…

Αλέκος Παπαναστασίου

H κυβέρνηση έσπευσε να πανηγυρίσει: πρώτα εκδόθηκε το non paper που υποστήριζε ότι η συμφωνία επιστροφής των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα «περιλαμβάνει τελικά τον απαράβατο όρο που έθεσε η ελληνική πλευρά για “ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα”» και έκανε λόγο για «πολιτική συμφωνία» και έπειτα βγήκαν οι υπουργοί στα κανάλια –ο καθένας από την αγαπημένη του συχνότητα, ο Δημήτρης Τζανακόπουλος στον Alpha, ο Νίκος Παππάς στον ΑΝΤ1, ο Γιώργος Σταθάκης στον ΣΚΑΪ– και επανέλαβαν το ίδιο ποίημα. Από την άλλη όμως η αντιπολίτευση έσπευσε να καταγγείλει: η ΝΔ είπε ότι «η κυβέρνηση επιχειρεί να κοροϊδέψει τον ελληνικό λαό», το ΠΑΣΟΚ σημείωσε ότι η κυβέρνηση πανηγυρίζει απλώς επειδή επιστρέφει η τρόικα στην Αθήνα, ενώ πιο χειρουργικός στην ανάλυσή του ήταν ο Βαγγέλης Βενιζέλος που τόνισε ότι «στις 20 Φεβρουαρίου 2017 επαναλαμβάνεται ουσιαστικά αυτό που έγινε στο Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου 2015. Οπως το 2015 έτσι και τώρα συμφωνήθηκε απλώς η παράταση της διαπραγμάτευσης για το κλείσιμο της αξιολόγησης».

Είναι προφανές ότι διαφορετική εικόνα έχει κανείς για το Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου ανάλογα με το από ποια μεριά του λόφου βρίσκεται. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ πάντως δεν είπε για πολιτική συμφωνία, αλλά τι ξέρει αυτός; Σημασία έχει τι ανέφερε η ΕΡΤ και η «Αίθουσα Σύνταξης» ότι είπε ο Ολλανδός. Τέλος πάντων.

Ας επιχειρήσουμε λοιπόν να δούμε τι σημαίνει η απόφαση του Eurogroup της Δευτέρας για τη συνέχιση της αξιολόγησης. Και κυρίως τι σημαίνει για την τσέπη μας. Διότι παρά τους πανηγυρισμούς και τα αναθέματα, όλα εκεί καταλήγουν.

1. Υπήρξε πολιτική συμφωνία;
Οχι. Είχαμε συμφωνία για την επιστροφή των τεχνικών κλιμακίων των Θεσμών στην Αθήνα μετά την Καθαρά Δευτέρα. Σε πολιτικούς όρους, η κυβέρνηση που κάποτε πανηγύριζε ότι έδιωξε την τρόικα από την Αθήνα, τώρα πανηγυρίζει ότι επιστρέφει. Αν τώρα, αφού επιστρέψουν οι Θεσμοί, υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο κλιμακίων των εκπροσώπων των δανειστών (staff-level-agreement) και αυτή η συμφωνία πάει στο επόμενο Eurogroup τότε θα έχουμε πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης η οποία θα ανοίγει τον δρόμο για την εκταμίευση δόσεων. Το επόμενο Eurogroup είναι στις 20 Μαρτίου αλλά με τις ολλανδικές εκλογές στις 15 του μήνα κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι εκείνη την εποχή ο Γερούν Ντάισελμπλουμ. Αρα μπορεί να πάει στο άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα ή στο μεθεπόμενο επίσημο Eurogroup των Βρυξελλών μετά το Πάσχα. Θα τη βγάλουμε με σαρακοστιανά δηλαδή.

2. Ποια είναι τα μέτρα που δέχτηκε να συζητήσει η κυβέρνηση;
Το υπουργείο Οικονομικών (αλλά και το Μαξίμου, καθώς ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει επαναλάβει σε κάθε τόνο ότι δεν έχει «λευκή επιταγή» στη διαπραγμάτευση) θα συζητήσει με τους Θεσμούς τη μείωση του αφορολόγητου και την περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις με απόδοση περίπου 1,5% του ΑΕΠ (περίπου 2,7 δισ. ευρώ). Παράλληλα θα εφαρμοστούν άμεσα τα υπόλοιπα μέτρα της δεύτερης αξιολόγησης που αφορούν στα εργασιακά, στο άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων και στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.

3. Πότε θα εφαρμοστούν;
Τα μέτρα θα νομοθετηθούν από τώρα και θα ισχύουν από την Πρωτοχρονιά του 2019. Αλλωστε το non paper είναι σαφές: «Η ελληνική πλευρά δέχθηκε την νομοθέτηση μεταρρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν από 01/01/2019 και μετά». Τώρα το πώς το δέχτηκε αυτό η κυβέρνηση όταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας χαρακτήριζε αντιδημοκρατική την απαίτηση για προνομοθέτηση μέτρων και ο Προκόπης Παυλόπουλος μιλούσε για πρωτόγνωρα πράγματα, είναι μια ιστορία που θα πρέπει να μας εξηγήσουν Μαξίμου και Προεδρικό Μέγαρο.

4. Ποιοι πλήττονται;
Εφόσον το αφορολόγητο πέσει από τις 8.636 ευρώ στις 6.000 ευρώ όπως συζητείται, οι απώλειες για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους θα φτάσουν ακόμη και τα 700 ευρώ το χρόνο, ή 58 ευρώ τον μήνα! Η περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις μπορεί, σύμφωνα με τους αναλυτές, να φέρει απώλειες ως και 35% για τα υψηλότερα κλιμάκια των υφιστάμενων συνταξιούχων. Αν δεν υπάρξει προστασία των χαμηλών συντάξεων, οι απώλειες για τους χαμηλοσυνταξιούχους από την περικοπή της προσωπικής διαφοράς θα ξεκινούν από τα 60 ευρώ το μήνα, δηλαδή 720 ευρώ το χρόνο!

5. Γιατί η κυβέρνηση επιμένει στο σύνθημα «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα»;
Οι υπουργοί και το Μαξίμου διεμήνυσαν με μία φωνή ότι «για κάθε ένα ευρώ φόρου θα υπάρχει και ένα ευρώ φοροαπαλλαγής, από το 2019». Ομως αυτό εμπεριέχει ένα μεγάλο «αν». Ενώ οι περικοπές σε αφορολόγητο και συντάξεις είναι βέβαιες οι φοροελαφρύνσεις και τα αναπτυξιακά μέτρα δεν είναι. Θα επιτρέπονται μόνο εφόσον η Ελλάδα ξεπεράσει τον στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Παράλληλα καταγράφεται διαφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και το ΔΝΤ για το μείγμα των φοροελαφρύνσεων. Ο κ. Τσακαλώτος θέλει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και τη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις. Το ΔΝΤ ζητάει μεγάλη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις (ακόμη και 10 μονάδες), μείωση των υψηλών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα και μείωση του υψηλού ΦΠΑ από το 24% στο 23%.

6. Μπορεί η κυβέρνηση να αποφασίσει μονομερώς το πακέτο των φοροελαφρύνσεων;
Οχι. Η εμπειρία με την περίφημη «13η σύνταξη» που εξήγγειλε ο κ. Τσίπρας τον περασμένο Δεκέμβριο είναι πικρή και μετά ο κ. Τσακαλώτος έπρεπε να στέλνει θλιβερές επιστολές μετάνοιας. Οι ελαφρύνσεις όπως και οι περικοπές θα πρέπει να συμφωνoύνται με τους Θεσμούς (τους οποίους κάποια στιγμή η κυβέρνηση πρέπει να αποδεχτεί να τους ξαναπεί τρόικα, για να μην κοροϊδευόμαστε πια).

7. Πώς θα εφαρμόζονται τα αντισταθμιστικά μέτρα;
Και εδώ, άλλα λέει το Μαξίμου και άλλα ο κ. Ντάισελμπλουμ. Η κυβέρνηση ανέφερε στο non paper ότι τα μέτρα θα έχουν ουδέτερο αποτέλεσμα δηλαδή κάθε μέτρο θα αντισταθμίζεται από κάποιο άλλο ώστε να μην υπάρχει επιβάρυνση για τους πολίτες. Ωραίο, η λογική από τη μία τσέπη μπαίνει από την άλλη βγαίνει. Ομως ο πρόεδρος του Eurogroup ξεκαθάρισε ότι τα αντισταθμιστικά μέτρα θα ληφθούν μόνο εφόσον επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και δημιουργηθεί ο δημοσιονομικός χώρος από την υπεραπόδοση έναντι του στόχου («fiscal space» το είπε ο άνθρωπος, το λέω για την ΕΡΤ που διαβάζει κάπως διαφορετικά τα πράγματα πάνω στον ενθουσιασμό της). Ο Ολλανδός δεν απέκλεισε βέβαια τη δυνατότητα η κυβέρνηση να ορίσει από τώρα τα αντισταθμιστικά ή και να τα προνομοθετήσει αν το επιθυμεί, ωστόσο επέμεινε ότι για να εφαρμοστούν πρέπει πρώτα να επιτευχθεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ το 2018). Από την κυβέρνηση, πάντως, μιλούν και για συμφωνία για ένα πρόγραμμα δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με 3 δισ. ευρώ από οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα.

8. Πότε θα ξέρουμε αν ξεπεράσαμε τον στόχο του 3,5%;
Οι Ευρωπαίοι ζητούν πιστοποίηση των στοιχείων του 2018 από την Eurostat. Αυτή θα γίνει τον Απρίλιο του 2019. Ακόμα και στο ιδεατό σενάριο της επίτευξης του στόχου του πλεονάσματος 3,5% οι ελαφρύνσεις θα ληφθούν από το καλοκαίρι του 2019 και εφόσον έχουν συμφωνηθεί με τους Θεσμούς. Από την άλλη αν δεν πιαστεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ τότε αντί για ελαφρύνσεις θα ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός «κόφτης» που προβλέπει μειώσεις μισθών και συντάξεων. Αλλά «μέχρι τότε ποιος ζει ποιος πεθαίνει» που λέει και ο Κώστας Ζουράρις.

9. Θα είναι μέσα το ΔΝΤ στη συμφωνία; 
Εδώ πολλά κρίνονται στη συνάντηση που θα έχουν αύριο (Τετάρτη, 22 Φεβρουαρίου) η Ανγκελα Μέρκελ με την Κριστίν Λαγκάρντ –είχε άλλωστε προηγηθεί τηλεφώνημά τους. Υποτίθεται ότι η Λαγκάρντ χρωστάει μια χάρη στη Μέρκελ από τότε που η καγκελάριος τη στήριξε για μια δεύτερη θητεία στην ηγεσία του Ταμείου. Στόχος είναι, όπως έχουμε πει, να υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο Θεσμών τις επόμενες 20 μέρες στην Αθήνα ώστε στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου να υπάρξει πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Ωστόσο το ΔΝΤ, με ανακοίνωσή του, τόνισε ότι παραμένουν ανοιχτά θέματα και ότι δεν είναι βέβαιο ότι θα κλείσει η αξιολόγηση στη διάρκεια της επερχόμενης καθόδου των Θεσμών στην Αθήνα. Για τους Ευρωπαίους –και ιδίως για το Βερολίνο, παρά τα όσα λέει ο Μένφρεντ Βέμπερ– η συμμετοχή του Ταμείου κρίνεται απαραίτητη. Στην επικοινωνία που είχαν η Μέρκελ με τη Λαγκάρντ λέγεται ότι υπήρξε μια συμφωνία η Ευρώπη να δώσει το περίγραμμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος (τα οποία θα εφαρμοστούν από το 2018 και μετά, άρα μετά τις γερμανικές εκλογές) ώστε να πειστεί το Ταμείο να μπει στο πρόγραμμα με τα δικά του λεφτά (τα οποία υπολογίστηκαν στα περίπου 5 δισ. ευρώ). Ο κ. Ντάισελμπλουμ πάντως, είπε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να περιμένουν να υπάρξει συμφωνία ως το καλοκαίρι γνωρίζοντας ότι ο χρόνος πιέζει την Ελλάδα – η χώρα μας πρέπει να εξυπηρετήσει λήξεις χρέους ύψους €7 δισ. τον Ιούλιο (κυρίως προς την ΕΚΤ) για να αποφύγει τη χρεοκοπία.

10. Πότε θα ενταχθούν οι ελληνικές τράπεζες στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ;
Η κυβέρνηση το είχε ξεκαθαρίσει ότι στόχος είναι η ένταξη στο QE στο πρώτο τρίμηνο του 2017 –σε αυτή τη βασική υπόθεση άλλωστε βασίζονται όλες οι προβλέψεις του προϋπολογισμού– όμως όλα δείχνουν ότι χάθηκε η προθεσμία της συνεδρίασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις 9 Μαρτίου. Αν υπάρξει συμφωνία στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου στις Βρυξέλλες, ή αμέσως μετά στο άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή του ΔΝΤ και την περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τότε η συμμετοχή της Ελλάδας στο QE θα μπορούσε να αποφασιστεί από τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι κατά την προγραμματισμένη συνεδρίαση του ΔΣ της Ευρωτράπεζας στις 27 Απριλίου.

11. Θα ληφθούν άλλα μέτρα για το 2017 και το 2018;
Νέα μέτρα για το 2017 δεν υπάρχουν στο σχεδιασμό καμίας από τις δύο πλευρές. Ομως ένα μικρό πακέτο μέτρων για το 2018 τίθεται ως αίτημα από το Ταμείο και γι’ αυτό έχει συζητηθεί το ενδεχόμενο η μείωση του αφορολόγητου να αρχίσει από 1.1.2018. Το θέμα θα λυθεί στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν στην Αθήνα.

protagon.gr