Δημ. Kαιρίδης: «Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί μετρά ήττες σε πολλά μέτωπα»

Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου

Ο Δημήτρης Καιρίδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτής της Β1’ Εκλογικής Περιφέρειας Βόρειου Τομέα Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας.
Στην συνέντευξη που ακολουθεί, μιλάει στην «δημοκρατική» για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, στο προσφυγικό – μεταναστευτικό και φυσικά με όσα διαδραματίζονται στα σύνορά μας στον Έβρο, με τις στρατιωτικές δυνάμεις της γείτονος Τουρκίας.
• Κύριε Καιρίδη, να ξεκινήσουμε από τα εθνικά μας θέματα και με τις προκλήσεις που δέχεται η χώρα μας από την Τουρκία και όσα διαδραματίζονται στον Έβρο.
Υπήρξε ένα σχέδιο από την πλευρά του Ταγίπ Ερντογάν να εκβιάσει την Ελλάδα και την Ευρώπη με εργαλείο τους πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στην Τουρκία. Ο «εκβιασμός» αυτός, απέτυχε εξαιτίας της αποφασιστικής και άμεσης αντίδρασης της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο Ερντογάν υποτίμησε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας και υποτίμησε την μεγάλη αλλαγή που έχει επέλθει στην Ευρώπη –σε σχέση με το 2015 στο ζήτημα αυτό.
Επιπλέον, αν ήταν να κάνουμε έναν απολογισμό του τελευταίου μήνα η Ελλάδα εκμεταλλεύτηκε με μεγάλη μαεστρία την ευκαιρία που της δόθηκε για να επιβεβαιώσει την ευρωπαϊκότητα των ανατολικών της συνόρων προς την Τουρκία, να φέρει την ευρωπαϊκή ηγεσία στον Έβρο, να την συσπειρώσει και να την συστοιχίσει πίσω από τις ελληνικές θέσεις, και βέβαια, να έρθουν και δυνάμεις των ευρωπαϊκών χωρών (όπως από την Αυστρία, την Πολωνία, ενισχύσεις από την Frontex κ.λπ.) στην κοινή προσπάθεια φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης. Ήταν μια στιγμή ‘χειραφέτησης’ της Ευρώπης με ευρύτερες γεωστρατηγικές –μακροπρόθεσμα- συνέπειες που θα τις δούμε να ξετυλίγονται συν τω χρόνω.
• Βέβαια, ο Ερντογάν συνεχίζει την προκλητικότητα και το βλέπουμε αυτό στον Έβρο και στα νησιά. Ωστόσο, βρίσκεται και σε δύσκολη θέση. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση, διότι μετράει ήττες σε μια σειρά από κρίσιμα μέτωπα όπως το Ιντλιπμ, η Μόσχα, οι Καστανιές, το Αιγαίο, οι Βρυξέλλες. Βρέθηκε απομονωμένος και δέχτηκε μεγάλη κριτική και στο εσωτερικό της Τουρκίας παρ’ όλο που ελέγχει τα τουρκικά ΜΜΕ σε πολύ μεγάλο βαθμό, ενώ από την άλλη, έχει τα ζητήματα της οικονομίας και ευρύτερα, της κούρασης και της φθοράς μετά από 18 χρόνια στην εξουσία. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία έγινε ένας… εύκολος αντίπαλος. Παραμένει μια μεγάλη χώρα, με πολλά χαρτιά στα χέρια της, γι αυτό χρειάζεται εγρήγορση και ψυχραιμία από την δική μας πλευρά. Το βέβαιο είναι, ότι πέρα από την επιτυχία στον Έβρο, καλό είναι να υπογραμμιστεί και η μεγάλη επιτυχία στο μέτωπο του Αιγαίου, όπου παραδοσιακά θεωρείται η πιο δύσκολη περιοχή για να ψυλαχτεί. Με την παρουσία περίπου 100 σκαφών του Λιμενικού, του Πολεμικού Ναυτικού και της Frontex καταφέραμε αυτό που μας έλεγαν ότι ήταν αδύνατο: δηλαδή, να μηδενίσουμε τις ροές. Πράγμα που δείχνει πως όταν το ελληνικό κράτος αποφασίζει και έχει την ηγεσία που μπορεί να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις, τότε τα καταφέρνει. Είναι μια επιτυχία. Πιστεύω ότι ο Ερντογάν επιχειρεί (και θα το επιχειρήσει ξανά) μέσα στον εκνευρισμό του, να προκαλέσει προβοκάτσια ώστε να υπάρξουν πρωτοσέλιδα στον διεθνή Τύπο που θα φέρουν την Ελλάδα, απολογούμενη –κι εδώ, υπάρχει όμως μια ‘ανίερη’ συμμαχία του αυταρχικού Ερντογάν με τους δικαιωματιστές του διεθνούς Τύπου. Υπάρχει πάντα η ανησυχία για ένα θερμό επεισόδιο, μια πρόκληση είτε στο Αιγαίο, είτε στην ανατολική Μεσόγειο μετά το τουρκο-λυβικό σύμφωνο που προηγήθηκε.

• Είναι αλήθεια ότι με τα FakeNews, ο Τούρκος Πρόεδρος έκανε πολύ μεγάλη προπαγάνδα αλλά τελικά, δεν του βγήκε όπως το ήθελε…
Νομίζω εδώ, ότι πρέπει να υπογραμμιστεί ο επαγγελματισμός, η ψυχραιμία, η αυτοσυγκράτηση, η πειθαρχία των Ελληνικών Σωμάτων Ασφαλείας, τα οποία λειτούργησαν απολύτως εντός του Νόμου και του κράτους δικαίου. Έχοντας αποκτήσει εμπειρία στο πώς να ελέγχουν μεγάλα πλήθη, αντιμετώπισαν την πολύ μεγάλη ένταση –κυρίως στις Καστανιές- πολύ αποτελεσματικά και δεν είχαμε τα θύματα που ενδεχομένως ήθελε ο Ερντογάν. Σε αυτή την πορεία θα πρέπει να συνεχίσουμε και να επιμείνουμε –γι αυτό επιμένω κι εγώ προσωπικά όπως και συνολικά η κυβέρνηση- ότι δεν υπάρχει χώρος για έκτροπα, για ταραξίες, για φανατικούς, για έξαλλους… Ο στόχος μας δεν είναι οι κατατρεγμένοι αυτού του κόσμου, αλλά ένας αδίστακτος αυταρχικός ηγέτης, ο οποίος ενώ φυλακίζει δημοσιογράφους και πολιτικούς διαφωνούντες στο εσωτερικό της χώρας του, ενώ ανατρέπει τα νομικά θέσφατα και συμπεριφέρεται ως ‘πειρατής’ στο εξωτερικό, υποδύεται τον ρόλο του υπερασπιστή του διεθνούς δικαίου προκειμένου να φέρει σε δύσκολη θέση την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Είναι πασιφανές ότι η προσπάθεια αυτή είναι καταγέλαστη –όταν προέρχεται ιδίως από κάποιους σαν τον Ερντογάν με αυτό το παρελθόν- αλλά σε αυτό πρέπει κι εμείς να επιμείνουμε. Υπάρχουν δημοσιεύματα για τα οποία ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης και το επιτελείο του έχουν πλήρη συναίσθηση για το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, σε αντίθεση με πολύ μεγάλο μέρος του ελληνικού πολιτικού κόσμου που επιμένει να λειτουργεί με εσωστρέφεια. Και υπογραμμίζω την εξωστρέφεια του Κυριάκου Μητσοτάκη και την πολιτική του ευρυμάθεια και αντίληψη που είναι πολύ χρήσιμα προσόντα στην δύσκολη αυτή συγκυρία.
Εκτιμώ πως ο απολογισμός είναι θετικός. Ωστόσο, η Ελλάδα χρειάζεται επιπλέον ένταση της προσπάθειας απέναντι στα διεθνή ΜΜΕ και στην διεθνή κοινή γνώμη.
• Έχουμε όμως την στήριξη της Ευρώπης…
Πράγματι, έχουμε την στήριξη της Ευρώπης –κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πολλές χώρες όπως η Γαλλία, οι Σκανδιναβικές χώρες που είναι ευαισθητοποιημένες σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ. βοηθούν. Ωστόσο, σε αυτόν τον οιωνεί υβριδικό πόλεμο που παίζεται και στα διεθνή ΜΜΕ απαιτείται διαρκής και έντονη ελληνική παρουσία.
• Τελικά είδαμε ότι έχουμε συμμάχους σε μια πάρα πολύ δύσκολη και κρίσιμη συγκυρία. Δεν είμαστε μόνοι…
Ο Ερντογάν, επιχείρησε να διασπάσει γι ακόμη μια φορά την Ευρώπη –όπως κάθε αυταρχικός ηγέτης π.χ. ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ντόναλντ Τραμπ που δεν συμπαθούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρωπαϊκή ενότητα. Κι αυτό για πολύ ευνόητους λόγους. Ο Τούρκος πρόεδρος, έπαιξε όμως σε ένα λάθος γήπεδο. Διότι όλοι στην Ευρώπη, συναισθάνονται τον κίνδυνο από μια επανάληψη αυτού που ζήσαμε το 2015 – 2016. Το οποίο οδήγησε στο Brexit την Μεγάλη Βρετανία, στην άνοδο της Αλτερνατίβας στην Γερμανία, στην άνοδο του Σαλβίνι στην Ιταλία και λειτούργησε εντελώς αποσταθεροποιητικά για την πολιτική ζωή της Ευρώπης. Και οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, συσπειρώθηκαν προ του κινδύνου –έναν ζωτικό κίνδυνο που απειλούσε τις ίδιες τις ευρωπαϊκές ηγεσίες.
Τώρα, θα πρέπει να προχωρήσουμε πολλά βήματα παραπέρα, πέρα από την αποστολή δεκάδων ή εκατοντάδων στελεχών, πέρα από την χρηματοδότηση, πέρα από την διπλωματική στήριξη, σε μια αναθεώρηση του Δουβλίνου, σε μια ενίσχυση του ευρωπαϊκού μηχανισμού ασύλου, μετανάστευσης και προστασίας των εξωτερικών συνόρων, με τελική κατάληξη (κάτι που διεκδικούσε πάντα η Ελλάδα και τώρα το κλίμα οδεύει προς την θετική κατεύθυνση) την δημιουργία ‘ευρωπαϊκού στρατού’. Εάν συμβεί αυτό, ο ευρωπαϊκός στρατός θα δώσει δύναμη στην φωνή της Ευρώπης.
• Έχει συζητηθεί πάντως και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχει τεθεί επανειλημμένα.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το πιο προχωρημένο, βέβαια. Το θέμα είναι ότι οι κυβερνήσεις χωρών που εύκολα εφησυχάζουν (όπως Λουξεμβούργο και Βέλγιο) πρέπει να δούν τι συμβαίνει στις ανατολικές εσχατιές που είναι ευαίσθητη περιοχή όπου υπάρχουν όλες αυτές οι κρίσεις. Δεν είναι μόνον ταραξίας η Τουρκία, είναι και οι άλλες κρίσεις στην Μέση Ανατολή κ.λπ. Άρα η Ελλάδα, σε συνεργασία με χώρες που έχουν γεωστρατηγική αντίληψη όπως π.χ. η Γαλλία, θα συνεχίσει να πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση.