Πρόεδρος της Επιτροπής Νήσων της Διάσκεψης των Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης (CRPM) εξελέγη σήμερα ομόφωνα ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιάννης Μαχαιρίδης, κατά τη διάρκεια των εργασιών της 34ης Γενικής Συνέλευσης της Επιτροπής Νήσων που φιλοξενείται σήμερα και αύριο στη Ρόδο.
Σχετικά εκδόθηκε το ακόλουθο δελτίο τύπου:
Η εκλογή του κ. Μαχαιρίδη επισφραγίζει και δικαιώνει τον αγώνα του, από τις θέσεις του Γενικού Γραμματέα του οργάνου, του Νομάρχη και του Περιφερειάρχη, με στόχο να αναδειχθούν και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της νησιωτικότητας.
Σημειώνεται πως σήμερα και αύριο, στο ξενοδοχείο Rodos Palace, όπου συνέρχεται η Επιτροπή Νήσως της CRPM, πραγματοποιείται Συνέδριο με θέμα «Πώς μπορούν – ή θα μπορούσαν – οι νέες Ευρωπαϊκές Πολιτικές να βοηθήσουν τα νησιά να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες»,
Η πρώτη συνεδρίαση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του Περιφερειάρχη Ν. Αιγαίου, κ. Γιάννη Μαχαιρίδη, ο οποίος χαρακτήρισε τις νησιωτικές Περιφέρειες «πνεύμονα της Ευρώπης», και τόνισε την ανάγκη να αποκτήσουν δυνατή φωνή που θα εισακούεται στις Βρυξέλλες και σε όλα τα κέντρα λήψης αποφάσεων.
34η Γενική Συνέλευση της Επιτροπής των Νησιών της CPRM
Ρόδος, 22-23.04.2014
Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
Δυνατότητες και προκλήσεις για την αξιοποίηση των νέων Ευρωπαϊκών Πολιτικών
Προσφωνήσεις – Καλωσόρισμα
Διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα μας ευρισκόμενη μέσα σε μια ιδιαίτερα σκληρή οικονομική πραγματικότητα, κάνει τα πρώτα της βήματα για να ξεφύγει από τη δοκιμασία που περνά τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι, όπου συναντιούνται από τη μια το ΕΣΠΑ της παρούσας περιόδου που μπαίνει πια στην τελική ευθεία για το κλείσιμο του, και από την άλλη το νέο ΕΣΠΑ που είναι στο στάδιο της κατάρτισης και το οποίο όπως είναι φυσικό θα έχει καθοριστική σημασία για την ανάπτυξη της χώρας μας μέχρι τις αρχές της επόμενης δεκαετίας.
Η σημασία τόσο του απερχόμενου όσο και το νέου ΕΣΠΑ μεγεθύνεται, καθώς στη δύσκολη αυτή περίοδο, οι πόροι που εισρέουν από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ουσιαστικά οι μόνοι δημόσιοι πόροι που επενδύονται στην ανάπτυξη της Χώρας μας.
Είναι σαφές λοιπόν ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αποτυχίας και ότι επιβάλλεται η συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια για την αξιοποίηση και του τελευταίου ευρώ σε έργα ολοκληρωμένα, λειτουργικά και χρήσιμα για τον πολίτη. Έργα που πρωτίστως δημιουργούν θέσεις εργασίας. Η προσπάθεια αυτή όμως ειδικά για την Περιφέρειά μας δεν γίνεται κάτω από τις καλύτερες συνθήκες.
Το Νότιο Αιγαίο είναι δίχως άλλο ο ορισμός της νησιωτικότητας. Δύο νομοί και πενήντα δύο κατοικημένα νησιά: καθένα πανέμορφο, μοναδικό, με τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα. Μέσα όμως από αυτή την ομορφιά και τη μοναδικότητα που κάνουν τον τόπο μας ελκυστικό, πηγάζουν και οι ιδιαιτερότητες και οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα, αλλά και σε κάθε προσπάθεια για την αξιοποίηση των αναπτυξιακών ευκαιριών.
Οι μεγάλες αποστάσεις των νησιών μεταξύ τους, από την έδρα της Περιφέρειας και από την πρωτεύουσα της χώρας, συνιστούν μια «τριπλή περιφερειακότητα», που συνεπάγεται αυξημένες απαιτήσεις για τη χωρική, την οικονομική και την κοινωνική συνοχή. Πράγματα που θεωρούνται αυτονόητα σε μια ηπειρωτική περιοχή, σε μας δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «οικονομίες κλίμακας», αφού ένα σημαντικό έργο για ένα νησί δεν μπορεί να έχει άμεση επίδραση στην ανάπτυξη των υπολοίπων. Αντίθετα κάθε νησί, ακόμη και το μικρότερο, απαιτεί ένα επαρκές σύνολο υποδομών: ασφαλές λιμάνι και οδικό δίκτυο, σύγχρονο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης, αξιόπιστες και στελεχωμένες υποδομές υγείας και εκπαίδευσης, σωστή διαχείριση απορριμμάτων.
Αλλά και όταν φτάνουμε στο στάδιο της υλοποίησης των έργων, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε είναι πολλαπλάσιες. Αυτό το δαιδαλώδες πλαίσιο των διαδικασιών, που παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για απλοποίηση, εξακολουθεί να μας ταλανίζει, οφείλουμε να το αντιμετωπίζουμε με αδύναμους φορείς που πασχίζουν να προετοιμάσουν και να ωριμάσουν τα έργα.
Το κόστος των έργων, εξαιτίας της απόστασης από το κέντρο, είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερο στα νησιά, ενώ τη θερινή περίοδο -που ενδείκνυται για τις κατασκευές- δημιουργούνται προβλήματα, καθώς τα έργα γίνονται εμπόδιο στις τουριστικές δραστηριότητες.
Η Περιφέρειά μας με βάση τους υψηλούς δείκτες ανάπτυξης ενός περιορισμένου αριθμού νησιών, εξακολουθεί να κατατάσσεται στις περισσότερο αναπτυγμένες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εξαιτίας αυτής της στρεβλής εικόνας λοιπόν οι πόροι που της κατανέμονται δεν είναι αυτοί που δικαιούται, με βάση τις ανάγκες και την πραγματικότητα που βιώνουν οι νησιώτες.
Έτσι η πλειοψηφία των νησιών μας που εξακολουθεί να παρουσιάζει χαμηλούς δείκτες ανάπτυξης και ελλείψεις σε υποδομές, στερείται πολύτιμους πόρους. Αξίζει εδώ να αναφέρω ότι τα στατιστικά στοιχεία της περιόδου 2006-2008 που χρησιμοποιήθηκαν για την κατάταξη των Περιφερειών, έχουν αλλάξει δραματικά από τότε και ήδη βρισκόμαστε κάτω από το 90% του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι το κατώφλι για την κατάταξη στις περισσότερο αναπτυγμένες Περιφέρειες, ενώ παράλληλα η ανεργία ειδικά στους νέους έχει αυξηθεί κατακόρυφα.
Παρά από τις εξαιρετικά αντίξοες αυτές συνθήκες έχουμε κατάφερε να φτάσουμε στην 1η θέση από πλευράς απορρόφησης ανάμεσα στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Μέσα στο 2013 ολοκληρώσαμε τις εντάξεις των έργων, η ανάληψη των νομικών δεσμεύσεων των έργων φτάνει στο τέλος της και η προσπάθειά μας καρποφόρησε με την επίτευξη όλων των υψηλών και δύσκολων στόχων που είχαν τεθεί.
Συνολικά διαχειριζόμαστε 240 έργα που έχουν ενταχθεί σε 3 Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ με συνολικό προϋπολογισμό 361,6 εκ. €.
Από τα έργα αυτά 67 ήδη έχουν ολοκληρωθεί, 132 υλοποιούνται και 41 είναι σε στάδιο ανάληψης νομικών δεσμεύσεων.
Ας δούμε λοιπόν με μερικούς μόνο φυσικούς δείκτες πώς επενδύουμε τους πόρους του ΕΣΠΑ που διαχειριζόμαστε
– με 22 έργα οδικών μεταφορών βελτιώνονται ή κατασκευάζονται 116 χλμ. οδικού δικτύου. Απ’ αυτά 12 έχουν ήδη ολοκληρωθεί,
– γίνονται 7 παρεμβάσεις βελτίωσης λιμανιών από τις οποίες 2 έχουν ολοκληρωθεί
– με 40 έργα εκπαίδευσης κατασκευάζονται κτιριακές υποδομές και δημιουργούνται ή εξοπλίζονται εργαστήρια όλων των βαθμίδων (νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Με τα έργα αυτά δημιουργούνται ή αναβαθμίζονται 263 αίθουσες διδασκαλίας και ωφελούνται πάνω από 14.000 μαθητές και φοιτητές.
– με 15 έργα κατασκευάζονται και εκσυγχρονίζονται τα Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία και τα νοσοκομεία της Περιφέρειας.
– γίνονται 48 παρεμβάσεις για την ανάδειξη και αποκατάσταση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και τουριστικών υποδομών, τα οποία συμβάλλουν στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στον τουρισμό και στην αύξηση του ποσοστού των επισκεπτών
– με 19 έργα διαχείρισης απορριμμάτων, 31 έργα αποκατάστασης ΧΑΔΑ, 21 έργα διαχείρισης νερού και 10 έργα διαχείρισης λυμάτων προστατεύεται το περιβάλλον των νησιών μας
Τα έργα αυτά έχουν σημαντική συμβολή στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην αύξηση της απασχόλησης αφού άμεσα ή έμμεσα δημιουργούν θέσεις εργασίας, οι οποίες για την τελευταία τριετία υπολογίζονται στις 3.500 περίπου.
Αλλά οι ανάγκες και ο σχεδιασμός μας δεν τελειώνουν εδώ. Περνώντας στη νέα προγραμματική περίοδο, οι πόροι που κατανέμονται στο ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2014-2020 ανέρχονται σε 172,2 εκ. €. Θα διαχειριστούμε ακόμη 28,2 εκ. € που θα μας διατεθούν από το Ταμείο Συνοχής και το 30% των πόρων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης που αντιστοιχούν στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Ας δούμε με ποιον τρόπο οι ευρωπαϊκές πολιτικές θα βοηθήσουν τα νησιά να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες.
Το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτει η Περιφέρειά μας είναι οι πλούσιοι πολιτιστικοί πόροι και το μοναδικό φυσικό και δομημένο περιβάλλον των νησιών μας που γίνονται αντικείμενο μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος. Παράλληλα οι ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιήσουμε είναι η διεθνής ζήτηση για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, οι δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, η ζήτηση για προϊόντα με ονομασία προέλευσης και βιολογικής παραγωγής και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οι βασικές προτεραιότητες που προέκυψαν από τη Στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης που ολοκληρώσαμε πρόσφατα είναι:
• η ανάδειξη της Περιφέρειας σε κορυφαίο προορισμό της βιομηχανίας της εμπειρίας
• η ανάπτυξη της αγροδιατροφής, της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών
• η αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών και
• η αξιοποίηση των καθαρών πράσινων Τεχνολογιών
Έτσι λοιπόν ο κεντρικός μας αναπτυξιακός στόχος για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, είναι: «Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας της Περιφέρειας για να αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους προορισμούς εμπειριών (τουρισμός, πολιτισμός, δημιουργική βιομηχανία) παγκοσμίως, με την άμβλυνση των προβλημάτων της νησιωτικότητας και με την υιοθέτηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της δημιουργίας ταυτότητας προορισμού».
Το Σχέδιο Προγράμματος που υποβάλαμε προβλέπει 5 Άξονες Προτεραιότητας:
1. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας
Περιλαμβάνονται υποδομές και επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και τεχνολογίας, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, δράσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, υπηρεσίες ηλεκτρονικής εκπαίδευσης, ηλεκτρονικής υγείας, ηλεκτρονικού εμπορίου, ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κτλ.
2. Αειφορική ανάπτυξη και διαχείριση των πόρων
Περιλαμβάνονται έργα και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, προστασίας από περιβαλλοντικούς κινδύνους, προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, διαχείρισης νερού, δράσεις αστικής ανάπτυξης, έργα προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς κτλ.
3. Βελτίωση βασικών υποδομών
Περιλαμβάνονται έργα υποδομής μεταφορών (οδικά και λιμενικά έργα), υγείας και εκπαίδευσης.
4. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης
Περιλαμβάνονται δράσεις για την κοινωνική ενσωμάτωση και την προώθηση της ισότητας των ευκαιριών, για τη βελτίωση της απασχόλησης, για την τοπική ανάπτυξη, καθώς και ανάπτυξη νέων μοντέλων παροχής υγείας, προγράμματα πρόσβασης ευπαθών ομάδων σε υπηρεσίες υγείας, προγράμματα προαγωγής υγείας κτλ.
5. Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής
Ο Άξονας αυτός έχει προβλεφθεί για να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση έργων βασικών υποδομών στα μικρά νησιά της Περιφέρειας (με πληθυσμό έως 3.000 κατοίκους). Περιλαμβάνει έργα μεταφορών, υγείας, παιδείας, περιβάλλοντος και πολιτισμού.
Πέρα όμως από αυτά προσδοκούμε ότι θα αντλήσουμε πρόσθετους πόρους αφενός από το Ταμείο Συνοχής για έργα που θα συμβάλλουν στην ικανοποίηση των απαιτήσεων του κεκτημένου της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος και αφετέρου από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία” για δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, ενέργειας, τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση” για δράσεις κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού και προγραμμάτων προώθησης της απασχόλησης και για δράσεις που θα εξυπηρετούν την εφαρμογή της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης, αλλά και των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων.
Τέλος έμφαση δίνεται στην αξιοποίηση του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης με δράσεις εκσυγχρονισμού γεωργικών εκμεταλλεύσεων, μεταποίησης – εμπορίας και ανάπτυξης γεωργικών προϊόντων, δράσεις τύπου LEADER, εγγειοβελτιωτικά έργα, έργα αγροτικού εξηλεκτρισμού κτλ.
Κλείνοντας θα ήθελα να στείλω σε όλους ένα μήνυμα αισιοδοξίας καθώς πιστεύω ότι είναι στο χέρι μας να οδηγήσουμε τα νησιά μας και τη χώρα μας σε μια νέα εποχή δημιουργίας και σε ένα καλύτερο αύριο και το μόνο όπλο με το οποίο μπορούμε να το πετύχουμε είναι το αίσθημα ευθύνης και η συλλογική, συντονισμένη και εντατική δουλειά.
