Πολεμικό… παραμένει το κλίμα ανάμεσα στο Υπουργείο Εσωτερικών και τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης με αφορμή τον «Κλεισθένη», και ουσιαστικά την καθιέρωση της απλής αναλογικής.
Αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού εκτιμούν ότι ένα τέτοιο σύστημα θα οδηγήσει σε ακυβερνησία οδηγώντας Δήμους και Περιφέρειες στην πλήρη αδυναμία παραγωγής έργου και άρα στην απαξίωση. Ο «Κλεισθένης» φέρνει τα πάνω-κάτω στο εκλογικό σύστημα αλλά και σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των Δήμων.
Με βάση το νέο εκλογικό σύστημα που εισάγει το σχέδιο Νόμου του ΥΠΕΣ, το σύνολο των εδρών του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου, κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο.
Όλοι οι σύμβουλοι, τακτικοί και αναπληρωματικοί, θα εκλέγονται με βάση τα αποτελέσματα του α’ γύρου, σύμφωνα με τους σταυρούς προτίμησης.
Εάν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώνει απόλυτη πλειοψηφία (50%+1), η αναμέτρηση της δεύτερης Κυριακής θα γίνεται μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψηφίων επικεφαλής συνδυασμών, για το ποιος θα αναλάβει καθήκοντα δημάρχου.
Η «δημοκρατική» σήμερα, παρουσιάζει μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση για την εφαρμογή του «Κλεισθένη» στην πράξη, με βάση τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2014, στη Ρόδο.
Η σημερινή εικόνα του δημοτικού συμβουλίου με βάση το νομοσχέδιο του «Καλλικράτη», προέκυψε από τα εξής αποτελέσματα:
Τι θα γινόταν όμως, αν αντί για τον «Καλλικράτη», είχε ήδη θεσπιστεί και εφαρμοστεί ο «Κλεισθένης»;
Με τους ίδιους υποψήφιους και τα ίδια ποσοστά, σε μια υπόθεση εργασίας, και με το προτεινόμενο σύστημα εκλογής στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο «Κλεισθένης» οι παρατάξεις του δημοτικού συμβουλίου, θα είχαν καταλάβει τις παρακάτω έδρες, διαμορφώνοντας μια διαφορετική εικόνα από την σημερινή:
Οι έδρες προκύπτουν απο το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, ενώ η διεξαγωγή του δεύτερου γύρου, αφορά στην εκλογή δημάρχου μεταξύ των δυο πρώτων του πρώτου γύρου, χωρίς να προστίθενται στον εκλεγέντα δήμαρχο έδρες, προκειμένου να μπορεί να διοικήσει και να αντιμετωπίσει ζητήματα καθημερινότητας. Σημειώνεται ότι σε όσες χώρες εφαρμόζονται συστήματα απλής αναλογικής, εξασφαλίζεται τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό των εδρών για τον εκλεγέντα δήμαρχο, για την αντιμετώπιση της καθημερινότητας και με προβλέψεις για αυξημένη πλειοψηφία για σπουδαία θέματα, πολεοδομικά ζητήματα κ.ά.
Οι έδρες της κάθε παράταξης προκύπτουν απο τη διαίρεση του μέτρου με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε η καθεμιά στον πρώτο γύρο. Υπολογίζεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου. Αν μείνουν αδιάθετες καταλαμβάνονται απο την παράταξη με τα περισσότερα υπόλοιπα, ανεξαρτήτως αν κατέλαβε ή όχι έδρα στην πρώτη κατανομή.
Το μέτρο είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των εγκύρων του πρώτου γύρου, δια του αριθμού των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, προσαυξανόμενου κατά μια μονάδα, δηλαδή στην περίπτωσή μας 58751/49=1999+1=1200.
Αν εκλεγόταν, για παράδειγμα, δήμαρχος στον δεύτερο γύρο του 2014 ο κ. Στράτος Καρίκης, τότε η παράταξή του θα είχε μόλις 12 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο, με την παράταξη του κ. Φώτη Χατζηδιάκου ως μείζων μειοψηφία να έχει 19 έδρες! Αυτό το σενάριο δεν είναι απίθανο να βρει εφαρμογή και γι αυτό έχουν ξεσηκωθεί οι αυτοδιοικητικοί καθώς το φαινόμενο της ακυβερνησίας ενός Δήμου ή μιας Περιφέρειας, είναι ορατό.
Οσον αφορά στις κοινότητες άνω των 500 κατοίκων με ξεχωριστή κάλπη, εκεί υπάρχει δυνατότητα σχηματισμού αυτόνομου συνδυασμού κατοίκων της κοινότητας. Η απλή αναλογική βρίσκει εφαρμογή στη μυστική ψηφοφορία μεταξύ των εκλεγμένων μελών για την ανάδειξη του προέδρου της κοινότητας. Το μέτρο είναι το πηλίκο που προκύπτει απο τη διαίρεση των έγκυρων ψηφοδελτίων δια του αριθμού των εδρών, προσαυξημένου κατά μια έδρα.
Δηλαδή, αν σε μια κοινότητα έχουμε 11 έδρες, θα διαιρέσουμε τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνόλου που έλαβαν οι παρατάξεις δια 11+1=12 και θα έχουμε το μέτρο.
Όσον αφορά στις κοινότητες κάτω των 500 κατοίκων, εκεί οι υποψηφιότητες θα είναι ατομικές με ξεχωριστή κάλπη και πρόεδρος ανακηρύσσεται όποιος καταλάβει την πρώτη θέση.
Με βάση τον «Κλεισθένη», οι αυτοδιοικητικές εκλογές θα διενεργηθούν στις 13 Οκτωβρίου 2019 ο πρώτος γύρος και στις 20 Οκτωβρίου 2019 ο δεύτερος γύρος, αντί για τον Μάιο του ίδιου έτους και ως εκ τούτου αποσυνδέονται από τις ευρωεκλογές.
Οι θητείες των σημερινών διοικήσεων παρατείνονται έως τις 31/12/2019 και οι νέες διοικήσεις θα αναλάβουν καθήκοντα από 1/1/2020.
Από εκεί και πέρα, μειώνονται οι θητείες των τοπικών διοικήσεων στα 4 έτη (από τα 5 που προέβλεπε ο «Καλλικράτης»). Δηλαδή, οι μεθεπόμενες αυατοδιοικητικές εκλογές προγραμματίζονται για τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου του 2023.
