«Άντε παιδιά, ακούνητοι!». Η νέα ευχή κατά τον αποχαιρετισμό παρεών πριν το ξημέρωμα. Το δύσκολο ξημέρωμα. Στο νησί της Κω. Ή αλλιώς, στο «καταραμένο νησί», όπως οι περισσότεροι επιχειρηματίες το αποκαλούν. «Μετά το προσφυγικό και το τουρκικό πραξικόπημα, αρχίσαμε φέτος να σηκώνουμε κεφάλι από τουριστικής άποψης. Και τώρα, έτυχε αυτό», παραδέχονται.
Στο λιμάνι, χαμόγελα από τουρίστες που επιμένουν στο «Μένουμε Ελλάδα». Στο ευρύτερο κέντρο, περιφερειακά του λιμανιού και των Εξαρχείων που «χτυπήθηκαν» από τον εγκέλαδο των 6.6 Ρίχτερ, οι ντόπιοι στήνουν αυτοσχέδια καταλύματα σε προαύλια σχολείων, πάρκα και τη λαχαναγορά ως άμυνα στην έντονη μετασεισμική δραστηριότητα. Αγωνιούν για τη χρονική διάρκεια που θα χρειαστεί να παραμείνουν στο δρόμο και ανακατεύονται με τους ξένους, προσδοκώντας σε αποτελεσματικότερη ενημέρωση από τους αρμόδιους τοπικούς φορείς. «Ρε παιδιά, για πείτε μας, τι σας είπαν; Πόσο καιρό θα πρέπει να μείνουμε στο δρόμο;», η πρώτη και τελευταία ερώτηση.
Μετά τους πρόσφατους φονικούς σεισμούς σε Λευκάδα (6.5 Ρίχτερ, 17 Νοεμβρίου 2015) και Λέσβο (6.3 Ρίχτερ, 12 Ιουνίου 2017), η Κως κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις δικές της αντισεισμικές δυνάμεις. Και εν μέρει, τα κατάφερε. Προβληματικά σημεία: Το παλιό κέντρο με πάνω από επτά ιστορικά κτίρια – κατασκευής πριν από το 1930 – που κατέρρευσαν – τρία εκκενωμένα ξενοδοχεία και άλλα τόσα με σοβαρές υλικές ζημιές, δεξαμενές ύδρευσης που άδειασαν , φθορές σε σπίτια, ναούς και τζαμιά, το κεντρικό λιμάνι που εξυπηρετούσε τη διασύνδεση του νησιού με Δωδεκανήσιους προορισμούς, λοιπή Ελλάδα και εξωτερικό, κομμένο στα δύο και μάλιστα, με άγνωστη την ημερομηνία αποκατάστασης των ρηγμάτων και δύο νεκροί. Πάνω από πέντε οι σοβαρά τραυματίες και κοντά 100 εκείνοι που μεταφέρθηκαν στο δημόσιο νοσοκομείο του νησιού για διάγνωση λόγω ελαφρών τραυματισμών.
Στους αυτόπτες μάρτυρες που βρέθηκαν στο λάθος σημείο, τη λάθος στιγμή, ο 30χρονος Αλέξανδρος από την Αλβανία. Το News 24/7 που βρέθηκε στο νησί, λίγες μόλις ώρες μετά τον σεισμό, εντόπισε τον ίδιο που βρίσκονταν στο μπαρ «White Corner» που κατέρρευσε σαν χαρτί, λίγο μετά τη 01.30 τα ξημερώματα της Παρασκευής, να εργάζεται ως σερβιτόρος στην ταβέρνα «Διόνυσος» στο λιμάνι της Κω.
Ήμουν μέσα στο μπαρ. Τράβηξα τον φίλο μου με φόρα από το χέρι. Από θαύμα σώθηκε
Κοντοστέκεται στα τραπέζια των γνωστών του, περιγράφει τη δραματική εμπειρία και συνεχίζει τη δουλειά του. «Καλά είναι;». «Η καρδιά του το ξέρει!», αναφωνούν οι πελάτες. Ο ίδιος περιγράφει στο News 24/7: «Ήμασταν κοντά 50 πελάτες μέσα στο μπαρ. Έξω στα τραπεζάκια, οι διπλάσιοι. Την ώρα του σεισμού είδα κόσμο να σπρώχνεται, στην προσπάθειά του να βγει έξω. Εγώ έχω μάθει από τον παππού μου να στέκομαι κάτω από δοκάρια την ώρα του σεισμού, οπότε πήγα εκεί. Κοντά στην κεντρική έξοδο. Και τράβηξα από το χέρι τον φίλο και συνάδελφό μου Μαξ, με φόρα. Από θαύμα σώθηκε». Την Παρασκευή ο φίλος του ο Μαξ δεν δούλευε. Παρέμεινε σπίτι, λόγω σοβαρών εκδορών από την πτώση του ταβανιού στο δεξί του χέρι. Ο Αλέξανδρος κατάφερε να του σώσει τη ζωή. «Δεν θέλω να το θυμάμαι. Ο κόσμος έτρεχε πανικόβλητος να σωθεί, να φύγει. Μόνο ουρλιαχτά ακούγαμε. Όσοι έμειναν μέσα στο μαγαζί ή έφυγαν από τις πλαϊνές εξόδους, σώθηκαν. Όσοι κάθονταν στα τραπεζάκια έξω, τους βρήκε το κακό. Οι τοίχοι έπεφταν σαν χαρτί», λέει και συμπληρώνει, σχεδόν μετανιωμένος: «Δεν έμεινα πίσω να βοηθήσω. Τρέξαμε να φύγουμε».
Πήγαινα και εγώ στο μπαρ. Δεν πρόλαβα, άνοιξε ο δρόμος στα δύο και με πλάκωσε το μηχανάκι
«Δεν θέλω να το θυμάμαι. Πήγαινα κι εγώ να βρω τον Αλέξανδρο και τον Μαξ. Δεν πρόλαβα. Ήμουν στο μηχανάκι και την ώρα του σεισμού, μόλις είχα κλείσει το μαγαζί και έβλεπα τον παραλιακό δρόμο να κόβεται στα δύο. Το τράνταγμα διάρκειας 17 δευτερολέπτων, με έριξε στο έδαγος», παραδέχεται σχεδόν ζαλισμένος, ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας «Διόνυσος» Κωνσταντίνος Μπάμπος. «Έτρεξα αμέσως στο μαγαζί και είδα τα νερά από το λιμάνι να έχουν μπει μέσα. Η ταβέρνα μας που λειτουργεί εδώ και 30 χρόνια, ήταν αγνώριστη. Η θάλασσα παρέσυρε τραπεζοκαθίσματα, επικράτησε πανικός. Δεν κατάλαβα τι έγινε. Μού πήρε κάποια λεπτά. Άκουγα μόνο φωνές από τουρίστες. Από τότε είμαι εδώ. Άυπνος. Μαζεύουμε με σκούπες τα νερά, τακτοποιούμε. Παλεύαμε όλο το βράδυ και γι΄αυτό καταφέραμε να ανοίξουμε», λέει. Δεν ισχύει το ίδιο με τα λοιπά μαγαζιά του παραλιακού δρόμου στο λιμάνι, που τα μισά παρέμειναν κλειστά το βράδυ της Παρασκευής.
Δεν σου κρύβουμε ότι θέλουμε να γυρίσουμε πίσω
«Η πρώτη μέρα από τις διακοπές μας. Έχουμε άλλες εννιά μέρες εδώ, αλλά πιστεύουμε όλα θα πάνε καλά», παραδέχονται δύο νεαρές τουρίστριες στο News 24/7 που βρίσκονταν και εκείνες από τις 11 το βράδυ στο δημοφιλές μπαρ «White Corner». Φοιτήτριες διαιτολογίας, η 21χρονη Christa Cheval και η 22χρονη Carline Mbala παλεύουν με τις σκέψεις τους. «Ήμασταν μέσα στο μπαρ, γιατί θέλαμε να χορέψουμε. Έξω δεν ακούγεται πολύ η μουσική. Στην αρχή, ακούσαμε κάτι σαν έντονη βοή. Ακούσαμε το προσωπικό που φώναζε δυνατά ‘ΣΕΙΣΜΟΣ, ΣΕΙΣΜΟΣ’ και έτσι βγήκαμε τρέχοντας, έξω. Σχεδόν μάς έσπρωξαν. Δεν κοιτάξαμε πίσω μας. Είδαμε μία κοπέλα να κουτσαίνει. Κοντά 500 άτομα και από τα γύρω μαγαζιά, στοιβαχτήκαμε στον ίδιο δρόμο και ψάχναμε να βρούμε τρόπο να πάμε στα ξενοδοχεία μας. Οι περισσότεροι ξένοι. Ακούγαμε κλάματα, φωνές. Και πίσω μας μόνο σκόνη», περιγράφουν και οι δύο που καθυστέρησαν να καταλάβουν και εκείνες το μέγεθος της καταστροφής. «Εμείς άλλωστε καταγόμαστε από μία χώρα που οι σεισμοί τέτοιας έκτασης είναι σπάνιοι». Ποια η αντίδραση όμως των δικών τους; «Είναι συνέχεια στα τηλέφωνα. Ανησυχούν, είναι λογικό. Ναι, θέλουμε να συνεχίσουμε τις διακοπές μας, αλλά και δεν σου κρύβουμε ότι πλέον δεν θα είχαμε πρόβλημα να γυρίσουμε πίσω», ομολογεί η 21χρονη Christa που επισκέπτεται τη χώρα μας για τρίτη χρονιά.
Ήταν σαν πόλεμος. Ξέρεις τι είναι να πλακώνει κτίριο μπροστά στα μάτια σου, κόσμο;
Οι πελάτες του μπαρ την ώρα του σεισμού, έχουν αποκτήσει κοινό κώδικα επικοινωνίας. Όσους πετύχαμε να συναντιούνται στο δρόμο τυχαία, αγκαλιάζονται με συγκίνηση, χωρίς καν να γνωρίζονται. Μόνο εξ΄ όψεως. Ψάχνουν τα σημάδια στο σώμα τους, τυχόν γρατζουνιές ή μελανιές. «Ήταν σαν πόλεμος. Ξέρεις τι είναι να πίνεις το ποτό σου και ολόκληρο κτίριο να πλακώνει μπροστά στα ίδια σου τα μάτια, κόσμο; Είδα τα ντουβάρια να γκρεμίζονται. Ήξερα μέσα μου ότι κάποιος σίγουρα θα έχει εγκλωβιστεί. Παρέμεινα στο σημείο για λίγα λεπτά να βοηθήσω, αλλά ήξερα ότι ήταν μάταιο. Η ορατότητα περιορισμένη και το πλήθος κόσμου που έτρεχε να σωθεί, σχεδόν με ποδοπάτησε», παραδέχεται η 25χρονη Ντανιέλα.
Στο μπαρ – καφέ της οδού Παναγή Τσαλδάρη Café den Mare, ένα πηγαδάκι μιλάει έντονα για το σεισμό που προκάλεσε στο νησί ανεπανόρθωτες ζημιές στην παλιά αγορά, αλλά και κυρίως, στην ψυχολογία των κατοίκων. Ανάμεσά τους ο Dj του μπαρ που λίγο νωρίτερα ανήρτησε στον προσωπικό λογαριασμό του στο FB «Είμαι καλά, σοκαρισμένος αλλά καλά. Ήρθε κι αυτό όμως και μας αποτελείωσε. Γλιτώσαμε οι περισσότεροι σαν από θαύμα. 18 χρόνια σ’ αυτό το μαγαζί. Μια ζωή ολόκληρη. Κρίμα στις ψυχές που έφυγαν άδικα. Δυστυχώς αρκεί μια στιγμή να αλλάξει εντελώς την ζωή σου. Κρίμα. Πολύ κρίμα! Υ.Γ: Ευχαριστώ όλους τους φίλους για τους ενδιαφέρον!».
«Τι να πρωτοπώ; Για τα πτώματα, τα αίματα, τις άθλιες εικόνες; Είναι δύσκολο να περιγράψω και πολλά. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Είδα τον Τούρκο και τον Σουηδό να τους έχουν πλακώσει τα συντρίμμια, δεν ήξερα τι να κάνω. Ποιον να κοιτάξω. Ήρθε αμέσως το ΕΚΑΒ, παρέμεινα εκεί, να βοηθήσω όπως μπορώ. Τραγικό!», παραδέχεται ο Κώστας Αλεξίου.
Είδα τον Τούρκο και τον Σουηδό κάτω από τα συντρίμμια
Να σημειωθεί ότι ο ιδιοκτήτης του εν λόγω μπαρ μετέβη στην Ασφάλεια του νησιού για κατάθεση, ενώ τα στόματα παύουν να παραμένουν ερμητικά κλειστά για χρόνια. «Κανένα μαγαζί στην οδό Ιωάννη Ναυκλήρου και τριγύρω, δεν έχει άδεια για μπαρ. Έχουν όλα άδεια ζαχαροπλαστείου ή αναψυκτηρίου». Το ίδιο επιβεβαιώνουν στο News 24/7 πηγές των αστυνομικών Αρχών, υπογραμμίζοντας ότι επιπρόσθετος λόγος στην επιβάρυνση των διατηρητέων κτιρίων με ιστορία 85 χρόνων, είναι σίγουρα και αυτός.
