Οι οικονομίες των νησιών της Κώ της Λέσβου, της Χίου και της Σάμου υπέστησαν σοβαρό οικονομικό πλήγμα από τις προσφυγικές ροές που υποδέχθηκαν από την άλλη πλευρά του Αιγαίου.
Μόνο στην Κω καταγράφτηκαν 178.000 ακυρώσεις τουριστών, ενώ η οικονομική ζημία του νησιού ανέρχεται στα 7 εκατ. ευρώ. Και φυσικά η τουριστική περίοδος συρρικνώθηκε, σύμφωνα με μελέτη που αφορά στις οικονομικές συνέπειες από την άφιξη των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου, τα οποία παρουσίασε ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομίας κ. Νίκος Χριστοδουλάκης στην Ευρωπαική Επιτροπή.
Ειδικότερα όπως επισημαίνεται στην μελέτη «οι επιπτώσεις, βέβαια, στην οικονομική δραστηριότητα από το εν λόγω φαινόμενο καθίστανται ορατές στον τουριστικό κλάδο, ο οποίος αποτελεί για τα νησιά του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου το βασικό συστατικό της τοπικής οικονομίας, τροφοδοτώντας και επηρεάζοντας και τους υπόλοιπους κλάδους». Και «σύμφωνα, συνεπώς, με τις αρχικές εκτιμήσεις των αρμόδιων φορέων, οι επιπτώσεις από τις ιδιαίτερα αυξημένες ροές προσφύγων και μεταναστών είναι σημαντικές στα νησιά που αποτελούν τους βασικούς προορισμούς αυτών των ροών και αντιμετωπίζουν και τα σημαντικότερα ζητήματα διαχείρισης, όπως η Κως, η Λέσβος, η Χίος αλλά και η Σάμος ως ένα βαθμό, καθώς, γενικότερα, η τουριστική δραστηριότητα το 2015 παρουσίασε σημαντική δυναμική».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των ξενοδοχειακών, τουριστικών, τοπικών και λοιπών εμπλεκόμενων φορέων, οι επιπτώσεις στην τουριστική δραστηριότητα στα συγκεκριμένα νησιά φαίνεται να είναι οι εξής:
(α) Ακυρώσεις διανυκτερεύσεων σε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και λοιπά καταλύματα: Για την περίπτωση της Κω οι εν λόγω ακυρώσεις ανέρχονται στις 178.000 περίπου (120.000 από Tour Operators και 58.000 από μεμονωμένους πελάτες) αριθμός που αντιστοιχεί σε αύξηση ακυρώσεων κατά 400% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2014. Σημαντικές ακυρώσεις διανυκτερεύσεων καταγράφονται στη Λέρο και στη Λέσβο που αγγίζουν το 30%.
(β) Συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου: Σε αρκετά τουριστικά καταλύματα καταγράφεται η τάση διακοπής της λειτουργίας τους, τουλάχιστον κατά δυο μήνες νωρίτερα, συγκριτικά με την προηγούμενη τουριστική περίοδο. Στην περίπτωση της Λέσβου, η μείωση της τουριστικής κίνησης για το μήνα Αύγουστο εκτιμάται στο 4%.
(γ) Απώλειες στον κύκλο εργασιών: Αποτέλεσμα αυτών είναι η μείωση της μέσης κατά κεφαλήν δαπάνης ανά διανυκτέρευση. Στην περίπτωση της Κω εκτιμάται ότι οι εν λόγω απώλειες ξεπερνούν τα 7 εκατ. ευρώ, οι οποίες και θα επιφέρουν περαιτέρω συνέπειες στην ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα.
(δ) Μειωμένος ρυθμός κρατήσεων για την τρέχουσα περίοδο και προκρατήσεων για το 2016: Στην περίπτωση της Κω, ο εν λόγω ρυθμός κρατήσεων εμφανίζεται μειωμένος από 40% έως 58% σε σχέση με το 2014, ενώ ο ρυθμός προκρατήσεων παρουσιάζει μείωση της τάξης του 60%, κυρίως από την αγορά της Μ. Βρετανίας (1.650 ακυρώσεις έως τα τέλη Αυγούστου 2015) σε σχέση με την περσινή περίοδο. Παράλληλα, κατά το διάστημα των τελευταίων τριών εβδομάδων του Αυγούστου διαπιστώθηκε αρνητική εξέλιξη στην πορεία των κρατήσεων από τη γερμανική (μεμονωμένοι τουρίστες) και ιταλική αγορά, καθώς επίσης και από την τσεχική αγορά προς τα νησιά Λέσβο και Κω.
(ε) Ακυρώσεις συνεδρίων και προσεγγίσεων κρουαζιερόπλοιων: Στην περίπτωση της Λέσβου πρόσφατα ακυρώθηκαν πέντε αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, ενώ αναμένεται η ακύρωση άλλων δύο μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2015, συνολικού δυναμικού περί τους 6.000 επιβαίνοντες, ενώ κάτι ανάλογο παρατηρείται και στην περίπτωση της Κω. Ενδεικτικά, για την περίπτωση της Λέσβου, η εκτίμηση για την απώλεια στην περιοχή ανέρχεται στις 180.000 ευρώ, καθώς αντιστοιχεί ένα ποσό καταναλωτικής δαπάνης 30 ευρώ ανά επιβάτη.
(στ) Ακυρώσεις πτήσεων από το εξωτερικό: Στην περίπτωση της Κω παρατηρούνται συνεχείς ακυρώσεις πτήσεων από προορισμούς, όπως η Ιταλία και το Ισραήλ, ενώ αντίστοιχη είναι και η εικόνα στην περίπτωση της Λέσβου. «Εστιάζοντας στις ευρύτερες επιπτώσεις στην οικονομία, η επιβράδυνση της τουριστικής δραστηριότητας στα συγκεκριμένα νησιά έχει αντίστοιχες αρνητικές επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα του νησιού και, δη, στους 10 κλάδους που σχετίζονται με την τουριστική κίνηση, όπως η εστίαση.
Έτσι, ενδεικτικά για την περίπτωση της Κω, εκτιμάται από τους τοπικούς φορείς, ότι οι επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος στην παραλιακή ζώνη της πόλης παρουσιάζουν μείωση του κύκλου εργασιών τους κατά περίπου 30%, ενώ αντιστοίχου επιπέδου συρρίκνωση εκτιμάται και στον κύκλο εργασιών των ξενοδοχείων της Λέσβου – πάντα σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία και εκτιμήσεις των φορέων του κλάδου. Η διαφαινόμενη μείωση του αριθμού των αφίξεων και διανυκτερεύσεων τους υπόλοιπους μήνες του 2015 και το 2016 θα έχει σημαντική επίπτωση στο σύνολο της οικονομίας, η οποία δεν περιορίζεται στη μη γενομένη τουριστική δαπάνη (590 ευρώ κατά κεφαλή και 70 ευρώ ανά διανυκτέρευση αντίστοιχα σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΤΕ)» τονίζεται χαρακτηριστικά.
Επομένως, η συνολική απώλεια για την εθνική οικονομία για κάθε μία μη πραγματοποιηθείσα διανυκτέρευση ανέρχεται σε 154 ευρώ ή 185,5 ευρώ ανάλογα με τον πολλαπλασιαστή που χρησιμοποιείται. Έτσι, εάν υποθέσουμε ένα μέσο πολλαπλασιαστή ίσον με 2,5, οι συνολικές απώλειες στην οικονομία της Κω (από τις προαναφερθείσες απώλειες 7 δισ. ευρώ) μπορούν να φτάσουν και τα 18 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας, λόγω των ιδιαιτεροτήτων των προσφυγικών ροών από τη Συρία, εκτιμάται πως έχει αυξηθεί η παραοικονομία και τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, χωρίς, όμως, να μπορεί να προσδιοριστεί προς το παρόν το μέγεθος.
Όσον αφορά στην απασχόληση, σύμφωνα, με τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» για τις ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα (προσλήψεις μείον απολύσεις) για τον Αύγουστο του 2015, δεν παρατηρείται κάποια ιδιαίτερη μείωση της απασχόλησης στα νησιά των Περιφερειών Νοτίου και Βορείου Αιγαίου (Σχεδιάγραμμα 4). Ειδικότερα, το ισοζύγιο για το σύνολο των δύο Περιφερειών είναι αρνητικό (συνολική απώλεια 781 θέσεων εργασίας) τον Αύγουστο του 2015, όπως αρνητικό ήταν και τον Αύγουστο του 2014 (συνολική απώλεια 690 θέσεων εργασίας). Ακόμα και στην περίπτωση που η ανάλυση επικεντρωθεί στα νησιά του Αιγαίου που δέχθηκαν τις μεγαλύτερες ροές προσφύγων και μεταναστών (Σάμος, Λέσβος και Κως), το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης τον Αύγουστο του 2015 είναι αρνητικό, αλλά στο ίδιο επίπεδο με αυτό του 2014.
Αξίζει να σημειωθεί, βέβαια, ότι μεταξύ των τριών νησιών, η Κως τον Αύγουστο του 2015 παρουσίασε διεύρυνση του αρνητικού ισοζυγίου κατά περίπου 20% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2014. Ωστόσο, οι όποιες επιπτώσεις στην απασχόληση από μία ενδεχόμενη «πρόωρη» λήξη της τουριστικής περιόδου αναμένεται να διαφανούν το Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με τα μη δημοσιευμένα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», το αρνητικό ισοζύγιο (απώλεια θέσεων εργασίας) των ροών μισθωτής απασχόλησης στα παραπάνω τρία νησιά (Σάμος, Λέσβος και Κως) κατά τις πρώτες 9 ημέρες του Σεπτεμβρίου του 2015 επιδεινώθηκε κατά περίπου 40% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του Σεπτεμβρίου του 2014.
Το ΒΗΜΑ
