Στην Ελλάδα της κρίσης, ολοένα και περισσότεροι εμπλεκόμενοι με τη Δικαιοσύνη δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για νομική υπεράσπιση της επιλογής τους και μάλιστα ούτε ενώπιον των εφετείων κακουργημάτων, όπου κινδυνεύουν με ποινές κάθειρξης. Καθημερινά, οι κατηγορούμενοι δηλώνουν στο δικαστήριο ότι δεν έχουν δικηγόρο και ζητούν από την Πολιτεία να τους διορίσει υπερασπιστή.
Μάλιστα, τα κονδύλια που προορίζονται κάθε χρόνο για τη νομική βοήθεια σε οικονομικά ασθενείς αγγίζουν τα 10 εκατ. ευρώ, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο. Ομως τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ότι συνεχώς εμφανίζονται στα ακροατήρια οι ίδιοι και οι ίδιοι δικηγόροι, δηλώνοντας έτοιμοι να υπερασπιστούν κατηγορουμένους.
Επιπλέον, όπως φαίνεται, αντί να τηρείται στα δικαστήρια της χώρας ο κατάλογος των δικηγόρων που συντάσσονται με βάση τις εβδομαδιαίες αλφαβητικές καταστάσεις που στέλνουν οι κατά τόπους δικηγορικοί σύλλογοι, κυκλοφορεί και μια άλλη αυτοσχέδια (άτυπη) «λίστα» με την οποία «μοιράζουν» μεταξύ τους τα… ακροατήρια!
Τις τελευταίες ημέρες δικηγορικοί σύλλογοι γίνονται αποδέκτες καταγγελιών αυτού του φαινομένου, του οποίου είναι γνώστες και οι δικαστές, αφού ρωτούν από έδρας όταν έρχεται η στιγμή του αυτεπάγγελτου διορισμού: «Υπάρχει δικηγόρος που να είναι στον κατάλογο;», «Υπάρχει δικηγόρος που να είναι στη λίστα;».
«Ο θεσμός της νομικής βοήθειας πρέπει άμεσα να μεταρρυθμιστεί» λέει ο πρόεδρος του ΔΣΑ Βασίλης Αλεξανδρής.
«Ο θεσμός της νομικής βοήθειας πρέπει άμεσα να μεταρρυθμιστεί» λέει ο πρόεδρος του ΔΣΑ Βασίλης Αλεξανδρής.
Νεαρός δικηγόρος, με αναφορά που σύμφωνα με πληροφορίες απέστειλε στον ΔΣΑ στις αρχές του Νοέμβρη, υποστηρίζει ότι με αίτησή του εγγράφηκε στους καταλόγους του Legal Aid τον Ιούνιο και από τότε διορίστηκε μόνο μία φορά σε παράσταση κατηγορουμένου ενώπιον του ανακριτή τον Ιούλιο.
Ωστόσο, όπως ο ίδιος αναφέρει, «εδώ και πολύ καιρό, στα ακροατήρια του Εφετείου βρίσκονται καθημερινά δικηγόροι οι οποίοι διορίζονται αυτεπαγγέλτως από την έδρα… ανεξάρτητα από τον κατάλογο που ανακοινώνει ο ΔΣΑ για κάθε εβδομάδα. Μάλιστα, όπως διαπίστωσα, οι δικηγόροι αυτοί γνωρίζονται μεταξύ τους και κυκλοφορεί η φήμη ότι καταρτίζουν μεταξύ τους μια άτυπη λίστα, ώστε να μοιράζουν τα ακροατήρια…
Το αποτέλεσμα αυτής της παράτυπης διαδικασίας είναι μια μειοψηφία να αποκομίζει μεγάλα ποσά κάθε μήνα, λόγω του ύψους των γραμματίων στις διαδικασίες του Εφετείου, σε βάρος των υπολοίπων που αναμένουμε τη σειρά μας, όπως προβλέπεται».
Λίγες ημέρες αργότερα, μία ακόμη δικηγόρος περιγράφει τη δική της «εμπειρία» στην αναφορά που έκανε ενώπιον του συλλόγου. Οπως λέει, είχε συμπληρώσει την αίτησή της για να συμμετάσχει στη Νομική Βοήθεια για πρώτη φορά, στις 26 Οκτωβρίου, και παρουσιάστηκε στο Εφετείο στις 8.30 το πρωί.
«Οι συνάδελφοι που βρίσκονταν ήδη εκεί, με ενημέρωσαν ότι τηρούν χειρόγραφη λίστα, δική τους, ανάλογα με την ώρα και τη σειρά προσέλευσης του καθενός και ότι έπρεπε να συμπληρώσω και εγώ το όνομά μου στη συγκεκριμένη λίστα, κάτι που έπραξα χωρίς αντίρρηση».
Ωστόσο, λίγα λεπτά αργότερα, όπως καταγγέλλει, άρχισε να δέχεται τα πυρά συναδέλφου της, ο οποίος της είπε: «Εγώ έχω έρθει από τις 4 το πρωί, ο άλλος έχει έρθει από τις 7 και εσύ ήρθες στις 9 η ώρα;».
Οι διορισμοί επαναλαμβάνονται
Το φαινόμενο της παρουσίας των ίδιων και των ίδιων δικηγόρων που δεν αφήνουν… χώρο για τους συναδέλφους τους δεν είναι καινούργιο. Το 2013 ο τότε γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης Ν. Κανελλόπουλος, με επιστολή του στα διοικητικά συμβούλια των δικηγορικών συλλόγων και στα δικαστήρια, τόνιζε ότι «οι διορισμοί επαναλαμβάνονται και περιορίζονται σε συγκεκριμένα μέλη» και πως «παλιοί» δικηγόροι έλεγαν στους νεότερους να μη δηλώνουν συμμετοχή στη νομική βοήθεια γιατί ποτέ δεν θα… αποζημιωθούν. Δεν είχαν λείψει, σύμφωνα με την ίδια επιστολή, και οι εντάσεις έξω από τις δικαστικές αίθουσες μεταξύ των δύο πλευρών… που διαγκωνίζονταν για το ποιος θα αναλάβει!
Η νέα ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι ενήμερη για το φαινόμενο και ο γενικός γραμματέας Κ. Κοσμάτος έχει ήδη συστήσει νομοπαρασκευαστική επιτροπή για αλλαγές στον θεσμό της νομικής βοήθειας με τη θέσπιση πιο αυστηρών κριτηρίων για τον διορισμό των δικηγόρων αλλά και με πυξίδα το ότι ο συνήγορος θα στέκεται ως πραγματικός υπερασπιστής και όχι ως διακοσμητικό στοιχείο, όπως έχει παρατηρηθεί ότι συμβαίνει…
Β. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ
Το θεσμικό πλαίσιο είναι ελλιπές
«Σε εθνικό επίπεδο ο θεσμός της νομικής βοήθειας ρυθμίζεται από τον Ν. 3226/2004. Σύμφωνα με το άρθ. 3 παρ. 1 και 2 αυτού, η επιλογή των συνηγόρων «γίνεται βάσει καταστάσεως που καταρτίζει ο οικείος δικηγορικός σύλλογος. Κάθε δικηγορικός σύλλογος συντάσσει μηνιαία κατάσταση των δικηγόρων υπηρεσίας του επόμενου μήνα, ξεχωριστά για ποινικές υποθέσεις και για υποθέσεις αστικού και εμπορικού χαρακτήρα, και την αποστέλλει στο οικείο δικαστήριο. Παράλληλα, συντάσσει και αποστέλλει ημερήσια κατάσταση με ικανό αριθμό δικηγόρων για την παροχή νομικής βοήθειας στην ανάκριση και στην εκδίκαση κακουργημάτων και αυτόφωρων πλημμελημάτων» λέει ο πρόεδρος του ΔΣΑ Βασίλης Αλεξανδρής και συνεχίζει: «Οι συνήγοροι υπηρεσίας ορίζονται κατ’ αλφαβητική σειρά από την αντίστοιχη κατάσταση του δικηγορικού συλλόγου. Σε περίπτωση παράλειψης αποστολής της ημερήσιας κατάστασης, η επιλογή γίνεται από τη μηνιαία κατάσταση. Σε περίπτωση παράλειψης αποστολής της μηνιαίας κατάστασης, η επιλογή γίνεται από όλους τους δικηγόρους του οικείου δικηγορικού συλλόγου.
Δεν υπάρχουν εγγυήσεις.
Ηδη υπό το υφιστάμενο καθεστώς, η δημιουργία ”αυτοσχέδιων” καταστάσεων από τους ίδιους τους συνηγόρους και ο διορισμός τους με βάση τέτοιες καταστάσεις ούτε προβλέπεται ούτε επιτρέπεται. Ωστόσο, πρέπει να παρατηρηθεί ότι το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο είναι από πολλές απόψεις ελλιπές. Κατ’ αρχάς δεν υφίστανται επαρκείς εγγυήσεις για την τήρηση της συγκεκριμένης κατάστασης συνηγόρων που αποστέλλεται από τον εκάστοτε δικηγορικό σύλλογο, με αποτέλεσμα τα ίδια τα δικαστήρια να παρακάμπτουν συχνά τη θεσμοθετημένη διαδικασία προς διευκόλυνσή τους. Πέραν τούτου δεν υφίσταται ούτε συγκεκριμένο πλαίσιο αξιολόγησης των δικηγόρων οι οποίοι καλούνται να παρέχουν νομική βοήθεια, γεγονός που εν τέλει αποβαίνει σε βάρος των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων. Η μεταρρύθμιση του θεσμού της νομικής βοήθειας είναι ζήτημα άμεσης προτεραιότητας, προκειμένου να εξυπηρετεί ουσιαστικά εκείνους που την έχουν ανάγκη», καταλήγει ο κ. Αλεξανδρής.
ΣΟΦΙΑ ΦΑΣΟΥΛΑΚΗ
ΕΘΝΟΣ
