Στα «δίχτυα» των ελεγκτικών μηχανισμών έχουν ήδη πιαστεί 21.000 συνταξιούχοι που συνεχίζουν να εργάζονται αλλά… ξέχασαν να το δηλώσουν στα Ταμεία και να καταβάλλουν τις απαιτούμενες εισφορές. Το ποσό που θα εξοικονομήσει το ασφαλιστικό σύστημα μόνο από τα συγκεκριμένα περιστατικά ανέρχεται σε 19 εκατομμύρια ευρώ.
Η εντατικοποίηση των ελέγχων συνοδεύεται από τη χορήγηση οικονομικών κινήτρων για να πειστούν οι συνταξιούχοι να… περάσουν από το ταμείο. Συγκεκριμένα, με τροπολογία του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση μειώνονται κατά 50% τα πρόστιμα, για να καταστεί εφικτή η αποπληρωμή των χρημάτων από όσους δούλευαν μέχρι τώρα εν κρυπτώ.
Η κίνηση αυτή κρίνεται απαραίτητη, καθώς με το ισχύον πλαίσιο εκτιμάται πως τα ποσά που καταλογίζονται δεν είναι δυνατό να αποπληρωθούν (μπορεί να φτάνουν ακόμα και τις 80.000 ευρώ). Στόχος είναι να μπει τέλος σε φαινόμενα παράνομης απασχόλησης συνταξιούχων και να εισρεύσει… ζεστό χρήμα στα ταμεία.
Με βάση τη νομοθεσία, όσοι συνταξιούχοι εξακολουθούν να δουλεύουν -ανάλογα με την περίπτωση- βρίσκονται αντιμέτωποι με την αναστολή ή την περικοπή της σύνταξής τους, ενώ καταβάλλουν αυξημένες εισφορές (π.χ. για ελεύθερους επαγγελματίες). Ειδικοί στο Ασφαλιστικό εκτιμούν πως σημαντικός αριθμός αποκρύπτει την ανάληψη εργασίας και παράλληλα με τον μισθό συνεχίζει κανονικά να εισπράττει τη σύνταξη από τον ασφαλιστικό φορέα.
Ρεαλιστικές οι κυρώσεις
Στην τροπολογία του υπουργείου Εργασίας προβλέπεται χαρακτηριστικά πως «παράλειψη της δήλωσης συνεπάγεται καταλογισμό σε βάρος του συνταξιούχου του ποσού που έπρεπε να του παρακρατηθεί κατά το χρονικό διάστημα της εργασίας του ή κατά το διάστημα της αυτοαπασχόλησης, που επιβαρύνεται με ετήσιο επιτόκιο 4,56%, ο δε φορέας δικαιούται να συμψηφίζει το ποσό με μελλοντικές συντάξεις και μέχρι του ύψους της συντάξεως. Για δηλώσεις που η υποχρέωση υποβολής τους ανάγεται μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, ο προβλεπόμενος καταλογισμός μειώνεται κατά 50%».
Στην εισηγητική έκθεση χαρακτηριστικά αναφέρεται πως «γίνεται πιο ρεαλιστικό και ήπιο το πλαίσιο των κυρώσεων» σε περίπτωση που οι συνταξιούχοι δεν δήλωσαν ότι εργάζονται. Μάλιστα «δεν επιβάλλεται κύρωση για τους συνταξιούχους που απλώς παρέλειψαν να δηλώσουν στον φορέα την εργασία και για τους οποίους σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του νόμου 3863/2010 δεν θα προέκυπτε υποχρέωση παρακρατήσεως».
Οι ρυθμίσεις αυτές συνδυάζονται με εντατικοποίηση των ελέγχων για να έρθουν στο φως περιστατικά παράνομης απασχόλησης συνταξιούχων. Οι έλεγχοι θα γίνουν με διασταύρωση των δεδομένων που καταγράφονται στο σύστημα Ηλιος (όπου υπάρχουν πλέον αναλυτικά στοιχεία για όλα τα Ταμεία) με το ηλεκτρονικό αρχείο του συστήματος Εργάνη (όπου καταγράφονται αναλυτικά οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα) και της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (που αφορά τον δημόσιο τομέα).
Σε δηλώσεις του ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης έχει επισημάνει πως «θα ρίξουμε φως σε κάθε γκρίζα και σκοτεινή πλευρά του συστήματος. Σήμερα με το σύστημα Ηλιος υπάρχει η δυνατότητα για ουσιαστικό έλεγχο και φωτίζονται περιοχές του Ασφαλιστικού που μέχρι πρότινος ήταν αδύνατον.
Συντάξεις και προνοιακά επιδόματα -και αυτό πρέπει να το ξέρουν όλοι- περνάνε από το μάτι της βελόνας. Με τις πρωτοβουλίες αυτές θα δώσουμε ανάσα στο πολύπαθο ασφαλιστικό σύστημα».
Στόχος των πρωτοβουλιών του υπουργείου Εργασίας είναι να μπει τέλος σε φαινόμενα σπατάλης και να μπει τάξη στο ασφαλιστικό σύστημα. Ενδεικτικά αναφέρεται πως 80 εκατομμύρια έχουν εξοικονομηθεί από την «προεκτύπωση» στις φορολογικές δηλώσεις των βεβαιώσεων σύνταξης (καθώς υπήρχαν ασφαλισμένοι που άλλο ποσό εισέπρατταν και άλλο δήλωναν στην Εφορία).
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Τι προβλέπεται για την απα σχόληση των απομάχων
Οσον αφορά την απασχόληση των συνταξιούχων, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία:
1 Οι συνταξιούχοι που είναι κάτω των 55 ετών και αναλαμβάνουν μισθωτή εργασία θα βρεθούν αντιμέτωποι με την αναστολή καταβολής της σύνταξης γήρατος. Αυτό ισχύει μέχρι να φτάσουν το απαιτούμενο όριο ηλικίας.
2 Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν μισθωτή εργασία παίρνουν το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας σύνταξης που αντιστοιχεί σε 30 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη και το υπερβάλλον ποσό μειωμένο κατά 70%.
Προσοχή, καθώς το όριο των 30 ημερομισθίων προσαυξάνεται κατά 6 ημερομίσθια για κάθε ανήλικο παιδί ή παιδί που σπουδάζει σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή και μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας. Αυτό ισχύει και για κάθε παιδί που είναι ανίκανο για βιοποριστική εργασία.
Η επικουρική σύνταξη δε λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του ανωτέρω ποσού και καταβάλλεται χωρίς περικοπή.
3 Για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος που ασκούν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) και του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ) προβλέπεται αναστολή καταβολής της σύνταξης μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας. Επιπλέον υποχρεούνται στην καταβολή των προβλεπόμενων ασφαλιστικών εισφορών.
4 Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας λαμβάνουν το ποσό που αντιστοιχεί στα εξήντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη και το υπερβάλλον ποσό περικόπτεται. Και στην περίπτωση αυτή τα 60 ημερομίσθια προσαυξάνονται για κάθε ανήλικο τέκνο.
Επιπλέον οι συνταξιούχοι γήρατος που αυτοαπασχολούνται, μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους, υποχρεούνται να καταβάλλουν τις προβλεπόμενες από τις οικείες διατάξεις εισφορές προσαυξημένες κατά 50%.
‘ Εθνος
