Η αναζήτηση στα φαρμακεία μιας πολύ γνωστής αντιβίωσης με βάση τη δραστική ουσία αμοξυκιλλίνη, που χορηγείται μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του αναπνευστικού, είναι εδώ και εβδομάδες πολύ δύσκολη. Το ίδιο συμβαίνει και με μια σειρά άλλων φαρμάκων με μεγάλη ζήτηση το τελευταίο διάστημα λόγω της έξαρσης των ιώσεων, ειδικά σε παιδιά (εποχική γρίπη, πνευμονία, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός RSV). “Η κατάσταση είναι τραγική και οι ελλείψεις αυξάνονται. Δύσκολα θα επανέλθει η ισορροπία” αναφέρει στο Capital.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Φαρμακοποιών Αττικής Κωνσταντίνος Λουράντος.
Όπως εξηγεί, από τα εκατό φάρμακα που παραγγέλνονται, φτάνουν πλέον στο φαρμακείο μόνο τα είκοσι. Αυτή τη στιγμή από τα ράφια λείπουν εισπνεόμενα σκευάσματα, σιρόπια για το βήχα, αντιβιώσεις, αντιπυρετικά και πολύ γνωστά αναλγητικά… αλλά και κολλύρια, κρέμες για τον απλό έρπητα, μέχρι και φάρμακα για καρδιαγγειακές παθήσεις, για την υπέρταση, για τον σακχαρώδη διαβήτη, ακόμη και για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Ο πρόεδρος των φαρμακοποιών της Αττικής, στην ερώτηση για το ποια είναι η αιτία των ελλείψεων, αριθμεί τέσσερις λόγους: την έλλειψη πρώτων υλών που έχει εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα, την αυξημένη ζήτηση εξαιτίας των ιώσεων του χειμώνα, αλλά και τις παράλληλες εξαγωγές και πως ο ΕΟΦ δεν εισάγει τα ελλειπτικά φάρμακα.
Ο ειδικός σύμβουλος φαρμακευτικής πολιτικής του υπουργείου Υγείας Μπάμπης Καραθάνος τονίζει στο Capital.gr πως υπάρχουν δύο τύποι ελλείψεων. Ο πρώτος είναι οι πάγιες ελλείψεις που δημιουργούνται, όπως λέει, από τις παράλληλες εξαγωγές από τις φαρμακαποθήκες, που κερδίζουν από τη μεγάλη διαφορά της τιμής ανάμεσα στην Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες (σημειώνεται πως σημαντικό μέρος των εξαγωγών φαρμάκων κατευθύνεται προς τη Γερμανία). Οι ελλείψεις αυτές αφορούν σε καρδιαγγειακά, αντιυπερτασικά σκευάσματα και θεραπείες για το διαβήτη.
Από το Νοέμβριο το υπουργείο Υγείας έχει προχωρήσει στην απαγόρευση εξαγωγών σε διακόσια σκευάσματα. Η λίστα των φαρμάκων για τα οποία έχει απαγορευτεί προσωρινά η παράλληλη εξαγωγή τους είναι αναρτημένη στον ΕΟΦ, που επισημαίνει πως “εξαγωγές ή αποθεματοποιήσεις φαρμάκων, κατά παράβαση των αποφάσεων περί προσωρινής απαγόρευσης εξαγωγών όπως κάθε φορά ισχύουν, οι οποίες εκδίδονται για την άμεση κάλυψη των αναγκών των ευρισκόμενων στην Ελλάδα ασθενών, επισύρουν την επιβολή του προβλεπόμενου από τη νομοθεσία για τη συγκεκριμένη παράβαση προστίμου ύψους από 100.000 ευρώ έως 1.000.000 ευρώ, σωρευτικά με τις λοιπές προβλεπόμενες κυρώσεις”.
Οι άλλη κατηγορία ελλείψεων
Ο κ. Καραθάνος συνεχίζει λέγοντας πως υπάρχει και η άλλη κατηγορία ελλείψεων, που οφείλεται στο γεγονός πως μητρικές φαρμακευτικών εταιριών έχουν μειώσει την παραγωγή τους λόγω της ενεργειακής κρίσης. Έτσι παράγουν μικρότερες ποσότητες φαρμάκων που διοχετεύονται σε χώρες με ακριβότερες τιμές. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι ελλείψεις, το υπουργείο Υγείας έχει αναφέρει πως οι πολυεθνικές που έχουν μειώσει τις εισαγωγές στην Ελλάδα θα βρεθούν αντιμέτωπες με πρόστιμα.
Παράλληλα, υπάρχουν σκευάσματα η τιμή των οποίων πλέον είναι πολύ χαμηλή, οπότε εταιρίες που τα εισάγουν σταματούν την κυκλοφορία τους. Πρόκειται κατά βάση για αντιβιοτικά σκευάσματα. Εκεί η Αριστοτέλους σημειώνει πως εάν εταιρίες το αιτηθούν, μπορεί να αποφασιστεί αναδιαμόρφωση της τιμής, ώστε να μην επηρεαστεί η κυκλοφορία των εν λόγω φαρμάκων.
Τέλος υπάρχουν σκευάσματα που δεν είναι σε έλλειψη, είναι όμως πολύ αυξημένη η ζήτησή τους λόγω της εποχής, όπως είναι τα αντιπυρετικά και τα αντιιικά φάρμακα, κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί, όπως εξηγεί, με περισσότερες παραγγελίες.
Παγκόσμιο πρόβλημα με τις πρώτες ύλες
Οι ελλείψεις έχουν ενταθεί σε όλη την Ευρώπη και οφείλονται σε διαφορετικούς παράγοντες, σημειώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Θεόδωρος Τρύφων. Υπάρχει καταρχάς παγκόσμιο πρόβλημα με πρώτες ύλες που παράγονται στην Ασία, όπως η παρακεταμόλη, η αμοξυκιλλίνη, δραστικές για αντιβιοτικά, αντιπυρετικά και αντιυπερτασικά φάρμακα μεταξύ άλλων.
Η Ελλάδα παράλληλα, υπογραμμίζει, είναι μια χώρα με χαμηλές τιμές φαρμάκων, τόσο στα εισαγόμενα, όσο και στα παραγόμενα. Γίνονται παράλληλες εξαγωγές, ενώ και οι εισαγωγές από τις φαρμακευτικές είναι μειωμένες, σημειώνει ο κ. Τρύφων.
Ο πληθωρισμός, οι συνεχείς μειώσεις τιμών στα φθηνά φάρμακα και η υπέρμετρη φορολόγηση είναι βασικές αιτίες που οδηγούν σε ελλείψεις. Σε χθεσινή της ανακοίνωση η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας τόνιζε πως η πρόσφατη γενική ανατιμολόγηση των φαρμάκων οδήγησε σε νέες μειώσεις τιμών που για μία ακόμη φορά εστιάζονται στα ήδη φθηνά φάρμακα της ελληνικής παραγωγής. Προσθέτει πως οι υπέρογκες υποχρεωτικές εκπτώσεις και επιστροφές (rebate και clawback) και η τιμολογιακή απαξίωση των φαρμάκων της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας θα δημιουργήσουν ένα νέο κύμα ελλείψεων και αναγκαστικών αποσύρσεων για μια σειρά καταξιωμένων φαρμάκων.
“Υπάρχει συστηματικός υπεφοδιασμός της αγοράς”
Ένα ερώτημα που τίθεται είναι γιατί ενώ έχει αποφασιστεί εδώ και ένα μήνα απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών σε δεκάδες φάρμακα, οι ελλείψεις συνεχίζονται.
“Το φαινόμενο των ελλείψεων είναι παγκόσμιο και η έκτασή του αδιανόητη” σημειώνει ο γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων Θεόδωρος Σκυλακάκης. Όπως λέει, υπάρχει συστηματικός και διαρκής υπεφοδιασμός της αγοράς σε συγκεκριμένα προϊόντα.
Ο Σύλλογος έχει καταγγείλει στον ΕΟΦ συνολικά εννιά εταιρείες φαρμάκου- μεγάλες πολυεθνικές φαρμακευτικές με σημαντική παρουσία στην ελληνική αγορά, όσο και μεγάλες ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες- για εισαγωγές μικρότερης ποσότητας φαρμάκων από όσες απαιτούνται, αλλά και ομάδα φαρμακαποθηκών και φαρμακείων που κάνουν παράνομες εξαγωγές (το θέμα είχε αναδείξει σε πρόσφατο ρεπορτάζ το Capital.gr. Οι φαρμακευτικές αυτές σύμφωνα με το γενικό γραμματέα του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων μειώνουν κατά 30% την ποσότητα φαρμάκων στην αγορά. Όπως εξηγεί έχει ενημερωθεί το υπουργείο Υγείας και έχει δοθεί χρόνος στον ΕΟΦ να κάνει τον απαραίτητο έλεγχο. “Εάν έχουμε δίκιο, κάποιοι πρέπει να υποστούν τις ποινές. Εμείς άλλωστε έχουμε ζητήσει αυστηροποίηση στο πλαίσιο των αδειών των φαρμακαποθηκών” λέει.
Οι ελλείψεις δεν αφορούν μόνο τις δραστικές ουσίες. Για παράδειγμα, λείπουν φάρμακα από την αγορά γιατί δεν υπάρχουν πώματα για φιαλίδια, βελόνες- πένες για ινσουλίνες και πολλά άλλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Δανία με 4.000 κωδικούς φαρμάκων, τα 826 βρίσκονται καταγεγραμμένα σε έλλειψη.
Ο ίδιος πάντως σημειώνει πως υπάρχουν φάρμακα που βρίσκονται σε απαγόρευση εξαγωγών εδώ και χρόνια (όπως εμβόλια). Παρά μάλιστα τις απαγορεύσεις εξαγωγών, ένα αντιβιοτικό κολλύριο βρίσκεται από πέρσι σε έλλειψη. Ο Σύλλογος έχει προβεί και στην πρόταση τα φάρμακα υποχρεωτικά να πωλούνται με ηλεκτρονική συνταγή σε έναν ΑΜΚΑ.
Να υπάρξει διαφάνεια σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα του φαρμάκου και να αξιοποιηθούν οι προτάσεις που έχουν καταθέσει εδώ και μήνες οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχει ζητήσει από την πλευρά του -με επιστολή του στον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη- ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος. Όπως λέει, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να δηλώνουν τις ημερήσιες πωλήσεις ανά κωδικό/ΑΦΜ στον ΕΟΦ. Αντίστοιχα, αυτό θα πρέπει να ζητηθεί από τις φαρμακαποθήκες. Ο ΕΟΦ ως ελεγκτικός μηχανισμός θα πρέπει να ελέγχει τη διακίνηση των ελλειπτικών κωδικών, προσθέτει. “Μόνο η διαφάνεια στη διακίνηση των φαρμάκων σε όλο το μήκος της αλυσίδας διανομής και η επεξεργασία των υποβαλλόμενων στοιχείων θα καταδείξουν τις πραγματικές διαστάσεις του θέματος” τονίζει.
Τι γίνεται με τις τιμές των φαρμάκων
Στις 15 Δεκεμβρίου στην ιστοσελίδα του ΕΟΦ αναρτήθηκαν οι τελικές προτεινόμενες τιμές των υπό ανατιμολόγηση φαρμακευτικών προϊόντων. Με το νέο δελτίο τιμών, όπως εξηγεί το υπουργείο Υγείας, η τιμή των πρωτοτύπων φαρμάκων που έχουν χάσει την πατέντα τους μειώνεται κατά 7%. Η τιμή όμως των γενοσήμων φαρμάκων αυτών των πρωτοτύπων που χάνουν την πατέντα, μειώνεται στο 65%.
Η δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για τα φάρμακα φέτος είναι 2,088 δισ. ευρώ, ποσό που αυξάνεται σε 2,125 δισ. ευρώ για το επόμενο έτος. Όμως οι αναγκαστικές επιστροφές για να καλυφθεί η υπερβάλλουσα δαπάνη (clawback) στο εξωνοσοκομειακό φάρμακο και οι αναγκαστικές εκπτώσεις (rebate) με τα οποία επιβαρύνεται η φαρμακευτική αγορά φτάνουν τα δύο δισ. ευρώ, προκαλώντας ασφυξία.
Και ενώ ο δημόσιος προϋπολογισμός για το φάρμακο παραμένει στα ίδια επίπεδα από το 2013- με μικρές μόνο αποκλίσεις-, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, οι συνταγές φαρμάκων είναι αυξημένες κατά 35% και η μέση αξία των συνταγών κατά 55%.
Η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα
Η συνολική δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ για λογαριασμό του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος “Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα & στοιχεία 2021” διαμορφώθηκε στα 4,7 δισ. το 2020 σημειώνοντας μείωση 22,3% σε σύγκριση με το 2009.
Αντίστοιχα, η δημόσια δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα από 4,8 δισ. το 2009 διαμορφώθηκε στα 2,6 δισ. το 2020, σημειώνοντας ακόμα μεγαλύτερη μείωση 45,5%, ενώ αντίθετα η ιδιωτική δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα σημείωσε άνοδο από 1,3 δισ. το 2009 στα 2,1 δισ. το 2020.
Η δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε στα 2 δισ. το 2021 έναντι 5,1 δισ. το 2009, καταγράφοντας συνολική μείωση 60,8%. Ταυτόχρονα, σημειώθηκε σημαντική αύξηση στη συμμετοχή της βιομηχανίας με τους μηχανισμούς υποχρεωτικών επιστροφών (clawback και rebate), όπου για το 2021 φτάνει στο 1,3 δισ.
Πηγή capital.gr
