Ανθρωποι μέσα στο κρύο χωρίς παπούτσια, ρούχα και φάρμακα, κρατούμενοι χωρίς αιτία και χωρίς καμία ενημέρωση για το μέλλον τους, εικόνες με λύματα να τρέχουν πάνω από τα κεφάλια των κρατουμένων.
Συγκλονίζουν οι διηγήσεις γιατρών που επισκέφθηκαν το «άβατο» των κέντρων κράτησης μεταναστών. Αθλιες συνθήκες διαβίωσης, διαλυμένες υποδομές, περιγραφές που περισσότερο θυμίζουν στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Ο τρίτος θάνατος κρατουμένου στην Αμυγδαλέζα από φυσικά αίτια και η αυτοκτονία που ακολούθησε πυροδότησαν πολιτικές εξελίξεις για την αλλαγή του πλαισίου αντιμετώπισης του μεταναστευτικού ζητήματος. Ηδη, με απόφαση του αν. υπουργού Προστασίας του Πολίτη, την Τρίτη θα απελευθερωθούν οι 30 πρώτοι μετανάστες, που θα κληθούν να δηλώσουν μόνιμη κατοικία, ώστε να παρουσιάζονται στο Α.Τ. της περιοχής τους δύο φορές τον μήνα.
Η πολιτική απόφαση έχει ληφθεί: η Αμυγδαλέζα σε 100 μέρες θα κλείσει. Ωστόσο, παραμένουν ανοιχτά τα κέντρα κράτησης στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπου οι συνθήκες είναι -σε πολλές περιπτώσεις- ακόμη χειρότερες.
«Παρόλο που και στο παρελθόν είχαμε ζητήσει να πάμε στην Αμυγδαλέζα, το αίτημά μας δεν είχε γίνει δεκτό γιατί υπήρχαν γιατροί εκεί και ήταν “καλυμμένοι”. Τελικά, πήγαμε για πρώτη φορά την Τετάρτη, ύστερα από πρόσκληση του υπουργού Γ. Πανούση», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο γενικός γραμματέας των «Γιατρών του Κόσμου», Νικήτας Κανάκης. «Βρήκαμε ένα ιατρείο διαλυμένο, χωρίς κανένα ιατρικό φάκελο. Οι συνθήκες μου θύμισαν στρατόπεδο συγκέντρωσης, ένα Γκουαντάναμο αλά ελληνικά, χωρίς τους βασανισμούς – γιατί κάτι τέτοιο δεν μας αναφέρθηκε. Οταν σε ένα μέρος διαμένουν 1.500 άτομα σε δύσκολες συνθήκες κρύου, χωρίς παπούτσια, ρούχα και υποδομές, και δεν υπάρχει καν έλεγχος για φυματίωση, δεν έχεις και πολλά να πεις», μας λέει.
Σύμφωνα με την έκθεση των «Γιατρών του Κόσμου», επτά εξεταζόμενοι δήλωσαν ότι, ενώ είχαν ζητήσει μεταφορά σε νοσοκομείο, το αίτημά τους δεν ικανοποιήθηκε. «Πολλοί δεν είχαν δεύτερη φορεσιά ή χειμωνιάτικα παπούτσια. Οι περισσότεροι δεν ήξεραν γιατί και πόσο θα κρατηθούν. Με πλησίασε ένας νεαρός Πακιστανός που μιλούσε καλά ελληνικά και δούλευε σε εταιρεία με υπολογιστές, ο οποίος μου είπε ότι πήγε σε Αστυνομικό Τμήμα για ένα έγγραφο για τη δουλειά του και τον συνέλαβαν. Ηταν εκεί ήδη 8 μήνες! Μου έκανε δε εντύπωση ότι ανάμεσα στους κρατούμενους ήταν και ένας Ρουμάνος -δηλαδή Ευρωπαίος- υπήκοος! Τέσσερις μήνες που κρατείτο, κανείς δεν είχε επικοινωνήσει με την πρεσβεία του», λέει ο Ν. Κανάκης.
Σοκαριστικές εικόνες
Ο Παναγιώτης Τζιάβας, ως μέλος του ιατρικού τιμ της οργάνωσης «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», βρέθηκε σε τέσσερα κέντρα κράτησης μεταναστών στη Βόρεια Ελλάδα. Είδε από κοντά τους χώρους που διαμένουν οι μετανάστες και μιλά στο «Εθνος της Κυριακής» για τις εικόνες ντροπής. «Οι συνθήκες ήταν σοκαριστικές. Κάθε φορά έβλεπα ανθρώπους εξαθλιωμένους, να στοιβάζονται μέσα σε πολύ μικρούς χώρους και ανύπαρκτες υποδομές. Η εικόνα που με συνοδεύει από τις επισκέψεις μου στα κέντρα κράτησης είναι αυτή των νέων ανθρώπων που ήταν σωματικά και ψυχολογικά καταρρακωμένοι και οι οποίοι κάποτε θύμιζαν… ανθρώπους», λέει.
Αλλά η κατάσταση που επικρατούσε στο κέντρο της Κομοτηνής ήταν αυτή που τον εξόργισε πιο πολύ. «Υπήρχαν δυο – τρεις λειτουργικές τουαλέτες για την εξυπηρέτηση 300 ατόμων. Τα ντους δεν είχαν ζεστό νερό και λύματα έτρεχαν πάνω από τα κεφάλια τους. Η εικόνα με έκανε να νιώσω ντροπή. Δε μπορούσα να πιστέψω ότι έβλεπα τέτοια εικόνα στην Ελλάδα, που όμοιά της δεν είχα δει ούτε στις αποστολές μου στις χώρες του Τρίτου Κόσμου».
Από τις επισκέψεις του στα κέντρα κράτησης, δύο ανθρώπινες ιστορίες δεν θα ξεχάσει ποτέ. «Υπήρχε ένας πιτσιρικάς, περίπου 20 ετών, ο οποίος είχε πέσει θύμα ρατσιστικής βίας στο κέντρο της Αθήνας. Είχε υποστεί σοβαρή κάκωση στο σαγόνι και δεν μπορούσε να μιλήσει, να φάει, να καταπιεί. Υπέφερε και ο πόνος διαγραφόταν στο πρόσωπό του. Τον έβλεπα να χάνει βάρος και μέρα με τη μέρα να “σβήνει”. Τελικά, βρέθηκε λύση και απελευθερώθηκε. Αυτή είναι μία γλυκιά ανάμνηση», δηλώνει στο «Εθνος της Κυριακής».
Επίσης, δεν θα ξεχάσει ένα ζευγάρι περίπου 60-65 ετών, που έβλεπε κάθε μέρα στον Εβρο. «Το ανδρόγυνο ήταν χωρισμένο. Είχαν μόνο μία ώρα την ημέρα για να βλέπονται. Βρισκόντουσαν κατά τον προαυλισμό, πίσω από συρματοπλέγματα, όπου ένωναν τα δάχτυλά τους. Μία δυνατή εικόνα. Το ευχάριστο είναι ότι τους συνάντησα τυχαία μετά από καιρό. Περπατούσαν αγκαλιασμένοι και ήταν χαμογελαστοί. Με θυμήθηκαν και με χαιρέτησαν».
Κάθε μέρα στα κέντρα κράτησης μεταναστών ήταν γεμάτη από εικόνες και ιστορίες πόνου, πίκρας και εξαθλίωσης, λέει ο Π. Τζιάβας. Ενας νεαρός, που μιλούσε καλά αγγλικά και ήταν βοηθός οδοντιάτρου στη χώρα του, «ανάγκασε» τον γιατρό να βάλει τον εαυτό του στη θέση του. «Σκέφτηκα πώς θα ήταν αν μία μέρα ερχόντουσαν στο ιατρείο μου να με συλλάβουν, αφού είχαν κάψει το σπίτι μου και κινδύνευε η γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Αν είχα γεννηθεί σε άλλη μεριά του πλανήτη, θα μπορούσα να ήμουν εγώ στη θέση του…», εξηγεί ο Π. Τζιάβας, ο οποίος από το 2008 ως μέλος των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» έχει βοηθήσει χιλιάδες μετανάστες.
Ομως, οι μετανάστες δεν έχουν ανάγκη μόνο από ιατρική βοήθεια για παθολογικά προβλήματα. Η ψυχολογική τους υγεία είναι εξίσου εύθραυστη και ίσως σε χειρότερη κατάσταση από τη σωματική τους. Η ψυχολόγος Αλίκη Μεϊμαρίδου των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» θυμάται την πρώτη φορά που μπήκε σε κέντρο κράτησης: «Μεγάλα κλουβιά όπου άνθρωποι στοιβάζονταν κλειδωμένοι όπως όπως, με μια μυρωδιά που έφτανε στα ρουθούνια σου πολύ πριν από την είσοδο».
«Δεν είμαστε εγκληματίες»
Η Αλ. Μεϊμαρίδου μιλά για την άσχημη ψυχολογική κατάσταση των κρατουμένων. «Παραπονούνταν συχνά ότι δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, ότι ξεχνάνε ακόμη και το όνομα του διπλανού τους και ότι δεν μπορούν πια να κοιμηθούν. Φοβόντουσαν ότι “χάνουν το μυαλό του” και ότι δεν θα φύγουν ποτέ από κει. Μία μέρα με ειδοποίησαν ότι ένας ανήλικος είχε να κοιμηθεί 3 μέρες. Οταν τον είδα, τα μάτια του ήταν κόκκινα σαν το αίμα, δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί και έχανε επαφή με το περιβάλλον», λέει. Αν και έχει να θυμάται πολλές προσωπικές ιστορίες και δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει μόνο μία, δεν θα ξεχάσει ποτέ έναν ανήλικο που είχε κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. «Είχε σπάσει και τους δυο αστραγάλους του, όταν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να εισακουστεί το αίτημά του για αναγνώριση ανηλικότητας, είχε πηδήξει από τη στέγη του κέντρου. Για να πηγαίνει τουαλέτα, οι συγκάτοικοί του στο κελί πήραν μια πλαστική καρέκλα και την έκοψαν ώστε να την τοποθετούν στην τουαλέτα, για να κάθεται και να κάνει την ανάγκη του. Του συνέβαιναν δυσάρεστα ατυχήματα, τα οποία μετά αναγκαζόταν να εξομολογηθεί σε κάποιον ώστε να τον βοηθήσει να καθαριστεί»…
΄Εθνος
