Η ΕΛΛΑΔΑ, μαζί με την Ιταλία, είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση, μέσω ακτοπλοϊκών γραμμών, με περίπου 45 εκατ. επιβάτες ετησίως, καλύπτοντας περίπου το 25% της συνολικής διακίνησης επιβατών ακτοπλοΐας στην Ευρώπη.
Ο Πειραιάς είναι το δεύτερο σημαντικότερο, σε όρους επιβατικής κίνησης, λιμάνι της Ευρώπης, με μερίδιο που υπολογίζεται στο 3%, ενώ όσον αφορά τη μεταφορά φορτίων, σχεδόν το 5% των εμπορευμάτων που διακινούνται, μέσω ευρωπαϊκών ακτοπλοϊκών γραμμών, διέρχεται από ελληνικά λιμάνια.
Η σημασία της ακτοπλοΐας για την ορθή και απρόσκοπτη λειτουργία της ελληνικής οικονομίας είναι πρόδηλη, καθώς στη χώρα υπάρχουν περισσότερα από 200 κατοικημένα νησιά, με περισσότερους από 1,4 εκατ. κατοίκους και περίπου 15.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής.
Ωστόσο, παρά τα ανωτέρω εντυπωσιακά στοιχεία, το ελληνικό λιμενικό δίκτυο χαρακτηρίζεται από μεγάλες παθογένειες, με τις περισσότερες ακτοπλοϊκές εταιρείες να είναι ζημιογόνες και τους νησιώτες να διαμαρτύρονται για έλλειψη δρομολογίων.
Απλήρωτα πληρώματα
Δυστυχώς, απλήρωτα πληρώματα, ανεκτέλεστα δρομολόγια, λιγότερα πλοία, υψηλά χρέη και εταιρείες που φλερτάρουν με την de facto πτώχευση είναι η καθημερινή πραγματικότητα.
Το υπουργείο Ναυτιλίας πιέζει για τη μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια, προσκρούει όμως στις αντιρρήσεις της τρόικας, όπως και στο θέμα της ελάφρυνσης των εισφορών, που ανεβάζουν την τιμή των καυσίμων.
Στην Ακτή Μιαούλη καταρτίζουν πλάνο, αλλά αναζητούν και πόρους, για να δρομολογηθεί στροφή προς εναλλακτικά καύσιμα, φθηνότερα και καθαρότερα, όπως το LNG, αλλά οι λύσεις αυτές χρειάζονται πολύ χρόνο και μεγάλες επενδύσεις.
Επίσης, ο υπουργός Ναυτιλίας Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης σχεδιάζει τον ανασχεδιασμό των άγονων γραμμών, με δεδομένο ότι οι ετήσιες επιδοτήσεις ανέρχονται στα 70 εκατ., έναντι 130 εκατ. πριν από μερικά χρόνια.
Από την πλευρά τους, οι ακτοπλόοι έχουν θέσει σειρά αιτημάτων, μεταξύ των οποίων η μείωση του ΦΠΑ, η επιδότηση του κόστους καυσίμων, αλλά και η ένταξη των άγονων ακτοπλοϊκών γραμμών, με τις αεροπορικές, σε ένα ενιαίο ταμείο.
Στο πλαίσιο ανάλυσης των προβλημάτων της ακτοπλοΐας, συστήθηκε ερευνητική ομάδα, κατόπιν πρωτοβουλίας του Ελληνικού Επιμελητηριακού Συνδέσμου Μεταφορών, του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας και του Εργαστηρίου Διοίκησης Ναυτιλιακών και Λιμενικών Επιχειρήσεων του τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Βασικό συμπέρασμα, από την επεξεργασία όλων των δεδομένων, είναι πως η ακτοπλοΐα έχει φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο, κατά το οποίο καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές δεν είναι ικανοποιημένη από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα.
Κομβικό εύρημα της έρευνας είναι πως η εφαρμογή του συστήματος «Hub and Spoke» (λιμάνια κόμβοι, με συνδέσεις σε μικρότερα λιμάνια) είναι μια βιώσιμη λύση. Αναλυτικά, να χρησιμοποιούνται κάποια λιμάνια ως κομβικά, τα οποία θα εξυπηρετούνται από κύριες γραμμές, και τα υπόλοιπα περιμετρικά λιμάνια να εξυπηρετούνται από τοπικές γραμμές. Π.χ. για να πάει κάποιος στις Κυκλάδες, να ταξιδεύει έως τη Σύρο και από εκεί, με άλλο πλοίο, να μεταφέρεται στον τελικό προορισμό του. Ανάλογα παραδείγματα είναι το Νάξος – Κουφονήσια και Ρόδος – Σύμη.
Επίσης, από την έρευνα, φαίνεται ξεκάθαρα η ανάγκη συνολικής αναθεώρησης του συστήματος των επιδοτήσεων, καθώς σήμερα δεν καλύπτει τις υφιστάμενες ανάγκες χρηματοδότησης.
Το παραπάνω βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την αναθεώρηση των ακτοπλοϊκών γραμμών, από τις οποίες αποτελείται το σύστημα. Πρόδηλο ήταν το συμπέρασμα που εξήχθη από την έρευνα για την ανάγκη αναδιάρθρωσης των δρομολογίων, αλλά και η διαφαινόμενη ανάγκη μείωσης του ποσοστού ΦΠΑ, που περιέχεται στους ναύλους, τόσο επιβατών όσο και οχημάτων.
«Χωρίς ακτοπλοΐα, ξεχάστε νησιά και τουρισμό»
13% ο ΦΠΑ στην Ελλάδα, 8% στην Ισπανία, 5,5% στη Γαλλία
ΟΙ ΑΚΤΟΠΛΟΟΙ, εξαιτίας της σημαντικής συρρίκνωσης του μεταφορικού έργου, έχουν απευθύνει μπαράζ αιτημάτων στο υπουργείο Ναυτιλίας.
Μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια, αναμόρφωση των άγονων γραμμών, απελευθέρωση της σύνθεσης των πληρωμάτων, άρση των υποχρεωτικών εκπτώσεων υπέρ πληθυσμιακών ομάδων και επιδότηση του κόστους καυσίμων συγκαταλέγονται, μεταξύ των αιτημάτων του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ).
Ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, Μιχάλης Σακέλλης, στην ημερίδα «Κρίσιμες ώρες για την Ακτοπλοΐα και τις συγκοινωνίες των ελληνικών νησιών», αναφέρθηκε εκτενώς στα ανωτέρω αιτήματα, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στις αρνητικές συνέπειες από τη μείωση του μεταφορικού έργου.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Σακέλλη, το 2013 διακινήθηκαν περίπου 13 εκατ. επιβάτες, έναντι 14,8 εκατ. το 2012. Παράλληλα, οι εισηγμένες εταιρείες ήταν και το 2013 ζημιογόνες, με τις συνολικές ζημιές του κλάδου, της περιόδου 2009-2013, να πλησιάσουν το 1 δισ.
«Πέρσι δύο παραδοσιακές ακτοπλοϊκές εταιρείες ανέστειλαν τη λειτουργία τους, οι γραμμές Πειραιάς – Ρέθυμνο και Πάτρα – Σάμη – Ιθάκη διακόπηκαν, ενώ αντιμετωπίζονται προβλήματα στην εξυπηρέτηση των γραμμών Β. Αιγαίου, αλλά και στη γραμμή Ικαρίας – Σάμου», σημείωσε ο πρόεδρος των ακτοπλόων, συνοψίζοντας τα αιτήματα του κλάδου στα ακόλουθα:
** Οι συντελεστές ΦΠΑ μειώθηκαν σε τρεις περιπτώσεις: στα νησιά, στις ξενοδοχειακές μονάδες και στην εστίαση. Ωστόσο, «ξεχάστηκε» η ακτοπλοΐα, παρά το γεγονός ότι, χωρίς την ακτοπλοΐα, καμία τουριστική δραστηριότητα δεν μπορεί να αναπτυχθεί στα νησιά.
Στο ζήτημα του ΦΠΑ, τα συγκριτικά στοιχεία είναι συντριπτικά: στα εισιτήρια των επιβατών η Ελλάδα επιβάλλει ΦΠΑ 13%, όταν η Ισπανία έχει 8%, η Πορτογαλία 6%, η Ιταλία 10%, η Σουηδία 6% και η Γαλλία μόλις 5,5%. Στα οχήματα, όπου η Ελλάδα έχει συντελεστή ΦΠΑ 23%, η Ισπανία έχει 8%, η Ιταλία το ίδιο και η Σουηδία 6%.
Ιδιαίτερα δε, σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ των οχημάτων, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΕΝ, η απόφαση του ΝΣΚ 341/98 χαρακτηρίζει τη μεταφορά των ΙΧ αυτοκινήτων ως βοηθητική υπηρεσία της μεταφοράς προσώπων, συνεπώς πρέπει να εφαρμόζεται ο ίδιος συντελεστής ΦΠΑ, δηλαδή 13% και όχι 23%.
** Εκτός από τη μείωση του ΦΠΑ, οι ακτοπλόοι ζητούν την κατάργηση των υποχρεωτικών εκπτώσεων, την κατάργηση των ΠΔ που αφορά το ΗΚΣΘΕΑ, τις συνθέσεις των πληρωμάτων, την αναδιοργάνωση των δρομολογίων «Δημόσιας Υπηρεσίας» και τη δημιουργία κοινού ταμείου με τις αερομεταφορές για την εξυπηρέτηση των μικρών νησιών.
* Αναγκαία η επιδότηση της τιμής των καυσίμων, όταν ξεπερνούν κάποιο επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό, όπως υποστηρίζει ο ΣΕΕΝ, θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των θαλάσσιων μεταφορών και θα αυξηθεί το μεταφορικό έργο.
* Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο ΣΕΕΝ υπογραμμίζει ότι δεν έχουμε καταφέρει ως κράτος να τονίσουμε τη νησιωτικότητα και την ανάγκη διαφορετικής αντιμετώπισης των κρατών-μελών της Ε.Ε. που έχουν νησιωτικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, στις γραμμές της Αδριατικής επιδοτούνται από τα κράτη-μέλη οι εργοδοτικές εισφορές των πλοίων με ευρωπαϊκή σημαία, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο και στα ελληνικά πλοία.
Πηγή Ελευθεροτυπία
