• Ο κάθε υπουργός κρίνεται από την αποτελεσματικότητά του στις μεταρρυθμίσεις, με στόχο την αναβάθμιση του συστήματος υγείας
Το ελληνικό σύστημα υγείας βρίσκεται αντιμέτωπο με σοβαρές προκλήσεις, καθώς οι ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, η υποχρηματοδότηση και οι γεωγραφικές ανισότητες δυσχεραίνουν την πρόσβαση των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Η κατάσταση στα νησιά είναι ακόμα πιο δύσκολη, με τις υποστελεχωμένες δομές και την έλλειψη κινήτρων για γιατρούς να δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ρόδου, παθολόγος, πρόεδρος τομέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Νησιωτικότητας του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Ηλίας Τσέρκης, με την επιστημονική και θεσμική του ιδιότητα, αναλύει τα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τον ιατρικό κόσμο και προτείνει λύσεις για τη βιωσιμότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Σε συνέντευξή του στη «δ» μιλά για τις αποφάσεις της πρόσφατης συνόδου των Ιατρικών Συλλόγων Ελλάδος, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γιατροί στις δημόσιες δομές, αλλά και τις προοπτικές ενίσχυσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ειδικά στις νησιωτικές περιοχές. Το ΕΣΥ πρέπει να γίνει ξανά ελκυστικό για τους επαγγελματίες υγείας και να παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πολίτες.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Πρόεδρε, προσφάτως συμμετείχατε στη σύνοδο των προέδρων Ιατρικών Συλλόγων Ελλάδος, στην Αλεξανδρούπολη, που συνέπεσε και με τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου. Βασικό θέμα συζήτησης ήταν τα οξυμένα προβλήματα στο σύστημα υγείας που αντιμετωπίζουν καθημερινά ιατροί και ασθενείς. Ποιες ήταν οι βασικές παρατηρήσεις; Πού εστιάζονται κυρίως;
Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος κα Παμπρή, γιορτάζει φέτος τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του. Στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων, πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαρτίου 2025 η 7η σύνοδος προέδρων Ιατρικών Συλλόγων στην Αλεξανδρούπολη, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που η εκδήλωση αυτή διοργανώθηκε στη Θράκη. Στο σημείο αυτό, να σας ενημερώσω ότι, στις 26-27 Σεπτεμβρίου 2025 θα έχουμε την τιμή να φιλοξενήσουμε τη σύνοδο προέδρων των Ιατρικών Συλλόγων στη Ρόδο μας.
Στην ως άνω σύνοδο συζητήθηκαν τα προβλήματα του συστήματος υγείας, που αντιμετωπίζουν καθημερινά τόσο οι ιατροί όσο και οι ασθενείς που εστιάζονται κυρίως στα εξής σημεία:
Σίγουρα η έλλειψη προσωπικού είναι το βασικό, πρόβλημα διότι υπάρχει σοβαρή υποστελέχωση, τόσο σε ιατρικό όσο και σε νοσηλευτικό προσωπικό, σχεδόν σε όλες τις δομές υγείας της χώρας και ειδικά στην περιφέρεια, όπως είναι τα νησιά μας, γεγονός που οδηγεί σε εξάντληση των εργαζομένων και σε καθυστερήσεις στη φροντίδα των ασθενών.
Οι μεγάλες λίστες αναμονής και οι καθυστερήσεις στα ραντεβού για εξετάσεις και επεμβάσεις είναι εκτεταμένες, λόγω περιορισμένων πόρων και δυνατοτήτων του συστήματος υγείας γενικότερα.
Η ανεπαρκής χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας έχει ως αποτέλεσμα τις μειωμένες υπηρεσίες και τις αυξανόμενες δυσλειτουργίες με αποτέλεσμα η ανάγκη για ιδιωτική κάλυψη να είναι μία πραγματικότητα.
Συνεπώς, οι δύσκολες συνθήκες εργασίας λόγω αυξημένης ζήτησης, οι χαμηλές αμοιβές και η εργασιακή εξουθένωση, οδηγούν πολλούς επαγγελματίες υγείας σε παραίτηση ή μετανάστευση.
Υπάρχουν γεωγραφικές ανισότητες στην παροχή φροντίδας, με την περιφέρεια να αντιμετωπίζει μεγαλύτερες δυσκολίες σε σχέση με τα αστικά κέντρα. Γενικά, το σύστημα υγείας αντιμετωπίζει χρόνια και δομικά προβλήματα που απαιτούν συνολικές και άμεσες παρεμβάσεις.
• Στον πρόσφατο ανασχηματισμό, παρέμεινε αμετακίνητος στο χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Υγείας ο Άδωνις Γεωργιάδης. Παράλληλα διάβασα την τελευταία ανακοίνωση του ΠΙΣ, που παραθέτει στοιχεία από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, που αποδεικνύουν πως το τελευταίο πεντάμηνο δημιουργήθηκε έλλειμα 45 γιατρών στο ΕΣΥ, επειδή υφίσταται αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Και βεβαίως, πέφτουν «βροχή» οι παραιτήσεις από επιμελητές. Προφανώς η παραμονή Γεωργιάδη «χαροποίησε» τον κλάδο;
Με την παραμονή του κ. Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας, αποδεικνύεται η εμπιστοσύνη του πρωθυπουργού στο πρόσωπό του, σε σχέση με αυτά που έχει ξεκινήσει τόσο στα Νοσοκομεία, στο Εθνικό Συστήματος Υγείας όσο και στον τομέα του φαρμάκου. Στο σημείο αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι Ιατρικοί Σύλλογοι στην Ελλάδα είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και λειτουργούν ως σύμβουλοι της πολιτείας σε θέματα υγείας. Ο ρόλος τους είναι θεσμικός και επιστημονικός, όχι συνδικαλιστικός, καθώς δεν εκπροσωπούν τα συμφέροντα των γιατρών με τη συνδικαλιστική έννοια, όπως οι επαγγελματικές ενώσεις ή τα σωματεία. Οπότε, ως Ιατρικός Σύλλογος οφείλουμε να συνεργαστούμε με τον εκάστοτε υπουργό για να συμβάλουμε ουσιαστικά στη διαμόρφωση πολιτικής υγείας.
Ο κάθε υπουργός κρίνεται από την αποτελεσματικότητά του στις μεταρρυθμίσεις, με στόχο την αναβάθμιση του συστήματος υγείας και οφείλει να συνεργαστεί με τους εκπροσώπους των ιατρών, προκειμένου να εξορθολογιστεί το σύστημα υγείας και να γίνει πιο ελκυστικό προς τους εργαζόμενους και θα βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας προς τους ασθενείς.
• Γιατί δεν είναι πλέον ελκυστικό το ΕΣΥ, ως εργασιακή προοπτική για τους γιατρούς; Τι λειτουργεί αρνητικά και εμποδίζει την εξέλιξή του. Η κατάσταση είναι απογοητευτική καθώς από ό,τι διαφαίνεται είμαστε ουραγοί σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Τι φταίει;
Η έλλειψη ελκυστικότητας του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) για τους γιατρούς οφείλεται σε μία σειρά από διαχρονικά προβλήματα, τα οποία όχι μόνο αποθαρρύνουν τους νέους επιστήμονες από το να ενταχθούν σε αυτό, αλλά οδηγούν και πολλούς ήδη υπηρετούντες στην παραίτηση ή στη φυγή προς τον ιδιωτικό τομέα και το εξωτερικό.
Η χαμηλή εμπιστοσύνη και ικανοποίηση των πολιτών στο ΕΣΥ, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οφείλεται στα ίδια προβλήματα που κάνουν το σύστημα μη ελκυστικό για τους γιατρούς.
Αφενός, οι μεγάλες αναμονές για ραντεβού και χειρουργεία κυρίως λόγω της έλλειψης προσωπικού, αφετέρου η υποστελέχωση και οι ελλείψεις σε σύγχρονο εξοπλισμό δημιουργούν στους πολίτες την πεποίθηση ότι παρέχονται στο δημόσιο σύστημα υγείας υπηρεσίες χαμηλότερης ποιότητας. Κατόπιν τούτων, αρκετοί από τους συμπολίτες μας αναγκάζονται να προσφύγουν στον ιδιωτικό τομέα για ταχύτερη εξυπηρέτηση, κάτι που αυξάνει τις ανισότητες.
Είναι άξιο αναφοράς ότι οι μισθοί των γιατρών στο ΕΣΥ είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνονται στο επίπεδο της εκπαίδευσής τους, των απαιτήσεων και, βέβαια, είναι αντιστρόφως ανάλογα σε σχέση με το μέγεθος της ευθύνης που απορρέει κατά την άσκηση της ιατρικής.
Οι αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα ή στο εξωτερικό είναι πολλαπλάσιες, κάνοντας τη μετανάστευση δελεαστική επιλογή. Ένα άλλο μείζον θέμα αφορά στην αποζημίωση των εφημεριών, καθότι είναι ανεπαρκής, ενώ πολλές φορές καθυστερούν οι πληρωμές.
Το σίγουρο είναι ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές γίνονται αποσπασματικά και δεν δίνουν λύση στα βαθιά προβλήματα του συστήματος. Εν κατακλείδι, αν δεν γίνουν ουσιαστικές αλλαγές, το ΕΣΥ κινδυνεύει να υποβαθμιστεί ακόμη περισσότερο, μετατρέποντας την υγεία από δημόσιο αγαθό σε πολυτέλεια για λίγους. Ενδεικτικά αναφέρω τις εξής ενέργειες που πρέπει άμεσα να νομοθετηθούν:
• Αύξηση των μισθών και παροχή κινήτρων παραμονής στο ΕΣΥ.
• Βελτίωση των εργασιακών συνθηκών, με προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών.
• Ενίσχυση της χρηματοδότησης και των υποδομών.
• Διαφανείς και ταχύτερες διαδικασίες εξέλιξης των γιατρών.
• Ενσωμάτωση της καινοτομίας και της εκπαίδευσης στο ΕΣΥ.
• Αντιλαμβάνομαι ότι στο «χειρουργικό κρεβάτι» του ΠΙΣ τέθηκαν όλα τα προβλήματα. Έχετε εικόνα σε τι οφείλεται η εκκρεμότητα εδώ και έναν χρόνο ως προς τον ορισμό της αξιολόγησης διοικητών στα νοσοκομεία, που επιβάλλεται να διαθέτουν και γνώσεις μάνατζμεντ;
Η εκκρεμότητα στον ορισμό της αξιολόγησης των διοικητών νοσοκομείων, οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Παρά τις προθέσεις για αυστηρότερα και αξιοκρατικά κριτήρια επιλογής, όπως η κατοχή μεταπτυχιακών τίτλων στη διοίκηση, τα οικονομικά ή την πληροφορική, η εφαρμογή αυτών των κριτηρίων αντιμετωπίζει καθυστερήσεις.
Επιπλέον, η διαδικασία αξιολόγησης και αντικατάστασης διοικητών απαιτεί χρόνο, καθώς περιλαμβάνει προκηρύξεις θέσεων, αξιολογήσεις υποψηφίων και διαδικασίες επιλογής, γεγονός που συμβάλλει στην καθυστέρηση της πλήρους εφαρμογής των νέων κριτηρίων.
Πάντως, δεν αποκλείεται σε ορισμένα νοσοκομεία ο διαγωνισμός να χαρακτηριστεί άγονος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις τελικές λίστες καταλήγουν οι ίδιοι υποψήφιοι, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα κάλυψης των διαθέσιμων θέσεων, καθώς κάθε υποψήφιος μπορούσε να επιλέξει έως πέντε νοσοκομεία ενδιαφέροντος.
Σε περιπτώσεις όπου δεν μπορούν να καλυφθούν οι θέσεις, ο διαγωνισμός θα πρέπει να επαναπροκηρυχθεί, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερες καθυστερήσεις στη στελέχωση των νοσοκομείων.
Παράλληλα, το ισχύον νομικό πλαίσιο – ο γνωστός «νόμος Κεραμέως» – δεν επιτρέπει τον διορισμό των επόμενων στη λίστα με βάση τη βαθμολογία τους, κάτι που επιτείνει τα προβλήματα.
Πάντως στον νομό μας ήδη ανακοινώθηκαν οι νέοι διοικητές με το νέο σύστημα. Για το Νοσοκομείο της Κω είναι ο κ. Νικόλαος Φανιός και στο Νοσοκομείο της Καρπάθου η κα Θάλεια-Βασιλική Μηνακούλη (η οποία εμφανιζόταν και στην τριάδα για το Γ.Ν. Ρόδου). Οπότε, απομένει να δούμε ποιος θα επιλεγεί για το Νοσοκομείο της Ρόδου από τα εναπομείναντα δύο ονόματα, τη νυν διοικήτρια του Νοσοκομείου Χίου κα. Ελένη Κανταράκη και τον κ. Χρήστο Τσαχρή ο οποίος εμφανίζεται και στις σχετικές λίστες για τα νοσοκομεία Μυτιλήνης, Λήμνου, Σάμου – Ικαρίας.
• Παρά την αναπροσαρμογή στο επίδομα σε άγονες και νησιωτικές περιοχές για 51 θέσεις ιατρών εκδηλώθηκε ενδιαφέρον μόνον για 18 εξ αυτών. Είναι ενδεικτικό αυτό που συμβαίνει στην Κω, όπου δεν υπάρχει καμία πρόσληψη στις αναγκαίες ειδικότητες. Πώς το ερμηνεύετε, καθώς η πολιτεία υποστηρίζει ότι δίνονται κίνητρα;
Το γεγονός ότι παρά την αύξηση του επιδόματος υπήρξε ενδιαφέρον μόνο για 18 από τις 51 θέσεις ιατρών σε άγονες και νησιωτικές περιοχές, δείχνει ότι τα κίνητρα που δίνει η πολιτεία δεν είναι επαρκή για να προσελκύσουν γιατρούς σε αυτές τις θέσεις.
Η κατάσταση στην Κω, όπου δεν υπήρξε καμία πρόσληψη στις αναγκαίες ειδικότητες, είναι χαρακτηριστική.
Εκτιμώ ότι παρά την αύξηση του επιδόματος και το συνολικό πακέτο αποδοχών, ο νομός μας δεν είναι ανταγωνιστικός σε σχέση με άλλες επιλογές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Επίσης, οι συνθήκες διαβίωσης στις απομακρυσμένες περιοχές (πρόσβαση σε υποδομές, κόστος ζωής, εκπαίδευση παιδιών, κοινωνική ζωή) μπορεί να αποτρέπουν τους γιατρούς από το να επιλέξουν αυτές τις θέσεις.
Σε πολλά νησιά και άγονες περιοχές, τα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας λειτουργούν με ελλείψεις σε προσωπικό, εξοπλισμό και υποστήριξη, καθιστώντας το έργο των γιατρών ιδιαίτερα δύσκολο.
Οι γιατροί, ειδικά οι νεότεροι, μπορεί να αποφεύγουν τις θέσεις αυτές επειδή δεν προσφέρουν προοπτικές εξειδίκευσης, έρευνας ή καριέρας σε μεγαλύτερα νοσοκομεία.
Άρα, το ζήτημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Η πολιτεία θα πρέπει να εξετάσει μία συνολική στρατηγική που περιλαμβάνει καλύτερες συνθήκες εργασίας, πρόσθετα κίνητρα (π.χ. μονιμότητα, στέγαση, φορολογικά οφέλη), και ενίσχυση των δομών υγείας για να καταστήσει αυτές τις θέσεις πιο ελκυστικές.
Τέλος, είναι εξόχως σημαντικό το θέμα της διασύνδεσης των δομών υγείας με ένα σύστημα αεροδιακομιδών για τα επείγοντα και σοβαρά περιστατικά, όπως το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (Ε.Κ.ΕΠ.Υ) Νησιών του Αιγαίου. Είναι μία πρόταση του Ιατρικού Συλλόγου Ρόδου που βρίσκει σύμφωνους και τους άλλους επτά Ιατρικούς Συλλόγους του Αιγαίου, διότι η αεροδιακομιδή είναι καθημερινό φαινόμενο για τα νησιά μας.
Η δημιουργία αυτής της υπηρεσίας με οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια θα αποτελέσει ένα επιπρόσθετο ισχυρό κίνητρο, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας των υπηρετούντων ιατρών, διότι θα συμβάλει, έτσι, στην έγκαιρη διακίνηση των περιστατικών που χρήζουν διακομιδής.
Από τους λίγους γνώστες του συστήματος υγείας. Οραματιστής, λογικός, μεθοδικός.