«Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις της ΕΕ-27, πρέπει να επιλέξει ως δράση τις διαπραγματεύσεις και όχι τα αντίποινα με ανταλλαγή δασμών» δηλώνει στη “δ” ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, σχετικά με τον προβληματισμό που υπάρχει στον εμπορικό κόσμο από την κόντρα που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ με τη νέα τακτική του Ντόναλντ Τράμπ.
Ο ίδιος μιλάει για το νέο κυβερνητικό σχήμα και τον ανασχηματισμό, για τις εκπτωτικές περιόδους αλλά και για το ηλεκτρονικό εμπόριο, που κερδίζει συνεχώς έδαφος έναντι του στεγασμένου.
• Κύριε Κορκίδη, στην αγορά και στον εμπορικό κόσμο της χώρας μας, κυριαρχεί έντονος προβληματισμός με αφορμή τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ – ΕΕ. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Πράγματι επικρατεί βαθύτατος προβληματισμός στον εμπορικό κόσμο από τις πρώτες αψιμαχίες του διατλαντικού εμπορικού πολέμου μεταξύ Η.Π.Α. – Ε.Ε., με την ανακοίνωση ανταλλαγής δασμών στον χάλυβα και στο αλουμίνιο, αλλά και την πρόθεση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλει υψηλά λιμενικά τέλη σε πλοία που έχουν κατασκευαστεί στα ναυπηγεία της Κίνας. Οι επιπτώσεις από την τακτική αυτή αγγίζουν σχεδόν το 2,2 τρισ. δολάρια σε εμπορικές συναλλαγές. Οι αμερικανικές επιβαρύνσεις στον χάλυβα και στο αλουμίνιο θα πλήξουν περισσότερο τον Καναδά και το Μεξικό, αλλά και η ΕΕ, ως ο νούμερο 3 προμηθευτής χάλυβα της Αμερικής, δεν θα μείνει αλώβητη. Το βέβαιο είναι πως ένας εμπορικός πόλεμος μεγάλης κλίμακας δημιουργεί αλυσιδωτές επιπτώσεις και «ντόμινο» πληθωριστικών πιέσεων.
Η Ε.Ε., με το σκεπτικό να «προστατεύσει» την ευρωπαϊκή οικονομία, δημοσιοποίησε έναν κατάλογο 99 σελίδων, στον οποίο θα μπορούσαν να επιβληθούν δασμοί και, μεταξύ άλλων, περιγράφονται προϊόντα όπως, τρόφιμα, κρέας, πουλερικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, έλαια, φρούτα και λαχανικά, αλλά και αλκοολούχα ποτά. Επίσης, περιλαμβάνονται μηχανήματα εγκαταστάσεων, οχήματα και μοτοσικλέτες, είδη ξυλείας, πλαστικά είδη που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές ακινήτων, επεξεργασμένα προϊόντα ξύλου, χαρτικά και σχολικά είδη, είδη ταξιδίου, κουφώματα, μπαχαρικά, βαμβακερά, μάλλινα και πλεκτά είδη, δερμάτινα, είδη συσκευασίας, αθλητικά είδη και είδη αθλητικής ένδυσης, προϊόντα γυαλιού, ηλεκτρικές συσκευές και πολλά άλλα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την «αμυνόμενη» ανακοίνωση της Κομισιόν, τα αντίμετρα ή αντίποινα που, ενδεχομένως, θα ενεργοποιηθούν τον Απρίλιο σε δύο στάδια, είναι αρχικά ύψους 8 δισ. και, στη συνέχεια, επιπλέον 18 δισ. ευρώ, επηρεάζοντας συνολικά αμερικανικές εξαγωγές ύψους 26 δισ. ευρώ, ενώ ξεπερνούν κατά πολύ τα αντίστοιχα κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας Τραμπ. Είναι προφανές ότι η Ε.Ε. δρομολογεί μια σειρά από αντίμετρα προσπαθώντας να προστατεύσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τους καταναλωτές από τον αντίκτυπο των εμπορικών περιορισμών που πρώτες επέβαλαν οι ΗΠΑ με δασμούς έως και 25% στις εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και ορισμένων προϊόντων που περιέχουν χάλυβα και αλουμίνιο. Σε περίοδο όπου η ευρωπαϊκή οικονομία επιχειρεί να βρει τον βηματισμό της προς την ανάπτυξη, η νέα τάξη πραγμάτων που επιχειρούν να θέσουν οι ΗΠΑ θα έχει μία σοβαρή «παράπλευρη απώλεια». Τους καταναλωτές. Και τούτο γιατί, πέραν της αύξησης των τιμών που θα επέλθουν, τα μποϊκοτάζ ένθεν κακείθεν σε προϊόντα και υπηρεσίες που έχει ήδη ξεκινήσει θα πλήξουν πολλές επιχειρήσεις και θα θέσουν σε κίνδυνο σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας, σε όλο το φάσμα της βιομηχανίας και του εμπορίου, ενώ θα διαταράξει σοβαρά τις αλυσίδες εφοδιασμού και τον τουρισμό. Πιστεύω πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις της ΕΕ-27, πρέπει να επιλέξει ως δράση, τις διαπραγματεύσεις και όχι τα αντίποινα με ανταλλαγή δασμών, καθώς γνωρίζει καλά πως οι δασμοί είναι φόροι και, μάλιστα, προ κέρδους.
• To νέο κυβερνητικό σχήμα, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός, μπορεί να βοηθήσει στον ανασχηματισμό της οικονομίας; Και ποια είναι τα σημεία αιχμής στα οποία πρέπει να επικεντρωθεί η κυβέρνηση;
Ο πολιτικός ανασχηματισμός μπορεί να βοηθήσει την κυβέρνηση στον ανασχηματισμό της οικονομίας, αλλά δεν είναι ποτέ από μόνος του αρκετός. Η καθημερινότητα και, κυρίως, η ευημερία των πολιτών εξαρτάται από το μείγμα της οικονομικής, αλλά και της κοινωνικής πολιτικής που θα επιλεγεί. Το νέο κυβερνητικό σχήμα που ανακοινώθηκε ουσιαστικά σηματοδοτεί μια επανεκκίνηση, που προϋποθέτει μια νεότερη γενιά πολιτικών να αναλάβει να τρέξει τα μελλοντικά μέτρα στήριξης της ανάπτυξης, που μπορούν να βελτιώσουν το οικονομικό κλίμα. Η επίδρασή του εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ποιότητα των αλλαγών, η στρατηγική της κυβέρνησης και η γενικότερη οικονομική συγκυρία. Ζητούμενο στον ανασχηματισμό είναι να έχει επιλεγεί και τοποθετηθεί ο κατάλληλος πολιτικός στην κατάλληλη θέση για την ταχύτερη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στα αρμόδια υπουργεία. Το rotation του πρωθυπουργού ξεκίνησε από τον συντονιστή στο Μαξίμου και ακολούθησαν επιλεκτικά αρκετά υπουργεία ενώ, σε άλλα, δεν άλλαξε η σύνθεση.
Σε μια χρονική συγκυρία, όπου έχει ξεκινήσει παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος, η κυβέρνηση πρέπει να εκπέμψει ισχυρότερο μήνυμα, προς πάσα κατεύθυνση, ότι είναι φιλική προς τις επενδύσεις, αλλά και πρόθυμη να βελτιώσει ταχύρρυθμα εκείνες τις υποδομές που θα εδραιώσουν τη χώρα μας σε στρατηγικό εμπορικό κόμβο. Ευχόμαστε ο κυβερνητικός ανασχηματισμός να επιτύχει και να βοηθήσει, εκτός από την πολιτική και την οικονομία, στην παρούσα συγκυρία. Καλή επιτυχία στους νέους υπουργούς και υφυπουργούς, καλή συνέχεια σε όσους παραμένουν στις θέσεις ευθύνης τους. Η δημοσιονομική σταθερότητα και η πρόσφατη νέα αναβάθμιση της οικονομίας μας από τον οίκο Moody’s πρέπει να περάσει στην καθημερινότητά μας. Περιμένουμε, λοιπόν, από όλα τα υπουργεία, ανασχηματισμένα και μη, πολλά, σωστά και γρήγορα!
• Παρά τις συνεχιζόμενες εκπτωτικές περιόδους και διάφορες προσφορές, η αγορά δεν κινείται πολύ. Η ακρίβεια παραμένει το βασικό σημείο αιχμής για τους καταναλωτές – όπως και η ακριβή ενέργεια. Τι πρέπει να γίνει;
Μοιάζει αντιφατικό να αυξάνεται ο συνολικός τζίρος των επιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία και, παράλληλα, η αγορά λιανικού εμπορίου που καθορίζει την κατανάλωση να υπολειτουργεί. Όμως, αυτό ακριβώς διαπιστώνεται, τόσο από τα επίσημα στοιχεία του πρώτου διμήνου, όσο και από τις πρόσφατες εκτιμήσεις στις πωλήσεις λιανικής την περίοδο των εκπτώσεων. Η αύξηση του τζίρου αντανακλά, βεβαίως, μια σταθερή οικονομική ανάκαμψη, αλλά με διαφοροποίηση σε ορισμένους κλάδους, όπως οι κατασκευές και η διαχείριση ακινήτων που καταγράφουν ισχυρή ανάπτυξη, ενώ η μεταποίηση και το χονδρικό εμπόριο κατέγραψαν ήπιες επιδόσεις. Η πορεία των επόμενων μηνών σίγουρα θα κρίνει τις εξελίξεις στην κατανάλωση, ανάλογα με το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, που συνεχίζει να επηρεάζει τη δυναμική της ελληνικής αγοράς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο κύκλος εργασιών των ελληνικών επιχειρήσεων το 2024 ανήλθε σε 473 δισ. ευρώ σημειώνοντας ετήσια αύξηση 4,1%. Τη μεγαλύτερη αύξηση τζίρου 16% παρουσίασαν οι επιχειρήσεις στον τομέα των κατασκευών και 14% στον τομέα παροχής υπηρεσιών, ενώ μείωση 9,2% παρουσίασαν οι επιχειρήσεις της παροχής ενέργειας, που οφείλεται στις διακυμάνσεις των τιμών. Τη μερίδα του λέοντος, σε τζίρο, το 2024, απέσπασε ο κλάδος χονδρικό και λιανικό εμπόριο, ο οποίος, μαζί με τις πωλήσεις οχημάτων, διαμορφώθηκε σε 176 δισ. ευρώ, με δεύτερη την μεταποίηση, με ετήσιο τζίρο 95 δισ. ευρώ. Το λιανικό εμπόριο μπορεί να έχει τον μεγαλύτερο τζίρο, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως περιλαμβάνει έναν πληθωρισμό στα επίπεδα του 3%, ούτε τη συγκέντρωσή του στις μεγάλες αλυσίδες και εμπορικά κέντρα, ούτε και τις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ που αυξήθηκαν κατά 2,5% και ξεπέρασαν τα 12 δισ. ευρώ.
Ο κύκλος εργασιών για το σύνολο των επιχειρήσεων συνέχισε με άνοδο το 2025, καταγράφοντας αύξηση 7,4% σε σύγκριση με τους περυσινούς δύο πρώτους μήνες. Για μια ακόμη φορά, τις πιο εντυπωσιακές επιδόσεις σημείωσαν οι κλάδοι του real estate και των logistics ενώ, αντιθέτως, χαμηλή ήταν η ενίσχυση του κύκλου εργασιών για τον κλάδο με τη μεγαλύτερη συνεισφορά, αυτόν του εμπορίου. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ, ο κύκλος εργασιών για το σύνολο των επιχειρήσεων λιανικού και χονδρικού κατέγραψε αύξηση 4,8% με τη συνεισφορά του κλάδου του εμπορίου στον συνολικό κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων να μειώνεται στο 37%. Η εικόνα των φετινών χειμερινών εκπτώσεων, πλην ορισμένων εξαιρέσεων, ήταν κατώτερη των προσδοκιών των εμπόρων, εμφανίζοντας μια πληθωριστική αύξηση. Το ταμείο των χειμερινών εκπτώσεων έκλεισε και στην αξιολόγησή του ανέδειξε τη φθορά των εκπτώσεων, αναλογικά με τις ανάγκες των επιχειρήσεων και τις επιθυμίες των καταναλωτών.
Θύμα, λοιπόν, της παγιωμένης ακρίβειας στην ενέργεια, διατροφή και στέγαση, φαίνεται να είναι, για άλλη μια φορά, η αγοραστική κίνηση της φετινής αγοράς. Από τα πρώτα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο ξεκίνημα του 2025, προέκυψε μεγάλη άνοδος της τιμής του φυσικού αερίου, αλλά και ανατιμήσεις στα τρόφιμα, ενώ σταθερά ανοδικά κινήθηκαν και τα ενοίκια. Με τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται, τον Φεβρουάριο, στο 2,7%, η μόνη μηνιαία μείωση που καταγράφεται είναι αυτή του δείκτη στην ομάδα ένδυσης και υπόδησης, κατά -23%, λόγω των τακτικών χειμερινών εκπτώσεων. Ωστόσο, από τις υψηλότερες ετήσιες αυξήσεις τιμών καταγράφεται στον δείκτη της ομάδας ένδυσης και υπόδησης με +5,4%, επιβεβαιώνοντας τους λόγους της συγκρατημένης κατανάλωσης. Η αλήθεια είναι πως «η αγορά λιανικής υπολειτουργεί», με μόνο τους 4 στους 10 καταναλωτές να θέλουν και να μπορούν να ανταποκριθούν. Ενώ, λοιπόν, το μέσο διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε στη χώρα μας κατά 13%, εντούτοις, για τα 6 στα 10 νοικοκυριά, αφενός δεν επαρκεί και, αφετέρου, κατευθύνεται σε λογαριασμούς ενέργειας, δαπάνες στέγασης και ράφια τροφίμων. Όπως αποτυπώνεται στις πωλήσεις, φαίνεται να έχουν δημιουργηθεί «κενά τζίρου» σε πολλές κατηγορίες καταναλωτικών αγαθών, καθώς και σε πολλά μικρά μεμονωμένα εμπορικά καταστήματα. Η μείωση άμεσων και έμμεσων φόρων, σε συνδυασμό με την αύξηση των μισθών, είναι το μόνο αντίδοτο για την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και, κατά συνέπεια, της κατανάλωσης.
• Παρατηρούμε και στην Ελλάδα ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο κερδίζει έδαφος και μάλιστα με επιχειρήσεις που πωλούν σε πολύ χαμηλές τιμές. Πώς διαμορφώνεται το τοπίο σε σχέση με το στεγασμένο εμπόριο;
Η αγοραστική διάθεση των καταναλωτών εμφανίζεται και πάλι περιορισμένη στις αγορές με φυσική παρουσία και αυξημένη στις online αγορές και μάλιστα από εξωχώρια e-shops. Ειδικότερα, είδη ένδυσης και υπόδησης, συμπεριλαμβανομένων των αθλητικών ειδών ένδυσης, έχει αγοράσει από το διαδίκτυο τους τρεις τελευταίους μήνες το 41% των χρηστών διαδικτύου στην Ελλάδα. Ο κλάδος του ηλεκτρονικού εμπορίου διατηρεί θετικό ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρώπη ενώ παρατηρείται αυξανόμενη ζήτηση για περισσότερο, βιώσιμο ηλεκτρονικό εμπόριο. Η Ecommerce Europe και η EuroCommerce έχουν δημοσιοποιήσει στοιχεία που απεικονίζουν το τι συμβαίνει στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου και τις τάσεις που διαμορφώνονται. Το ταξίδι των καταναλωτών αλλάζει γρήγορα και ο συνδυασμός της διαδικτυακής και εκτός σύνδεσης αλληλεπίδρασης έχει γίνει το νέο φυσιολογικό. Όπως φυσιολογικό είναι, ο καταναλωτής, με την άνεση που του παρέχει η ψηφιακή τεχνολογία, να αναζητήσει ένα προϊόν σε όλες τις αγορές, με κριτήριο την χαμηλότερη τιμή, αλλά και την ταχύτητα που αυτό το προϊόν που θα επιλέξει θα φτάσει στην πόρτα του. Το γεγονός αυτό επέφερε θεαματικές αλλαγές στην εφοδιαστική και τα logistics και, ιδιαίτερα, στο «τελευταίο μίλι», δηλαδή από το κέντρο διανομής μέχρι τον καταναλωτή.
Το στεγασμένο εμπόριο έχει ανταποκριθεί, σε μεγάλο βαθμό, στη νέα τάση και, μάλιστα, θεαματικά, γιατί έγινε κατανοητό, από την πανδημία και εντεύθεν, ότι η εντοπιότητα και οι εγκαταστάσεις πλέον δεν παίζουν σημαίνοντα ρόλο, όσο στο παρελθόν, όπου ο πελάτης με φυσική παρουσία επέλεγε. Επίσης, έγινε κατανοητό ότι και η μικρότερη επιχείρηση μπορεί να ανταγωνιστεί, με ίσους όρους, άλλες επιχειρήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι έχει καλή κάλυψη στην εφοδιαστική και τα logistics. Σήμερα, προϊόντα που βρίσκονται σε πλατφόρμες αγορών ή καταστημάτων μπορεί να φτάσουν στον τελικό καταναλωτή νωρίτερα ακόμη και από ένα κατάστημα που γειτνιάζει με τον καταναλωτή. Και αυτό είναι ένα νέο δεδομένο. Και, μάλιστα, δυναμικό. Ο εμπορικός κόσμος, αργά ή γρήγορα, θα εισέλθει στην ψηφιακή εποχή, καθώς δεν υπάρχει εναλλακτική στον ανταγωνισμό, παρά μόνο τα φυσικά καταστήματα να δημιουργήσουν e-shops και να συνδεθούν σε πλατφόρμες συστάδων.
