“…ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν”

Ήταν λίγο πριν το μεσημέρι. Τα κανάλια διέκοψαν το πρόγραμμα και στα ραδιόφωνα έπαψε η μουσική. Όλοι συνδέθηκαν με τη δημόσια τηλεόραση – Ο Γιώργος Παπανδρέου στο Καστελλόριζο, έμπλεως Καβαφικής σοφίας,  παίρνει το όπλο του ΔΝΤ που είχε βάλει στο τραπέζι και πατάει τη σκανδάλη. 5:50 λεπτά διήρκεσε το διάγγελμα του. Ήταν τα 5:50 «μεγαλύτερα» λεπτά στην ιστορία της Ελλάδας. Οι φωτογραφίες του  με φόντο το ακριτικό νησί και τη μωβ γραβάτα, έχουν μείνει στην ιστορία. Μια ανοιξιάτικη μέρα ήταν. Μέρα γιορτής, ήταν. 23 Απριλίου 2010. Μετά, έγινε επέτειος και μάλιστα θλιβερή. «Σκάφος έτοιμο να βυθιστεί» είχε πει την Ελλάδα ο κ. Παπανδρέου. Ακόμη με τα κύματα παλεύουμε. «Μια χώρα χωρίς κύρος και αξιοπιστία, που είχε χάσει το σεβασμό των φίλων και εταίρων της», είχε πει επίσης. Και με το Μνημόνιο βρήκαμε… κύρος και αξιοπιστία και συνειδητοποιήσαμε πως αφού έχουμε τέτοιους φίλους, δε χρειαζόμαστε εχθρούς. «Πήραμε μέτρα που πολλές φορές πόνεσαν», είπε. Ο πόνος δεν έχει φύγει. Και δε φαίνεται πρόθυμος να το κάνει άμεσα. Πέρασαν 8 χρόνια. Και πέρασαν από πάνω μας. Μία αιωνιότητα. Ένας άλλος κόσμος. Κάποιο μακρινό σύμπαν. Η χώρα άλλαξε δραματικά. Και μαζί της αλλάξαμε και εμείς. « Ήδη, το καταλάβαμε οι Ιθάκες τι σημαίνουν…» Εμείς. Όχι αυτοί. «Ξέρουμε το δρόμο για την Ιθάκη κι έχουμε χαρτογραφήσει τα νερά» είχε πει ο πρωθυπουργός. Μάλλον δε θυμόταν ότι ο Οδυσσέας έκανε 10 χρόνια να φτάσει στην Ιθάκη. Κι εκείνος ήξερε το δρόμο… Εμείς ακόμη δεν τον έχουμε βρει. Και είναι κοινός φόβος όλων πως τον έχουμε χάσει ανάμεσα σε Ζάππεια, σκισίματα μνημονίων και κατάργησή τους με ένα νόμο και ένα άρθρο. Συχνά σκέφτομαι, ότι ιστορικά, αυτή η κρίση θα ήταν μία ευκαιρία για να κατακτήσουμε την πιο επώδυνη γνώση, την αυτογνωσία. Θα μετρούσαμε λάθη και πληγές, θα κλείναμε λογαριασμούς με το παρελθόν και θα βαδίζαμε προς το φως. Δεν έγινε έτσι. Φταίμε εμείς; Είναι ευθύνη του λαού η τραγωδία του; Στις αρχές της κρίσης παίξαμε πολύ με την ενοχοποίηση συλλήβδην όλων μας. Με την παγκάλειο ρήση «όλοι φταίμε». Αν όχι όλοι, οι περισσότεροι. Γιατί η αλήθεια μας ήταν ψεύτικη και οι μύθοι μας σάπιοι. Δέκα χρόνια μετά, μέσα μου αρχίζω σιγά-σιγά να μετακινώ την ευθύνη από το πλήθος στους λίγους. Στους καχεκτικούς, ανεπαρκείς,  ηγέτες της δημόσιας ζωής. Γιατί όπως έλεγε ο Βοναπάρτης «Τα συλλογικά εγκλήματα δεν ενοχοποιούν κανέναν.»