Σε τροχιά μεγάλης κρίσης βρίσκεται και πάλι το προσφυγικό-μεταναστευτικό στην Ελλάδα, με τις ροές να αυξάνονται κατά πολύ τόσο από τα νησιά όσο όμως και από τον Εβρο. Την τελευταία εβδομάδα πάνω από 1.500 άτομα πέρασαν τα σύνορα παράνομα στον Εβρο, ενώ από την αρχή του μήνα έως και τις 16 Απριλίου ήδη είχαν φτάσει στα ελληνικά νησιά (Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο) 1.815 άτομα. Στην ενδοχώρα δομές που είχαν κλείσει εδώ και ένα χρόνο ξανανοίγουν η μία μετά την άλλη, προκειμένου να φιλοξενήσουν όσους μεταφέρονται από τα νησιά αλλά και εκείνους που καταθέτουν αίτημα ασύλου μετά την είσοδό τους από τον Εβρο.
«Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση», τονίζει στέλεχος του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη στην «Κ», που εκτιμά ότι παρά το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει στα νησιά λόγω του υπερπληθυσμού στα hotspots, «από τον Εβρο κυρίως θα έχουμε αύξηση ροών το επόμενο χρονικό διάστημα».
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη θεωρεί ότι από την πλευρά της έχουν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες και κρατά προς το παρόν στάση παρατηρητή, την ίδια ώρα που ο πρόεδρος Ερντογάν απειλεί να γεμίσει με μετανάστες την Ευρώπη, με σημείο εισόδου βέβαια την Ελλάδα. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, πάντως, ο Frontex έχει αυξημένες αρμοδιότητες, καθώς μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.
Oπως τονίζει στην «Κ» εκπρόσωπος του οργανισμού, «ο νέος Frontex έχει τη μεγαλύτερη δυνατότητα επιχειρησιακής παρέμβασης από ποτέ». Αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι ο οργανισμός εκτός από την ομάδα 1.500 ατόμων που διαθέτει αυτή τη στιγμή ως δύναμη ταχείας αντίδρασης, σύντομα θα αποκτήσει και τα δικά του αεροσκάφη προκειμένου να πραγματοποιεί επιστροφές μεταναστών.
«Ο Frontex από το 2016 και μετά (σ.σ. οπότε και απέκτησε αυξημένες αρμοδιότητες) έχει κάνει μεγάλα άλματα στο θέμα των επιστροφών, αποκτώντας έναν κομβικό ρόλο στο θέμα της εφαρμογής της νομοθεσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο», εξηγεί και προσθέτει ότι«εμπλέκεται πλέον περισσότερο από ποτέ στα διάφορα στάδια διαχείρισης της μετανάστευσης στην Ευρώπη. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την Ευρώπη της ελευθερίας, της ασφάλειας και της Δικαιοσύνης».
Αυτή τη στιγμή, 827 υπάλληλοι του Frontex βρίσκονται στην Ελλάδα για τη φύλαξη των συνόρων, την καταγραφή και την ταυτοποίηση των μεταναστών, ως υπεύθυνοι ασφαλείας και συνοδοί στις επιστροφές. Επίσης, η οργάνωση διαθέτει 13 σκάφη τα οποία συμμετέχουν για την περιπολία των συνόρων αλλά και την παρέμβαση για τη διάσωση ναυαγών. «Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιχειρησιακή δύναμη του οργανισμού στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης», τονίζει εκπρόσωπος τύπου του Frontex. Ξεκαθαρίζει, ωστόσο, ότι σε κάθε περίπτωση η οργάνωση επιχειρεί μόνο και πάντα υπό τις διαταγές και σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές. «Το ελληνικό λιμενικό είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο των συνόρων στη θάλασσα» τονίζει «και υπό τις δικές του διαταγές ενεργούμε».
Η κυβέρνηση στο μεταξύ προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, ωστόσο, εφόσον συνεχιστούν οι αυξημένες ροές, σύντομα, όχι μόνο στα νησιά αλλά και στην ενδοχώρα θα δημιουργηθεί το αδιαχώρητο.
Τις τελευταίες 15 ημέρες δεν πραγματοποιήθηκαν μεταφορές ευάλωτων ανθρώπων από τα νησιά στην ενδοχώρα. Αν και υπάρχουν άτομα που έχουν χαρακτηριστεί «ευάλωτα» και άρα αφού δεν επιτρέπεται να επιστραφούν στην Τουρκία, μπορούν να μεταφερθούν στην ενδοχώρα, οι κενές θέσεις στους καταυλισμούς τις τελευταίες δύο εβδομάδες καταλαμβάνονται από εκείνους που εισέρχονται από τον Εβρο. Μετά την καταγραφή και ταυτοποίηση μεταφέρονται στους καταυλισμούς, ενώ τα αστυνομικά τμήματα της περιοχής είναι ασφυκτικά γεμάτα.
Ενταση στη Μυτιλήνη
Στη Μόρια της Λέσβου την προηγούμενη Παρασκευή «φιλοξενούνταν» 6.600 άτομα. Υπενθυμίζεται ότι η χωρητικότητα του κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης (ΚΥΤ ή hotspot) ήταν αρχικά για 2.000 άτομα και με την πρόσθεση κάποιων κοντέινερ έφτασε τις 3.000.
Οι αφίξεις είναι καθημερινές. «Ακόμα και την Παρασκευή που είχε έξι μποφόρ ήρθαν 59 άτομα» τονίζει στην «Κ» ο Γιάννης Μπαλμπακάκης διοικητής του ΚΥΤ στη Μόρια.
Σε ολόκληρο το νησί υπολογίζεται ότι παραμένουν 8.500 πρόσφυγες και μετανάστες. Η ένταση αυξάνεται συνεχώς: Από την αρχή της προηγούμενης εβδομάδας περίπου 200 Αφγανοί έχουν στήσει σκηνές, πραγματοποιώντας κατάληψη στην κεντρική πλατεία της Μυτιλήνης, ζητώντας να φύγουν για την ενδοχώρα, προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια των κατοίκων της πόλης.
Το νομοσχέδιο και η απόφαση του ΣτΕ
Την άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου «Τροποποίηση διαδικασιών ασύλου και άλλες διατάξεις» επιχειρεί το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, ώστε να ανοίξει ο –νομικός– δρόμος για την έκδοση νέας απόφασης από την υπηρεσία ασύλου, για τον γεωγραφικό περιορισμό όσων φθάνουν στα νησιά.
Απόφαση του ΣτΕ, η οποία δημοσιοποιήθηκε την προηγούμενη Τρίτη, ζητεί να ακυρωθεί η απόφαση της διευθύντριας ασύλου με βάση την οποία έχει επιβληθεί γεωγραφικός περιορισμός στους αιτούντες άσυλο που φτάνουν στα νησιά μετά την κοινή δήλωση Ε. Ε. – Τουρκίας (20 Μαρτίου 2016), καθώς δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη. Οσοι λοιπόν φτάνουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία μετά τις 16 Απριλίου μπορούν να μετακινηθούν στην ενδοχώρα. «Εφόσον εφαρμοστεί έστω και για λίγο η ελεύθερη μετακίνηση, υπάρχει μεγάλος φόβος ότι θα καταπέσει η κοινή δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας», τονίζει στέλεχος του υπ. Προστασίας του Πολίτη. «Επίσης, μέσα σε λίγες μόνο ημέρες μπορούν να περάσουν εκατοντάδες, εφόσον δοθεί σήμα ότι ο δρόμος είναι ανοικτός», συμπληρώνει.
