Αν είχες τη δυνατότητα να βοηθήσεις ένα μοναδικό είδος του ζωικού βασιλείου να ξεφύγει από τον κίνδυνο οριστικής εξαφάνισής του από τον πλανήτη, θα το έκανες; Αν ο αγώνας για τη διάσωσή του εξαρτιόταν αποκλειστικά και μόνο από εσένα, θα τον ξεκινούσες; Αν γνώριζες ότι το αποτέλεσμα του αγώνα σου αυτού δεν μπορεί παρά μόνο να είναι θετικό και γι’ αυτή σου την προσπάθεια θα έρθει στο μέλλον ένα παιδί να σε ευχαριστήσει, τότε πώς θα αντιμετώπιζες αυτή τη μικρή πρόκληση;
Τα ερωτήματα δεν είναι θεωρητικά. Σήμερα στη Ρόδο διαβιούν 11 μικρόσωμα άλογα. Είναι τα μοναδικά στο είδος τους. Δεν υπάρχουν άλλα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Εχουν ομοιότητες με αντίστοιχα που υπάρχουν στη Σκύρο και κάποια άλλα που ζουν στη Σαρδηνία, μα η σχέση τους είναι τόση όση μπορεί να έχει μια γάτα της Ρόδου, με μια γάτα της Αιγύπτου.
Τα άλογα αυτά ήρθαν στη Ρόδο πριν από χιλιάδες χρόνια. Είναι καθαρόαιμα, εξελίχθηκαν μαζί με το νησί και προσαρμόστηκαν απόλυτα στις τοπικές συνθήκες. Είναι Ροδίτες μέχρι το μεδούλι. Επί αιώνες ολόκληρους ήταν οι συνοδοιπόροι των ντόπιων γεωργών σε όλες τις εργασίες του χωραφιού. Οι δρόμοι τους χώρισαν μόνο όταν ήρθε η εκμηχάνιση στην εκμετάλλευση της γης. Τότε αυτά αφέθηκαν ελεύθερα στα βουνά κι επειδή είχαν συνηθίσει στην ανθρώπινη παρουσία, επέστρεφαν στα κτήματα. Τότε ήταν που η ανθρώπινη αχαριστία εκδηλώθηκε στο έπακρο: οι αγρότες που είχαν τα μικρόσωμα άλογα για τις πιο σκληρές εργασίες, ήταν οι πρώτοι που τα κυνήγησαν (λόγω των καταστροφών που έκαναν στις καλλιέργειες) και θανάτωσαν αρκετά από αυτά. Το μεγάλο χτύπημα δέχθηκαν στη διάρκεια του πολέμου, όταν μετά το Armistizio (1943) το ιταλικό μέτωπο χωρίστηκε στα δυο και οι στρατιώτες που είχαν απομείνει πιστοί στο Μουσολίνι, έστρεψαν τα πυρά τους προς τους Ιταλούς που συνθηκολόγησαν. Πολλοί κυνηγημένοι Ιταλοί της Ρόδου κατέφυγαν στα βουνά της Ρόδου και για να χορτάσουν την πείνα τους, θανάτωσαν σημαντικό αριθμό των μικρόσωμων αλόγων.
Όσα επιβίωσαν, κατέφυγαν στα πέτρινα βουνά του νησιού. Τα βουνά γύρω από τον Αρχάγγελο και τη Μαλώνα ήταν η ιδανική περιοχή. Εγιναν ανεξάρτητα, αγρίεψε η φύση τους, έγιναν ατίθασα, κατά κάποιο τρόπο απαρνήθηκαν το ένδοξο παρελθόν τους στην Αρχαία Ελλάδα. Από μόνη της η ιστορία αυτών των αλόγων αποτελεί μύθο που μπορούν να τον διηγηθούν οι παππούδες στα εγγόνια τους, οι ξεναγοί στους τουρίστες, να τον αφηγηθεί ο ένας στον άλλο.
Αν και στη δεκαετία του ’80 υπήρχαν καταγεγραμμένα στη Ρόδο 30 μικρόσωμα άλογα, στα χρόνια που ακολούθησαν ο πληθυσμός τους μειώθηκε δραματικά. Εφτασαν να αριθμούν μόλις έξι ψυχές, ευτυχώς όμως βρέθηκε μια ομάδα ανθρώπων που ανέλαβε δράση.
Η διάσωση της φυλής
τους είναι υπόθεση τιμής
για τη Ρόδο
Πριν από περίπου 20 χρόνια μια χούφτα ανθρώπων ξεκίνησε μεγάλη προσπάθεια για τη διάσωση των μικρόσωμων αλόγων του νησιού. Επί μήνες τοποθετούσαν τροφή σε συγκεκριμένα σημεία ώστε να μπορέσουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των έξι αλόγων.
Η δουλειά τους ανταμείφθηκε. Μπόρεσαν να τιθασεύσουν το χαρακτήρα των έξι ίππων και αυτά να τα καθοδηγήσουν μέχρι τη φάρμα που δημιούργησαν σε κτήμα έξω από τον οικισμό του Αρχαγγέλου. Μάλιστα, προχώρησαν στη συγκρότηση συλλόγου “Προστασίας των Μικρόσωμων Αλόγων της Ρόδου”, με το διακριτικό τίτλο “ΦΑΕΘΩΝ”.
«Αρχικά στόχος μας ήταν να προστατέψουμε τον πληθυσμό τους» εξήγησε προς τη “δημοκρατική” ο πρόεδρος του “ΦΑΕΘΩΝ” Ιάκωβος Λεβέντης. «Στη Ρόδο τότε δεν υπήρχαν κτηνίατροι με τις ειδικότητες που απαιτούν τα ιπποειδή. Έτσι, ζητήσαμε τη βοήθεια επιστημόνων από την υπόλοιπη Ελλάδα και όλη την Ευρώπη. Ευτυχώς βρήκαμε ανταπόκριση και με ιατρούς που μας έρχονται κάθε χρόνο εθελοντικά, καταφέραμε όχι μόνο να κρατήσουμε ζωντανά τα αλογάκια, αλλά επιπλέον να αυξήσουμε τον αριθμό τους».
Από πέρυσι, στην ομάδα του Φαέθωνα προστέθηκε ένα ακόμη πρόσωπο, ο κ. Θεμιστοκλής Καρακαϊδός, που καθημερινά φροντίζει όλα τα αλογάκια. Με την αγάπη του και τη συνεχή δουλειά του, τα 11 άλογα έχουν την περιποίηση που χρειάζονται. «Καθημερινά δεχόμαστε επισκέπτες, λιγοστούς βέβαια γιατί ο κόσμος γνωρίζει ελάχιστες πληροφορίες για την ύπαρξή τους. Βλέπετε, όλη αυτή η εθελοντική προσπάθεια για την επιβίωση των αλόγων δεν άφησε χρόνο για την προβολή τους προς τους Ροδίτες και τους τουρίστες».
Τα άλογα έχουν επιβιώσει, ωστόσο ένα τόσο μεγάλο έργο δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στην εθελοντική δουλειά ορισμένων προσώπων. Είναι υπόθεση ολόκληρης της Ρόδου. Ένα τόσο σημαντικό στοιχείο του νησιού, μια μοναδικότητα – Θείο δώρο. Αν βρισκόντουσαν σε άλλο τουριστικό προορισμό αυτά τα άλογα θα ήταν η ατραξιόν ολόκληρης της περιοχής. Εδώ υποδαυλίστηκαν από τον πλούτο των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων και των ιστορικών μνημείων που έχει το νησί. Κι όμως, το Ελβετικό “Safe Foundation” έχει συμπεριλάβει τα μικρόσωμα άλογα της Ρόδου ως ένα από τα 600 “must see” στην Ευρώπη.
Τα τελευταία 11 άλογα αυτής της φυλής βρίσκονται στη Ρόδο. Ευτυχώς, το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής τους έχει εξασφαλιστεί μέσα από κωδικό που ενέγραψε η παρούσα Δημοτική Αρχή στο κονδύλι για τη σίτιση των ελαφιών, όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Τα άλογα χρειάζονται φάρμακα, ιατρούς, συντήρηση των υποδομών τους, προσωπικό για την υποστήριξή τους και τόσα άλλα. Οι Ροδίτες είναι ώρα να αναλάβουμε δράση, να βοηθήσουμε τους εθελοντές ώστε τα υπέροχα αυτά πλάσματα να έχουν όλα όσα τους αξίζουν. Η πιο εύκολη κι άμεση βοήθεια είναι να πάτε εκεί να τα δείτε, να τα γνωρίσετε και να πιείτε ένα καφέ.
Να πάτε για καφέ
Η φάρμα βρίσκεται σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από τον άξονα της εθνικής οδού Ρόδου – Λίνδου. Στον Αρχάγγελο, λίγο μετά την μάντρα οικοδομικών υλικών “Ντάκας” υπάρχει πινακίδα για παράκαμψη δεξιά “Προς αλογάκια ΦΑΕΘΩΝ”. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και οδηγεί ακριβώς στην είσοδο. Δέχεται επισκέπτες καθημερινά, από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα και η είσοδος σε αυτήν είναι ένα (1) ευρώ. Πρόκειται για ένα τυπικό εισιτήριο και αυτό γίνεται για να δοθεί κίνητρο σε περισσότερο κόσμο να επισκεφθεί το χώρο και να γνωρίσει από κοντά τα υπέροχα αυτά πλάσματα. Στη φάρμα υπάρχει στεγασμένος χώρος καφέ, όπου μπορούν για παράδειγμα οι γονείς να απολαύσουν ένα καφέ ή ένα σνακ, όσο τα παιδιά τους γνωρίζουν ένα προς ένα τα τελευταία άλογα αυτής της φυλής. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα για όσους θέλουν να γευματίσουν ή να δειπνήσουν στο χώρο. Για να γίνει αυτό πρέπει να προηγηθεί συνεννόηση στο τηλέφωνο “6977995054” και θα κανονιστούν σουβλάκια, εδέσματα κι ό,τι άλλο ζητηθεί. Όλες αυτές οι λεπτομέρειες είναι ουσιώδες να σημειωθούν, καθώς ακόμα κι ο ένας ελληνικός καφές που θα πιει ο επισκέπτης, θα βοηθήσει στην κάλυψη των δαπανών που απαιτούνται ανά μήνα, ώστε τα άλογα να έχουν ένα πρόσωπο διαρκώς στο πλευρό τους.
Στο χώρο, μόνιμη είναι και η παρουσία του κυρίου Γιώργου. Ενός προσώπου βγαλμένου μέσα από τις περιγραφές του Καζαντζάκη. Η ευγενική του φυσιογνωμία, η γενειάδα του, το κομμένο του πόδι, τού προσδίδουν γοητεία παραμυθένιου ήρωα. Τον κυρ Γιώργο τον υπεραγαπούν τα άλογα. Είναι κι αυτός, όπως κι ο κ. Θέμης, διαρκώς κοντά τους. Στις τσέπες τους υπάρχουν συνέχεια λίγοι σπόροι, καλαμπόκι, ή φρούτα από εκείνα που τα ευγενή τετράποδα λατρεύουν να μασουλούν και να σε παρακολουθούν με τα υπέρλαμπρα μάτια τους.
