Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Αποκαλυπτικός σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξή του προς την «δ» εμφανίζεται ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) κ. Πασχάλης Αποστολίδης. Ο πρόεδρος ειδικότερα μιλάει για τον κλάδο του φαρμάκου, την ώρα που η πρόσβαση του Έλληνα πολίτη γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη στην υγεία και παράλληλα διευκρινίζει τι γίνεται με τα λεγόμενα ‘γενόσημα’. Ο κ. Αποστολίδης αναφέρεται ακόμη στην συνεργασία που εγκαινιάστηκε με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό όσον αφορά την πρωτοβουλία «προΣfΕΕρουμε» που ξεκίνησε από την Ρόδο.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Είστε επικεφαλής ενός από τους πλέον παραγωγικούς κλάδους της χώρας. Μιλήστε μας για τις προτεραιότητες του ΣΦΕΕ στην παρούσα περίοδο.
Συνεχίζουμε να διανύουμε μια μεταβατική περίοδο με εμφανή όμως τάση σταθεροποίησης του δημοσιονομικού περιβάλλοντος, αλλά και μετατόπιση της αύξησης της πίεσης για ολοκλήρωση δομικών αλλαγών στην ελληνική οικονομία και ανάπτυξης νέου παραγωγικού μοντέλου.
Η προτεραιότητά μας είναι ο Έλληνας ασθενής και η διασφάλιση ότι θα έχει το φάρμακό του. Και παρά τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζει ο κλάδος του φαρμάκου, εξακολουθεί να στηρίζει και να διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακά τους. Οι συνεχόμενες πιέσεις όμως και η υποχρηματοδότηση πιθανόν να οδηγήσουν σε ελλείψεις και αποσύρσεις φαρμάκων από την αγορά, με άμεση επίπτωση στη Δημόσια Υγεία και στην Εθνική Οικονομία, αλλά κι επιπλέον να οδηγήσουν σε απώλειες θέσεων εργασίας στην αγορά του φαρμάκου. Έχει έρθει η στιγμή να κάνουμε το επόμενο βήμα για τη δημιουργία και την υλοποίηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου για την Υγεία, το οποίο θα αποτελέσει εγγύηση ότι δεν θα ξαναμπεί στην «εντατική», σταθεροποιώντας επιτέλους τα δεδομένα για όλους.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι ένα: η δημιουργία ενός σταθερού πλαισίου που θα διασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα, θα εξαλείψει τις κοινωνικές ανισότητες και θα προασπίσει τη Δημόσια Υγεία. Ως εκ τούτου, η αμοιβαία συνεργασία της πολιτείας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ για την εξεύρεση κονδυλίων. Κι εμείς είμαστε εδώ, αναγνωρίζοντας ότι είμαστε μέρος της λύσης κι επιμένουμε στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου συστήματος φαρμακευτικής περίθαλψης προς όφελος των ασθενών.
• Ο κλάδος του φαρμάκου είναι υγιής; Ποια είναι η συμβολή του στην Εθνική Οικονομία;
Ο κλάδος του φαρμάκου είναι υγιής και έχει σημαντική συμβολή στην Εθνική Οικονομία και ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία τόσο στο πεδίο της Υγείας, όσο και στο χώρο της Έρευνας και της Ανάπτυξης. Η άμεση επίδραση του κλάδου στο ΑΕΠ υπολογίζεται στα €1,1 δις, ενώ, αν συνυπολογιστούν και οι έμμεσες επιδράσεις καθώς και η συμβολή της αύξησης στην κατανάλωση, το συνολικό ποσό ανέρχεται στα €6,2 δις. Αρκεί να αναφέρουμε ενδεικτικά ότι οι εξαγωγές φαρμάκων αποτελούν το 2ο εξαγώγιμο προϊόν σε όρους αξίας (περίπου € 1 δις), ο κλάδος υποστηρίζει 26.100 θέσεις άμεσης εργασίας και πάνω από 87.000 θέσεις έμμεσης, συνεισφέρει 400 εκατ. σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, 150 εκατ. ευρώ επενδύονται σε έρευνα και ανάπτυξη κοκ. Και ας μην ξεχνάμε πως ο φαρμακευτικός κλάδος έχει συμβάλει έμπρακτα στην έξοδο της χώρας από την κρίση και στον εξορθολογισμό της ελληνικής οικονομίας, καθώς την περίοδο 2009 – 2015 έχει επιτευχθεί μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης περισσότερο από 60%.
• Το φάρμακο είναι ένας τομέας ανάπτυξης; Μπορεί να λειτουργήσει δηλαδή αναπτυξιακά;
Βεβαίως μπορεί να λειτουργήσει αναπτυξιακά εάν δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα! Η συνέργεια του τοπικού με το διεθνή επιχειρηματικό παράγοντα διαμορφώνει έναν ισχυρό ενιαίο φαρμακευτικό κλάδο με ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία τόσο στο πεδίο της Υγείας, όσο και στο χώρο της Έρευνας και της Ανάπτυξης. Το γεγονός ότι οι πολυεθνικές εταιρίες μέλη του ΣΦΕΕ παράγουν και συσκευάζουν μέχρι και το 40% των φαρμάκων τους κατ’ όγκο σε εγχώριες εταιρίες καταδεικνύει τις δυνατότητες επέκτασης των συνεργασιών περιλαμβανομένης και της παραγωγικής και εξαγωγικής δραστηριότητας σε ένα σταθερό και προβλέψιμο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Ταυτόχρονα, οι κλινικές μελέτες εκτός από σημαντικό μοχλό για την επιστημονική πρόοδο και την αύξηση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, αποτελούν μία «μεγάλη επένδυση» για τη χώρα που μπορεί να προσελκύει κεφάλαια, να εισάγει ερευνητική τεχνογνωσία, να ενισχύει την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση δημιουργώντας καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, απασχολώντας εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό υψηλής εκπαίδευσης, χωρίς καμία επιβάρυνση για την Ελληνική Πολιτεία.
Στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως με κάθε νέα κλινική μελέτη «εισάγονται» στην Ελλάδα πάνω από 250.000 ευρώ. Παράλληλα, η έρευνα και οι επενδύσεις είναι στενά συνυφασμένες με τον φαρμακευτικό κλάδο. Είναι ενδεικτικό το ότι για κάθε ευρώ που επενδύεται στον τομέα του φαρμάκου στην Ελλάδα, επιστρέφουν 7 ευρώ στην οικονομία. Με αυτά τα δεδομένα, είναι απορίας άξιον γιατί δεν βλέπουμε το φάρμακο ως επενδυτική ευκαιρία, αντί για κόστος. Και με αυτό εννοώ, πως παρά την αναπτυξιακή του δυναμική, ως ο δεύτερος εξαγωγικός κλάδος της χώρας, ο Κλάδος δραστηριοποιείται σε ένα αποθαρρυντικό οικονομικό περιβάλλον που δημιουργεί συνθήκες αποεπένδυσης και οδηγεί σε οριακή κατάσταση τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους. Τα ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου προς τις εταιρίες του κλάδου υπερβαίνουν το €1,1δις, η έλλειψη χρονοδιαγράμματος τακτικών αποπληρωμών των οφειλών του Κράτους προς τις φαρμακευτικές εταιρίες και η επιβάρυνση από τα συνεχώς αυξανόμενα clawback & rebates, που είναι εκτός ελέγχου, έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη ρευστότητας, ενώ η έλλειψη κινήτρων αποθαρρύνει τυχόν επενδύσεις.
• Είναι γεγονός πως η πρόσβαση του Έλληνα πολίτη γίνεται όλο και πιο δύσκολη στα φάρμακα, λόγω μείωσης των μισθών και συντάξεων, οικονομικής κρίσης κ.λπ. Βλέπουμε ότι υπάρχει πρόβλημα και στην ‘συμμετοχή’.
Η διασύνδεση των δαπανών με ένα ραγδαία συρρικνούμενο ΑΕΠ, η υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας, η απουσία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και η υπολειτουργία της Δευτεροβάθμιας επιβαρύνει τη λειτουργία των δημόσιων μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας λόγω αυξημένης ζήτησης κι έχει οδηγήσει στην επιδείνωση της πρόσβασης σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Επιπλέον, η συμμετοχή των ασθενών στα φάρμακά τους έχει αυξηθεί και από το 9% που ήταν το 2009 η μέση συμμετοχή, ανήλθε στο 32% το 2015. Και όλα αυτά δεν είναι απλώς ένα ζήτημα της οικονομίας, είναι ζήτημα Δημόσιας Υγείας. Αυτές οι δραματικές κοινωνικές επιπτώσεις είναι απόρροια της μείωσης της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Ο σχεδιασμός όμως αυτός που έχει εφαρμοστεί όχι μόνο δε λειτουργεί, αλλά και καθιστά το σύστημα μη βιώσιμο. Ο ΣΦΕΕ επιμένει στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου συστήματος φαρμακευτικής περίθαλψης με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση των δημόσιων πόρων προς όφελος των ασθενών και του ασφαλιστικού συστήματος με παράλληλη μέριμνα για την ανάπτυξη, την καινοτομία και τις επενδύσεις.
• Να περάσουμε στα γενόσημα. Τι είναι τελικώς και γιατί πρέπει να τα εμπιστευθούμε;
Τα γενόσημα είναι φάρμακα παρόμοια με τα πρωτότυπα, περιέχοντας την ίδια δραστική ουσία, γεγονός που συνεπάγεται και παρόμοια θεραπευτικά αποτελέσματα. Για τα γενόσημα φάρμακα, όπως και για όλα τα φαρμακευτικά προϊόντα, η επιστημονικά ελεγμένη ποιότητα και ασφάλεια αποτελούν θεμελιώδη αρχή.
Τα ελληνικά γενόσημα είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και μάλιστα οι παραγωγοί φαρμάκων, ακολουθούν αυστηρούς κανόνες και πρότυπα ποιότητας και υποβάλλουν σχετικό φάκελο με αναλυτική τεκμηρίωση στις ρυθμιστικές αρχές και η αύξηση της διαθεσιμότητας και του εύρους των γενοσήμων φαρμάκων είναι ουσιαστική για τη φαρμακευτική φροντίδα. Μάλιστα, ο ΣΦΕΕ τάσσεται υπέρ της χρήσης των γενοσήμων, ώστε να εξοικονομηθούν σημαντικοί πόροι που θα επιτρέψουν σε νέες καινοτόμες λύσεις να εισαχθούν στην αγορά και έτσι ο ασθενής να έχει γρήγορη πρόσβαση στα νέα φάρμακα. Η συνύπαρξη των γενόσημων και των πρωτοτύπων φαρμάκων των οποίων η προστασία της πατέντας έχει λήξει, αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη συγκράτηση των φαρμακευτικών δαπανών, αλλά και την υποκίνηση της καινοτομίας. Και έχουμε 7000 λόγους να επιθυμούμε να συγκρατηθεί η δαπάνη, γιατί πάνω από 7000 νέα φάρμακα βρίσκονται σε ανάπτυξη παγκοσμίως και χρειάζεται να επιτρέψουμε να ωφεληθούν οι Έλληνες ασθενείς από αυτά. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό, νέο κύμα καινοτομίας που θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, τα συστήματα υγείας και η κοινωνία.
• Ποιες είναι οι δικές σας προτάσεις και ποιες οι μεταρρυθμίσεις που προτείνετε προς την ελληνική κυβέρνηση;
Οι πόροι είναι περιορισμένοι και χρειάζεται να γίνει ορθολογική χρήση. Για την εξοικονόμηση πόρων, αλλά και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, είναι επιτακτική ανάγκη η υλοποίηση δομικών αλλαγών όπως:
• η αποτελεσματική εφαρμογή κι αξιοποίηση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για την εκπόνηση της φαρμακευτικής πολιτικής,
• η θέσπιση θεραπευτικών πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών,
• ο αποτελεσματικός έλεγχος της ζήτησης (όγκος συνταγών),
• η εφαρμογή ενός απλοποιημένου συστήματος τιμολόγησης και αποσύνδεσης από το σύστημα αποζημίωσης,
• η εφαρμογή μέτρων ελέγχου δαπάνης και σε άλλα κέντρα κόστους
• η ενεργοποίηση της επιτροπής διαπραγμάτευσης,
• η ενίσχυση της χρήσης των γενοσήμων,
• η αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας,
• η ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης,
• η μείωση χρόνου νοσηλείας, σύμφωνα με τις Διεθνείς Ιατρικές Πρακτικές,
• η συμμετοχή των ασθενών βάσει εισοδηματικών κριτηρίων,
• η άμεση αύξηση των κονδυλίων για την ανεπαρκή δημόσια φαρμακευτική δαπάνη ή εναλλακτικά η έμμεση αύξηση μέσω: εξαίρεσης από τον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ του ποσού που προορίζεται για εμβόλια, καθώς αφορά σε πρόληψη, αλλά και του ποσού που προορίζεται για τους ανασφάλιστους και άπορους. Στην ίδια λογική, χρειάζεται να αφαιρεθεί από τη δαπάνη των Νοσοκομείων το ποσό που αφορά σε συγκεκριμένα νοσήματα, η ζήτηση των οποίων είναι απολύτως ρυθμισμένη και ελεγχόμενη από την Πολιτεία.
• Για να κλείσουμε, θα ήθελα δύο λόγια για την πρωτοβουλία «προΣfΕΕρουμε» με τον Ε.Ε.Σ. Πρόσφατα έγινε και μια εκδήλωση στην Ρόδο.
Με γνώμονα την κοινωνική υπευθυνότητα προχωρήσαμε πρόσφατα σε μια στρατηγική συνέργεια με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (Ε.Ε.Σ.) με στόχο να ενισχύσουμε δομές με ευπαθείς ομάδες σε όλη την Ελλάδα. Αποστολή της κοινωνικής μας πρωτοβουλίας «προΣfΕΕρουμε» είναι η ουσιαστική συνδρομή στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων και η άμβλυνση των οξυμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, μέσω της προσφοράς, αλλά και της εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η πρωτοβουλία καλύπτει ανάγκες σε φαρμακευτικά σκευάσματα, υγειονομικά υλικά, είδη πρώτης ανάγκης και αναλώσιμα για παιδιά σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Παράλληλα, εκπονούνται εκπαιδευτικά σεμινάρια από κοινωνικούς λειτουργούς και νοσηλευτές του Ε.Ε.Σ. με σκοπό να διαμορφώσουν πρότυπα υγιεινής αγωγής, καθώς και να ενισχύσουν το αίσθημα ευθύνης των ατόμων για την προαγωγή της υγείας τους. Η κοινωνική πρωτοβουλία μας «προΣfΕΕρουμε» ξεκίνησε το ταξίδι της από τη Ρόδο, όπου αποστολή του ΣΦΕΕ επισκέφθηκε το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, προσφέροντας αναλώσιμα και υγειονομικά υλικά για τις τέσσερις (4) δομές του και είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε και τον δεύτερο σταθμό δράσης, το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Φλώρινας.
