Για «πολιτικό σεισμό» κάνουν λόγο στην Ολλανδία, ο οποίος ενδέχεται να γίνει αισθητός σε όλη την Ευρώπη, έπειτα από τη νίκη του ακροδεξιού Χέερτ Βίλντερς στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν χθες Τετάρτη.
Το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του Βίλντερς, έπειτα από 25 χρόνια στο κοινοβούλιο, οδεύει σε άνετη νίκη.
Με καταμετρημένες σχεδόν όλες τις ψήφους, το PVV κερδίζει περίπου 37 από τις 150 έδρες στο κοινοβούλιο – υπερδιπλάσιο αριθμό από αυτόν που εξασφάλισε στις εκλογές του 2021, σύμφωνα με τα exit polls.
Η συμμαχία Εργατικών-Πράσινων του Φρανς Τίμερμανς προβλέπεται να καταλάβει τη δεύτερη θέση, κερδίζοντας 25 έδρες πετυχαίνοντας μεγάλο άλμα από τις σημερινές 17 έδρες.
Η Ντίλαν Γεσιλγκιόζ, διάδοχος του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, ως επικεφαλής του κεντροδεξιού VVD, υπέστη σοβαρές απώλειες και λαμβάνει 24 έδρες, 10 λιγότερες, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα.
«Πανηγυρίζουν» Λεπέν και Ορμπαν
Ηδη, οι πολιτικοί «συγγενείς» του Βίλντερς στη Γηραιά Ηπειρο, έσπευσαν να τον συγχαρούν. Η επικεφαλής του γαλλικού ακροδεξιού κόμματος Εθνικός Συναγερμός Μαρίν Λεπέν έκανε λόγο για «θεαματική επίδοση» στις βουλευτικές εκλογές.
«Συγχαρητήρια στον Χέερτ Βίλντερς και στο PVV για τη θεαματική επίδοσή τους στις βουλευτικές εκλογές, που επιβεβαιώνει την αυξανόμενη προσήλωση στην υπεράσπιση των εθνικών ταυτοτήτων. Λόγω του ότι οι λαοί αρνούνται να δουν τον εθνικό πυρσό να σβήνει η ελπίδα για αλλαγή παραμένει ζωντανή στην Ευρώπη», ανέφερε η Μ. Λεπέν μέσω X (του πρώην Twitter).
«Οι άνεμοι της αλλαγής είναι εδώ», σχολίασε ο Βίκτορ Ορμπαν σε ανάρτησή του συνταγμένη στα αγγλικά στο X (το πρώην Twitter), προσθέτοντας: «Συγχαρητήρια στον Χέερτ Βίλντερς για τη νίκη του» στις χθεσινές βουλευτικές εκλογές.
Ο «εφιάλτης» των Βρυξελλών
Αλλο είναι το κλίμα στις Βρυξέλλες, για τις οποίες ο Βίλντερς αποτελεί πραγματικό «εφιάλτη». Επτά χρόνια αφότου οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ του Brexit, το Nexit αποτέλεσε βασικό άξονα της τελικά επιτυχημένης εκστρατείας του ακροδεξιού ηγέτη στην Ολλανδία.
Και ενώ ο Βίλντερς μαλάκωσε τη ρητορική του κατά του Ισλάμ τις τελευταίες εβδομάδες, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θέλει να αμβλύνει τον ευρωσκεπτικισμό του μετά την εκλογική του νίκη-σοκ.
Ακόμη και αν οι Ολλανδοί ψηφοφόροι δεν πειστούν να ακολουθήσουν τους Βρετανούς και να βρεθούν εκτός Ε.Ε., υπάρχουν ενδείξεις ότι μία κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Βίλντερς στη Χάγη θα είναι εφιάλτης για τις Βρυξέλλες.
Η θέση του Βίλντερς στο τραπέζι της συνόδου κορυφής της Ε.Ε. θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά τη δυναμική, καθώς άλλοι ακροδεξιοί και εθνικιστές ηγέτες έχουν ήδη αναλάβει καθήκοντα, αναφέρεται σε ανάλυση του Politico.
Ξαφνικά, πολιτικές από τη δράση για το κλίμα και τη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. μέχρι τα όπλα για την Ουκρανία, θα τεθούν προς συζήτηση, ακόμη και προς ανατροπή.
Θα κυβερνήσει;
Για να καταφέρει να κυβερνήσει πάντως, ο Βίλντερς θα πρέπει να πείσει άλλα κόμματα να συμμετάσχουν σε κυβέρνηση συνασπισμού με στόχο τις 76 έδρες στο κοινοβούλιο των 150 εδρών.
Οι περισσότεροι εκλογικοί του αντίπαλοι έχουν κρατήσει αποστάσεις, απορρίπτοντας ενδεχόμενο συνεργασίας. «Το PVV δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί», δήλωσε ωστόσο ο Βίλντερς, προσθέτοντας «θα κυβερνήσουμε».
Επιπλέον, το βράδυ της Τετάρτης, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, έγινε πιο σαφής ως προς τις «παραχωρήσεις» που προτίθεται να κάνει προκειμένου να βρεθεί στην εξουσία:
«Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι τα κόμματα δεν θέλουν να είναι σε κυβέρνηση με ένα κόμμα που επιδιώκει να εφαρμόσει αντισυνταγματικά μέτρα», είπε. «Δεν πρόκειται να μιλήσουμε για τζαμιά, Κοράνια και ισλαμικά σχολεία».
Αν πάλι τα κεντρώα κόμματα συνασπιστούν για να κρατήσουν τον Βίλντερς εκτός κυβέρνησης, ενδέχεται να πληρώσουν αργότερα το τίμημα, καθώς θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις αντιδράσεις θυμωμένων Ολλανδών ψηφοφόρων.
Το μεταναστευτικό
Το μεταναστευτικό απετέλεσε κυρίαρχο θέμα στις ολλανδικές εκλογές, το οποίο παραμένει εξαιρετικά πιεστικό ζήτημα για τους πολιτικούς, όχι μόνο στη συγκεκριμένη χώρα, αλλά σε ολόκληρη της Ε.Ε.
Καθώς ο αριθμός των μεταναστών συνεχίζει να αυξάνεται, το ίδιο συμβαίνει και με την υποστήριξη των ακροδεξιών κομμάτων σε πολλές χώρες.
Στην Ιταλία πέρυσι, η Τζόρτζια Μελόνι αναρριχήθηκε στην εξουσία με τους Αδελφούς της Ιταλίας. Στη Γαλλία, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν παραμένει ισχυρή δύναμη, στη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις. Στη Γερμανία, η Εναλλακτική για τη Γερμανία έχει επίσης εκτιναχθεί στη δεύτερη θέση τους τελευταίους μήνες.
Στην επινίκια ομιλία του, ο Βίλντερς υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει αυτό που αποκάλεσε «τσουνάμι ασύλου» που πλήττει την Ολλανδία.
«Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους οι ψηφοφόροι υποστήριξαν τον Βίλντερς σε αυτές τις εκλογές είναι η αντιμεταναστευτική του ατζέντα, ακολουθούμενη από τις θέσεις του σχετικά με την κρίση του κόστους ζωής και τη θέση του για την υγειονομική περίθαλψη», σχολίασε η Σάρα ντε Λάνγκε, καθηγήτρια πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ, μιλώντας στο Politico.
Τα κυρίαρχα κόμματα «νομιμοποίησαν τον Βίλντερς» καθιστώντας τη μετανάστευση βασικό ζήτημα, πρόσθεσε. «Οι ψηφοφόροι μπορεί να σκέφτηκαν ότι αν αυτό είναι το ζητούμενο, γιατί να μην ψηφίσουν το πρωτότυπο και όχι το αντίγραφο;», τόνισε η ίδια.
Πέρυσι οι ροές μεταναστών στην Ολλανδία υπερδιπλασιάστηκαν και ξεπέρασαν τις 220.000, εν μέρει λόγω των προσφύγων που έφτασαν στη χώρα έπειτα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το ζήτημα έχει επιδεινωθεί λόγω της έλλειψης περίπου 390.000 κατοικιών.
Το «άλμα» προς την εξουσία
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Βίλντερς επωφελήθηκε από τη μεγάλη δυσαρέσκεια για την προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία κατέρρευσε εν μέσω διαφωνιών σχετικά με τους κανόνες για το άσυλο.
«Ηταν ένα από τα πολλά δώρα που προσφέρθηκαν στον Βίλντερς μέσα σε λίγους μήνες», αναφέρει ο πολιτικός επιστήμονας Μάρτιν Ρόζεμα από το Πανεπιστήμιο του Twente, μιλώντας στο BBC. Aλλο ήταν το ότι η κεντροδεξιά φιλελεύθερη ηγέτης Ντίλαν Γεσιλγκιόζ άνοιξε την πόρτα για συνεργασία μαζί του σε συνασπισμό.
«Γνωρίζουμε από το διεθνές προηγούμενο, ότι τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα τα πηγαίνουν χειρότερα όταν αποκλείονται», εξήγησε ο ίδιος.
Ποιος είναι ο Βίλντερς
Ο 60χρονος Βίλντερς έχει σταθερή παρουσία στην ολλανδική πολιτική σκηνή εδώ και δεκαετίες. Ξεκίνησε την καριέρα του ως μέλος της φιλελεύθερης ομάδας του πρώην πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, αλλά αποχώρησε για να υπηρετήσει ως ανεξάρτητος βουλευτής προτού ιδρύσει το αντιμεταναστευτικό Κόμμα της Ελευθερίας.
Εχει δεχθεί απειλές κατά της ζωής του λόγω των αντι-ισλαμικών του απόψεων και βρίσκεται υπό αυστηρή αστυνομική προστασία από το 2004.
Το 2020, δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για κατηγορίες εξύβρισης έπειτα από σχόλια που έκανε για τους Μαροκινούς μετανάστες, αλλά οι δικαστές δεν του επέβαλαν ποινή.
Θεωρείται ο Ολλανδός εκπρόσωπος του λαϊκισμού που αντιπροσωπεύει ο Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, καθώς και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι.
Με πληροφορίες από Reuters, Politico, BBC
