• Συνεργασία του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου
Στην ανάδειξη του αρχιτεκτονικού πλούτου της οθωμανικής περιόδου της Ρόδου με την αποκατάσταση των μνημείων, αλλά και την καταγραφή ψηφιοποίησης, μελέτης και δημοσίευσης των οθωμανικών επιγραφών στο πλαίσιο συνεργασίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών/Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, υπό την επιστημονική ευθύνη του Δρ Ηλία Κολοβού, Διευθυντή Ερευνών του τομέα Νεοελληνικών Ερευνών, προχωρά το Υπουργείο Πολιτισμού. Σημειώνεται ότι η τελευταία καταγραφή των οθωμανικών επιγραφών που υπάρχουν σε ιστορικά μνημεία, κοιμητήριο Μουράτ Ρεϊς, στην βιβλιοθήκη Αχμέτ Χαφούζ κ.α. έγινε προ εικοσαετίας από τον Αμερικανό αρχαιολόγο John Barnes.
Ενώνουν δυνάμεις
ΙΙΕ-ΕΦΑ
Άδεια καταγραφής, ψηφιοποίησης, μελέτης και δημοσίευσης των οθωμανικών επιγραφών της Ρόδου χορηγείται στο πλαίσιο συνεργασίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών/Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ) και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου (ΕΦΑ Δωδεκανήσου), υπό την επιστημονική ευθύνη του Δρ Ηλία Κολοβού, Διευθυντή Ερευνών του τομέα Νεοελληνικών Ερευνών. Σύμφωνα με την άδεια χορήγησης θα υπογραφεί σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας ανάμεσα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, στο οποίο θα περιγράφεται ο σκοπός, το περιεχόμενο, η διάρκεια του ερευνητικού προγράμματος και θα εξειδικεύεται η συνεργασία των δύο φορέων. Η παροχή στοιχείων θα γίνεται κατόπιν έγγραφης άδειας από το ΥΠΠΟ, ενώ για την παρουσίαση στοιχείων της βάσης δεδομένων στο διαδίκτυο από ενδιαφερόμενο μελετητή, θα πρέπει να υποβληθεί νέο αίτημα προς το ΥΠΠΟ (ΕΦΑ Δωδ/νήσου). Επίσης θα κατατεθούν αντίγραφα της πλήρους καταγραφής του υλικού (ψηφιακό και έντυπο) στη Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και στη ΔΒΜΑ για τον εμπλουτισμό των βιβλιοθηκών τους, αναφέρεται στην απόφαση.
Σημειώνεται ότι ο μεγάλος πλούτος της οθωμανικής περιόδου της Ρόδου που διήρκησε από το 1522 έως το 1912 συγκεντρώνεται επί το πλείστον στο ιστορικό νεκροταφείο Μουράτ Ρεΐς σε τμήμα του αρχαιολογικού χώρου του ρωμαϊκού τετράπυλου (Περβόλα) των μεσαιωνικών κήπων του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου. Τα συγκεκριμένα μνημεία καλύπτουν χρονολογικά μία εκτενή περίοδο, από τους ελληνιστικούς μέχρι και τους οθωμανικούς χρόνους κι έχουν ιδιαίτερη αρχαιολογική και ιστορική σημασία. Πιο συγκεκριμενα στο νεκροταφείο του Μουράτ Ρεΐς, που περιλαμβάνει το τέμενος που κτίστηκε από τον Εμπού Μπεκρά πασά το 1636-37 και επισκευάστηκε το 1797, τον τάφο (μαυσωλείο) του κουρσάρου Μουράτ Ρεΐς, που διέπρεψε ως ναύαρχος την περίοδο του Σουλεϊμάν και πέθανε το 1610 σε ναυμαχία με του Ιππότες της Μάλτας στην Κύπρο, οκτώ (8) επιπλέον μαυσωλεία επώνυμων μουσουλμάνων αξιωματούχων, που έχουν κτιστεί από το 1610 ως το 1909 κι έχουν την μορφή τουρμπέ, δηλαδή οκταγωνικού χώρου καλυμμένου με ημισφαιρικό θόλο, περίπου διακόσιους τάφους με περίτεχνες και μεγάλης ιστορικής σημασίας, επιτύμβιες στήλες, και διάφορα βοηθητικά κτίσματα και αποτελούσε ουσιαστικά τεκέ, δηλαδή μοναστήρι δερβίσηδων. Το εν λόγω κοιμητήριο ήταν χώρος ταφής της οθωμανικής αριστοκρατίας, δηλ. θρησκευτικοί, κρατικοί και στρατιωτικοί επίσημοι καθώς και συγγενείς τους, που πέθαναν απροσδόκητα στη Ρόδο, όπως επιβεβαιώνεται από τις ενεπίγραφες στήλες των τάφων, αναπαύονταν στο εν λόγω νεκροταφείο. Το έργο βρίσκεται σε διαδικασία εξέλιξης από το Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ στον ευρύτερο χώρο περιλαμβάνονται και κτίσματα (πχ. Δημοτικό Ωδείο) που ολοκληρώθηκαν επί δημαρχίας Φ. Χατζηδιάκου και αντιδημαρχίας Γ. Κακούλη και Τ. Χατζηιωάννου όπου και μεταφέρθηκε το Δημοτικό Ωδείο από την Ροδιακή Έπαυλη.
Η αποκατάσταση του συνόλου του ιστορικού νεκροταφείου και όλων των επιμέρους στοιχείων του (σαρκοφάγοι και ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες) θα αναδείξει την αρχιτεκτονική και ιστορική αξία του συγκροτήματος, παράλληλα με την επιστημονική τεκμηρίωση, που ήδη έχει γίνει, και θα διαφωτιστεί, μία όχι πολύ γνωστή περίοδο της ροδιακής ιστορίας και της τοπικής ιστορίας και τέχνης. Αντίστοιχα πολλά αρχιτεκτονικά μέλη υπάρχουν και στην Περβόλα όπου προβλέπεται η δημιουργία μίας υπαίθριας ή εν μέρει ημιυπαίθριας διαχρονικής γλυπτοθήκης από την ελληνιστική έως την οθωμανική περίοδο, που θα αναπτύσσεται σε χώρους που χρονολογούνται στους αντίστοιχους χρόνους.
