Είναι πραγματικά εκπληκτική η αψηφισιά, ο ηρωισμός, αλλά η έλλειψη οποιοδήποτε σχεδιασμού, που υπήρχε στην επανάσταση του 1821 στα διάφορα μέρη της Ελλάδας. Μόλις έφτανε η είδηση ότι το γένος ξεσηκώθηκε, περιοχές εντελώς ασύνδετες μεταξύ τους δίχως επικοινωνία και αλληλοβοήθεια, έμπαιναν μόνες τους στη φωτιά ενάντια σε μια αυτοκρατορία, με μόνο οδηγό την αγωνία των απλών ανθρώπων του υπόδουλου ελληνισμού για ελευθερία. Ας πάμε σ’ ένα νησάκι του νότιου Αιγαίου, ένα βράχο χαμένο στο πέλαγος, που ακόμα και σήμερα μοιάζει να είναι πολύ μακριά από το ελληνικό κέντρο. Πόσο μάλλον το 1821. Στην Κάσο.
Στις 25 του Μάρτη ξέσπασε η επανάσταση στον Μοριά και τη Ρούμελη. Οι πρώτες σκόρπιες ειδήσεις για τα γεγονότα έφτασαν στην Κάσο λίγες βδομάδες αργότερα. Στο νησί όλοι είναι καραβοκύρηδες και ναυτικοί. Η Κάσος ζούσε από τα καράβια της που έκαναν μεταφορές και εμπόριο σ’ όλη τη μεσόγειο. Δεν είχει και λίγα, οι Κασιώτες ήταν άξιοι άνθρωποι. Ογδόντα μπρίκια, γαλιότες, τρεχαντήρια και κάθε λογής πλεούμενο ήταν αραγμένα στο λιμάνι.
Οι πρόκριτοι μαζεύτηκαν, έκαναν ένα γράμμα στην Ύδρα και ζήτησαν τους προκρίτους να τους ενημερώσουν επίσημα για το τι ακριβώς συνέβαινε. Στις 5 Μαΐου πήραν επίσημη απάντηση, σαφή και περιεκτική: «Το γένος μας είναι με τη βοήθεια του τιμίου σταυρού, κατά τους Οθωμανούς εις άρματα». Μόλις πήραν την επίσημη διαβεβαίωση, ένας στόλος από Κασιώτικα καράβια με τα κανόνια τους γεμάτα βγήκαν στο πέλαγος. Δίχως σχέδιο, δίχως καθοδήγηση, δίχως μπούσουλα, ανοίχτηκαν στα κύματα για να κυνηγήσουν Τούρκους. Έτσι γενικώς και αορίστως.
Αντί να κατευθυνθούν προς δυτικά όπου ήταν το κέντρο του αγώνα, αυτοί έφυγαν ανατολικά. Ίσως να έγινε τυχαία, ίσως ήταν και μια ιδιοφυής κίνηση διότι κανένας δεν τους περίμενε εκεί. Πέρασαν τη Ρόδο και έφθασαν στο μακρινό Καστελόριζο. Ουδείς είχε πάρει χαμπάρι εκεί μακριά τι γινόταν. Δίχως προειδοποίηση, οι Κασιώτες άρχισαν κατ’ ευθείαν να κανονιοβολούν το κάστρο, οπότε οι έκπληκτοι Τούρκοι μπήκαν σ’ ένα καΐκι και πέρασαν απέναντι στην Ασία.
Οι Κασιώτες αποβιβάστηκαν στο νησί, έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό απ’ τους Έλληνες κατοίκους, φόρτωσαν στα καράβια όλο τον οπλισμό και τα τρόφιμα του κάστρου. Τότε πήραν μήνυμα ότι στο λιμάνι της Αττάλειας οι Τούρκοι είχαν μαζέψει 14 καράβια και φόρτωναν στρατό, είτε για να επέμβουν στο Καστελόριζο, είτε για να τον πάνε στην επαναστατημένη Ελλάδα. Φεύγουν κατ’ ευθείαν και πάνε έξω απ’ την Αττάλεια. Μόλις βγαίνει το πρώτο τούρκικο το βυθίζουν, ακολουθεί το δεύτερο το ξαναβυθίζουν. Οι Τούρκοι στρατιώτες που φοβούνται τη θάλασσα σαν τον διάολο στασιάζουν και αρνούνται να μπουν στα καράβια, αφού βλέπουν τους Έλληνες να τους περιμένουν.
Όταν είδαν ότι οι Τούρκοι λάκισαν κι από κεί, οι Κασιώτες φεύγουν απ’ την Αττάλεια και αντί να πάνε δυτικά, συνεχίζουν ανατολικά. Φθάνουν στην Κύπρο. Αρχίζουν να κανονιοβολούν το κάστρο της Αμμοχώστου. Εκεί κι αν δεν τους περίμεναν. Φοβισμένοι οι Τούρκοι την κοπανάνε στα χωράφια. Οι Κασιώτες μπαίνουν στο φρούριο και το κάνουν γης Μαδιάμ. Παίρνουν τα βαριά κανόνια τους, τα πυρομαχικά τους, τα τρόφιμα, καίνε ότι βρίσκουν και φεύγουν. Περνούν από τη Ρόδο, ρίχνουν κάτι κανονιές στο φρούριο, το ίδιο στην Πάτμο και μετά επιστρέφουν στο νησί τους. Είχαν κάνει το επαναστατικό τους καθήκον, όπως οι ίδιοι το καταλάβαιναν. Μοίρασαν τα λάφυρα στον πληθυσμό, έβγαλαν τα μισά τούρκικα κανόνια στο νησί για να μπορούν να αμυνθούν σε πιθανή τουρκική επίθεση και τα υπόλοιπα τα έστειλαν στον Κολοκοτρώνη μαζί με πολλά βόλια και πυρομαχικά. Έτσι απλά πολεμούσαν τότε. Κι έτσι νίκησαν τελικά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ
