Η αρχική ιδέα ήταν, φυσικά, γερμανική: Ονομάστηκε «χρυσός δημοσιονομικός κανόνας», εντάχθηκε στο Σύνταγμα της Γερμανίας το 2009 και αργότερο και στο πανευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Σύμφωνο, και προέβλεπε διαρθρωτικό έλλειμμα έως το 0,5% του ΑΕΠ. Για κάθε μονάδα ελλείμματος από εκεί και πάνω, ενεργοποιείται ο λεγόμενος αυτόματος «κόφτης» δαπανών για να μην χαθεί ο δομικός στόχος του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού στην ευρωζώνη της σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Ανάλογης λογικής ήταν και το, επίσης συνταγματικά κατοχυρωμένο στη Γερμανία, «φρένο χρέους» που στην πράξη τίθεται σε ισχύ μετά το 2016 και προβλέπει ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να δανείζεται κατ’ έτος ποσά που υπερβαίνουν το 0,35% του ΑΕΠ.
Πάνω σ’ αυτή τη λογική χτίστηκε και το Δημοσιονομικο Σύμφωνο που υιοθέτησε η ευρωζώνη μετά από γαλλο-γερμανική συμφωνία και πάνω σ’ αυτό το μοντέλο συζητείται να διαμορφωθεί και ο λεγόμενος Μηχανισμός Εξισορρόπησης – ο Μηχανισμός που, θεωρητικά τουλάχιστον, θα διασφαλίσει ότι εάν η Ελλάδα αποκλίνει από τους δημοσιονομικούς στόχους που προβλέπει το τρίτο Μνημόνιο τότε θα ενεργοποιηθεί ένα έκτακτο πακέτο μέτρων ύψους 3,6 δις ευρώ.
Εάν και εφόσον περάσει η συμφωνία και εγκριθεί από το Eurogroup, παραμένουν ανοιχτά ουκ ολίγα τεχνικά και πολιτικά ερωτήματα για το πώς θα λειτουργεί αυτός ο Μηχανισμός και το μοντέλο και ποια πρόσωπα – έλληνες ή ξένοι, και σε ποια αναλογία – θα τον συγκροτούν και θα τον διοικούν.
Το μόνον δεδομένο μέχρι στιγμής είναι ότι το μοντέλο των «αυτόματων σταθεροποιητών», πάνω στο οποίο πατά η ιδέα του εν λόγω μηχανισμού, είναι ένα μοντέλο καθαρά γερμανικής προέλευσης.
Από το 1949 ήδη, υπάρχει άρθρο – το άρθρο 110 – στο γερμανικό σύνταγμα (τον Θεμελειώδη Νόμο της Γερμανίας) που ορίζει ότι τα έσοδα και τα έξοδα οφείλουν να είναι ισοσκελισμένα. Υπάρχει επίσης άρθρο που προβλέπει ότι το προϊόν των δανείων που συνάπτει η χώρα δεν πρέπει να υπερβαίνει το ύψος των πιστώσεων για επενδύσεις που είναι εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό. Το δεύτερο αυτό άρθρο τροποποιήθηκε το 2009 και ορίζει πλέον ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να δανείζεται κατ’ έτος ποσά που υπερβαίνουν το 0,35% του ΑΕΠ, αφήνοντας ωστόσο ένα παράθυρο υπέρβασης σε περιπτώσεις έκτακτων συνθηκών ή φυσικών καταστροφών.
Λεπτομέρεια επίσης ιστορική, και ενδεχομένως χρήσιμη για το μέλλον: Η συνταγματική αυτή κατοχύρωση των «αυτόματων σταθεροποιητών» δεν εμπόδισε την Γερμανία από το 1970 μέχρι σήμερα να παραβεί ευθέως, σε τουλάχιστον 11 περιπτώσεις, τις συνταγματικές της δεσμεύσεις σε ό,τι αφορά την υπερχρέωση…
tvxs.gr
