του Μαρίνου Γκασιάμη
Συγκεκριμένα αναφερόμενος στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η Ελλάδα από την υποτίμηση της τουρκικής λίρας είπε τα εξής:
«Πρώτη επίπτωση θα μπορούσε να είναι τα τουριστικά ρεύματα από την Τουρκία προς την Ελλάδα, διότι πλέον η ισοτιμία του ευρώ και της τουρκικής λίρας έχει πάει σχεδόν στο 1 προς 5. Αυτό σημαίνει πως το ευρώ είναι πολύ πιο ακριβό για τους τούρκους πολίτες και άρα μπορεί να δούμε γενικότερο αντίκτυπο στον τουρκικό τουρισμό και ειδικά στις ροές τουριστών προς την Ελλάδα. Ξέρουμε ότι υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας (νησιά ανατολικού Αιγαίου και Θράκη) που έχουν μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό διασύνδεσης. Η κατάσταση αυτή είναι λογικό ότι θα πλήξει τις ροές των Τούρκων τουριστών.
Το δεύτερο έχει να κάνει με το πως θα κινηθεί ο Ερντογάν από εδώ και πέρα. Αν θα θελήσει δηλαδή προκειμένου να αποπροσανατολίσει την τουρκική κοινή γνώμη από το σοβαρό πρόβλημα της οικονομίας να κάνει κάποιες ενέργειες εντυπωσιασμού για να το καταφέρει.
Δεν πιστεύω ότι θα επιχειρήσει κάτι σοβαρό τύπου Ιμίων 1996, γιατί αν έκανε κάτι τέτοιο θα πρόσθετε ακόμα μια αβεβαιότητα σε αυτή της οικονομίας και της παρουσίας της Τουρκίας στη Συρία.
Άρα δεν έχει λόγο να κάνει κάτι τέτοιο γιατί όντως είναι αβέβαιο για αυτόν το αποτέλεσμα.
Από την άλλη όμως και κινήσεις εντυπωσιασμού και σε επίπεδο ρητορικής και με κάποιες ενέργειες, προκλητικού τύπου στο Αιγαίο θα μπορούσαμε να τις δούμε τις επόμενες 30 μέρες αν και αυτή την στιγμή η Ελλάδα δεν είναι προτεραιότητά του. Σε καμία περίπτωση. Απλά επειδή έχουμε και την απόφαση του ΣτΕ που είναι αμετάκλητη για την παροχή ασύλου, αυτά τα δύο, δηλαδή η κακή κατάσταση της οικονομίας άρα η πίεση που αισθάνεται ο Ερντογάν και η παροχή ασύλου από την Ελλάδα στους 8 δημιουργεί ένα κλίμα πιο δύσκολο στις σχέσεις των δύο χωρών».
Το γενικότερο πλαίσιο
Αναλύοντας στη συνέχεια ο κ Φίλης την γενικότερη κατάσταση και το πλαίσιο που δημιουργεί η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας για τις επιλογές που έχει ο Ερντογάν δήλωσε πως:
«Η πορεία της οικονομία της Τουρκίας είναι φθίνουσα, η οποία επηρεάζει και τις πολιτικές εξελίξεις και ήταν και ο κυριότερος λόγος για τον οποίο πήγε ο Ερντογάν στις πρόωρες εκλογές.
Έβλεπε ότι η κατάσταση δεν πήγαινε και ότι δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει με τα οικονομικά μέχρι τον Νοέμβρη του 2019 και για αυτό προκάλεσε τις πρόωρες εκλογές για να αποφύγει αυτή την αβεβαιότητα που είχε να κάνει με την οικονομία.
Ακριβώς επειδή ο Ερντογάν βάσισε την πολιτική του κυριαρχία πάνω στην θεαματική ανάπτυξη της οικονομίας, φοβούμενος ότι μπορεί να χάσει το «ισχυρότερο χαρτί του» πήγε σε εκλογές αλλά από ότι φαίνεται μάλλον και αυτό το αποφάσισε σχετικά καθυστερημένα διότι η πορεία αυτή στην παρούσα φάση είναι μή αναστρέψιμη.
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχει η τουρκική οικονομία δυναμική και δεν έχει προοπτικές. Ασφαλώς και έχει. Είναι όμως δεδομένο ότι μετά τις εκλογές θα πρέπει να ληφθούν πολύ δύσκολες αποφάσεις που παραπέμπουν στην περίοδο 2000 -2003, όταν δηλαδή πρωτοανέλαβε το AKP και να υπάρξουν δημοσιονομικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που θα είναι δύσκολες.
Αν δεν ληφθούν και συνεχιστεί αυτή η λαϊκίστική πολιτική τότε πολύ σύντομα η τουρκική οικονομία θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερα προβλήματα.
Υπάρχουν αυτή την στιγμή δύο σοβαρά ενδεχόμενα. Το ένα είναι των capital controls και δεν ξέρω τί μπορεί να κάνει ο Ερντογάν για να το αποτρέψει αυτό από το να συμβεί μέσα στις επόμενες 30 ημέρες. Είναι σίγουρο ότι θα κάνει τα πάντα χωρίς να ξέρω αν θα τα καταφέρει και το δεύτερο είναι το πάγωμα στην κίνηση λογαριασμών που είναι σε συνάλλαγμα. Το πρόβλημα της Τουρκίας αυτή την στιγμή λόγω της υποτίμησης είναι ακριβώς αυτό.
Μάλιστα σήμερα είδα τις δηλώσεις του γραφικού Μπουλούτ να λέει ένα μέρος του αφηγήματος του Ερντογάν, ότι υπάρχουν ξένα κέντρα που πολεμούν την Τουρκία και αφού δεν κατάφεραν να βγάλουν τον Ερντογάν από την μέση με το πραξικόπημα, το προσπαθούν τώρα μέσω της οικονομίας.
Πιστεύω πως κάπου εκεί θα κινηθεί ο Ερντογάν τις επόμενες ημέρες ως εγχώριο αφήγημα, αν και ο κλονισμός της οικονομίας μπορεί σε επίπεδο ρητορικής να τον ακούσουμε με τις γνωστές του ακρότητες αλλά στην πράξη του περιορίζει το περιθώριο ελιγμών.
Αυτό που δείχνει πως η πολιτική του Ερντογάν στην οικονομία είναι αποτυχημένη το τελευταίο χρονικό διάστημα, είναι το γεγονός που τον θυμάμαι να λέει ότι πρέπει να μειωθούν τα επιτόκια και να δίνονται δάνεια με χαμηλά επιτόκια στις επιχειρήσεις και τον κόσμο και χθες είδαμε 300 μονάδες πάνω, δηλαδή 3% αύξηση των επιτοκίων.
Αυτό αναιρεί όλα αυτά που δημόσια έλεγε ο Ερντογάν και τις παροτρύνσεις που έκανε προς τον κεντρικό τραπεζίτη. Αυτό δείχνει πως η κατάσταση είναι πραγματικά άσχημη για την τουρκική οικονομία και αισθάνεται και την πίεση ο ίδιος ο Ερντογάν».
