ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Την παράταση ισχύος της γενικής ρήτρας διαφυγής για το 2023 εισηγήθηκε επισήμως χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της παρουσίασης του Εαρινού Πακέτου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η εισήγηση, την οποία θα πρέπει να εγκρίνουν οι υπουργοί Οικονομικών (πιθανότατα τον Ιούνιο), ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη, ενώ η Κομισιόν δεν σκοπεύει σε αυτή τη φάση να ενεργοποιήσει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για καμία χώρα.
Αυτό, ωστόσο, όπως έσπευσαν να τονίσουν οι αρμόδιοι αξιωματούχοι, δεν σημαίνει δημοσιονομική ασυδοσία, ούτε ότι θα απολαμβάνουν όλα τα κράτη-μέλη τον ίδιο βαθμό ελευθερίας στην οικονομική πολιτική το 2023. Ειδικά για υπερχρεωμένες χώρες σαν την Ελλάδα, η επιτήρηση των δαπανών θα είναι πιο αυστηρή.
Οι αρμόδιοι αξιωματούχοι εξήγησαν τους λόγους για την αλλαγή πλεύσης (στις αρχές του έτους η Κομισιόν είχε ταχθεί υπέρ της αναστολής της ρήτρας στο τέλος του τρέχοντος έτους), εστιάζοντας στους κινδύνους για την ευρωπαϊκή οικονομία που συνδέονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η παράταση ισχύος της ρήτρας, που «παγώνει» την υποχρέωση τήρησης των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε., «θα δώσει τον χώρο στις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές για να αντιδράσουν ταχέως, αν και όταν χρειαστεί», όπως δήλωσε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα Οικονομίας, Βάλντις Ντομπρόβσκις.
Η ευρωπαϊκή οικονομία «αποδεικνύεται ανθεκτική παρά τις επιπτώσεις και τους κινδύνους που προκαλεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία», τόνισε ο κ. Ντομπρόβσκις. Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε, η μεγέθυνση του ΑΕΠ το 2022 και το 2023 «θα είναι πολύ πιο αδύναμη από τις προηγούμενες εκτιμήσεις».
«Δεν προτείνουμε επιστροφή στις δαπάνες χωρίς όρια» (την πολιτική που εφαρμόστηκε το 2020 απέναντι στην πανδημία), υπογράμμισε από την πλευρά του ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι. Ο κ. Ντομπρόβσκις σημείωσε ότι οι συστάσεις του Εαρινού Πακέτου συνιστούν «κάλεσμα προς τα κράτη-μέλη να κινηθούν προς συνετή δημοσιονομική πολιτική». Ολες οι χώρες πρέπει να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και για την ενεργειακή ασφάλεια, πρόσθεσε.
Αυτό, όμως, πρέπει να συνδυαστεί με «αυστηρό έλεγχο» στις τρέχουσες δαπάνες, σύμφωνα με τον κ. Ντομπρόβσκις. Ειδικά στις χώρες με υψηλό χρέος, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, οι τρέχουσες δαπάνες πρέπει να αυξάνονται με ρυθμό χαμηλότερο από τον μεσοπρόθεσμο ρυθμό δυνητικής μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Για την Ελλάδα η μεσοπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη υπολογίζεται στο -0,3% ετησίως, άρα στην πράξη η Επιτροπή συνιστά μείωση τρεχουσών δαπανών, αν και σημειώνει ότι ο υπολογισμός αυτός θα αναθεωρηθεί ανοδικά όταν ληφθεί υπ’ όψη η συμβολή του RRF, άρα το όριο στις δαπάνες θα είναι λιγότερο σφιχτό.
Η Ελλάδα, εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τη νεότερη αξιολόγηση της Κομισιόν, παραμένει (όπως και πέρυσι) μία από μόλις τρεις χώρες στις οποίες καταγράφονται υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες. Οι άλλες δύο είναι η Ιταλία και η Κύπρος.
Τα όρια της επέκτασης
Η Κομισιόν δεν σκοπεύει σε αυτή τη φάση να ενεργοποιήσει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για καμία χώρα.
Εκ των πραγμάτων, παρά την παράταση ισχύος της γενικής ρήτρας διαφυγής, η Ελλάδα θα πρέπει να κινηθεί ουσιωδώς στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης το 2023. Η χώρα μας έχει το υψηλότερο χρέος προς ΑΕΠ στην Ε.Ε. (193,3%) και φέτος θα έχει την τρίτη πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική στην Ε.Ε., μετά τη Λιθουανία και τη Βουλγαρία (3,3% του ΑΕΠ).
Αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι η τρίτη πιο γενναιόδωρη μεταξύ των «27» στο μέγεθος της οικονομικής στήριξης που παρέχει στους καταναλωτές για την αντιμετώπιση του ενεργειακού σοκ. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε χθες η Κομισιόν, τα μέτρα στήριξης που έχει λάβει η κυβέρνηση για το 2022 φτάνουν το 1,1% του ΑΕΠ. Μόνο η Λιθουανία και η Ουγγαρία έχουν δαπανήσει περισσότερα. Για την περίοδο 2021-2023 η Κομισιόν εκτιμά ότι η Ελλάδα είναι δεύτερη μετά την Ισπανία στη συμβολή στην οικονομική δραστηριότητα των επιχορηγήσεων του RRF (3,5% του ΑΕΠ), αλλά η επεκτατική πολιτική για φέτος οφείλεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε εθνικές –και ειδικά τρέχουσες– δαπάνες.
Οσον αφορά τις μεσοπρόθεσμες συστάσεις προς την Ελλάδα, η Κομισιόν αναφέρεται σε «αξιόπιστη και σταδιακή» μείωση του χρέους, μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος ώστε να γίνει πιο φιλικό προς τις επενδύσεις και διασφάλιση της ικανότητας της δημόσιας διοίκησης να προσελκύσει προσωπικό με τις κατάλληλες δεξιότητες. Ειδική αναφορά γίνεται επίσης στην ολοκλήρωση του κτηματολογίου και του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Στο ζωτικό πεδίο της ενέργειας, συνιστάται η ταχύτερη ανάπτυξη των ΑΠΕ και των υποδομών για πράσινο υδρογόνο· διαφοροποίηση των δικτύων εφοδιασμού αερίου και ενίσχυση των διασυνδέσεων του ηλεκτρικού δικτύου· και μέτρα για τον περιορισμό των ρύπων από τις μεταφορές και τα κτίρια.
Η ενέργεια στο επίκεντρο
Κεντρική θέση στο Εαρινό Πακέτο έχουν η ενεργειακή πολιτική και η απεξάρτηση της Ε.Ε. από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επίτευξη του εγχειρήματος περιλαμβάνονται στο σχέδιο REPowerEU, που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα. Οι συστάσεις της Κομισιόν, όπως είπε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος, «μεταφράζουν τους στόχους του REPowerEU σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για τα κράτη-μέλη. Θα αποτελέσουν τη βάση επί της οποίας τα κράτη-μέλη θα προτείνουν εξειδικευμένα κεφάλαια που συνδέονται με το REPowerEU στα εθνικά τους Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Το 75% και πλέον των πόρων που προβλέπει η Κομισιόν να χρηματοδοτήσουν την ενεργειακή απαγκίστρωση από τη Ρωσία θα προέλθει από τα 225 δισ. σε αδιάθετα δάνεια του RRF. Σύμφωνα με την προτεινόμενη (στο πλαίσιο του REPowerEU) τροποποίηση του κανονισμού για το RRF, τα κράτη-μέλη θα έχουν 30 ημέρες από την επίσημη υιοθέτηση της νέας μορφής του κανονισμού να προτείνουν σχέδια για την αξιοποίηση αυτών των δανείων. Τα δάνεια που αναλογούν σε χώρες που θα χάσουν την προθεσμία αυτή θα αναδιανέμονται στις υπόλοιπες χώρες, με την ίδια μεθοδολογία που εφαρμόστηκε και με τα δάνεια του προγράμματος SURE.
Ο κ. Ντομπρόβσκις ανέφερε ότι ήδη 100 δισ. ευρώ από τα κονδύλια του RRF έχουν εκταμιευθεί στα κράτη-μέλη.
Πηγή kathimerini.gr
