ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΔΙΤΕΣ Η Κοιλάδα των Πεταλούδων είναι κάτι σαν την Ακρόπολη για τους Αθηναίους, τον Λευκό Πύργο για τους Θεσσαλονικείς ή το Μπούρτζι για τους Ναυπλιώτες: ήταν και θα είναι πάντα εκεί. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για ένα σημείο που θα επισκεφθούν συχνά, επειδή το θεωρούν κάπως δεδομένο – κι επειδή σίγουρα κάποτε είχαν πάει εκδρομή με τους γονείς τους ή ακόμα και με το σχολείο.
Το πάρκο όμως, εδώ και δεκαετίες, από τα ‘60s κι έπειτα, αποτελεί ίσως το πιο διάσημο και ξακουστό αξιοθέατο του νησιού και βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των σημείων ενδιαφέροντος για κάθε τουρίστα, απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Στο έκτασης 600 στρεμμάτων πάρκο, που απέχει 26 χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου, στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, και είναι γεμάτο με ρυάκια, ποταμάκια (παρακλάδια του ποταμού Πελεκάνου που ρέει μέσα από την κοιλάδα), λίμνες, ακόμα και μικρούς καταρράκτες, γέφυρες, πλακόστρωτα μονοπάτια και εντυπωσιακά δροσερή, πυκνή βλάστηση, συναντάς τη νυχτοπεταλούδα Panaxia quadripunctaria (Πεταλούδα η τετραγωνόστικτος), είδος που διαθέτει τριγωνικό σχήμα και φτερά σε κόκκινο, κίτρινο και μαύρο χρώμα και μεταναστεύει εκεί κάθε χρόνο από τον Ιούνιο ως τον Σεπτέμβριο για να αναπαραχθεί. Η πολύ μεγάλη συγκέντρωσή της σε έναν συγκεκριμένο βιότοπο είναι σπάνιο φαινόμενο, γι’ αυτό και η ομώνυμη κοιλάδα είναι τόσο ξακουστή.
Συνήθως κατά τη διάρκεια της ημέρας το είδος, επειδή είναι νυκτόβιο, κοιμάται ή αναπαύεται πάνω σε κορμούς, σε φύλλα ή γύρω από τις ρίζες των δέντρων και σε βράχια δίπλα στο νερό, σε μικρές αποστάσεις, ανάπαυση πολύ σημαντική για την επιβίωσή του. Οι θηλυκές πεταλούδες συνήθως ξεκουράζονται στο πάνω μέρος των δέντρων, ενώ τα αρσενικά παραμένουν σε χαμηλότερα σημεία, πιο κοντά στο έδαφος.
Η Panaxia quadripunctaria περνάει από τέσσερα στάδια (αυγό, προνύμφη/κάμπια, νύμφη/χρυσαλίδα και ενήλικο άτομο) στον κύκλο ζωής της προτού φτάσει στην πλήρη μεταμόρφωσή της. Τον Ιούνιο, οι περισσότερες ενήλικες πεταλούδες που ζουν στο κάτω μέρος της κοιλάδας κινούνται προς τα υψηλότερα τμήματα, μέχρι να αναχωρήσουν τον Σεπτέμβριο προς άλλους βιότοπους.
Η νυχτοπεταλούδα Panaxia quadripunctaria (Πεταλούδα η τετραγωνόστικτος).
Συνήθως κατά τη διάρκεια της ημέρας το είδος, επειδή είναι νυκτόβιο, κοιμάται ή αναπαύεται πάνω σε κορμούς, σε φύλλα ή γύρω από τις ρίζες των δέντρων και σε βράχια δίπλα στο νερό, σε μικρές αποστάσεις, ανάπαυση πολύ σημαντική για την επιβίωσή του. Οι θηλυκές πεταλούδες συνήθως ξεκουράζονται στο πάνω μέρος των δέντρων, ενώ τα αρσενικά παραμένουν σε χαμηλότερα σημεία, πιο κοντά στο έδαφος.
Οι πεταλούδες κοιμούνται ώστε να μπορούν να διατηρήσουν την ενέργειά τους για το επερχόμενο ζευγάρωμα και τη μετανάστευσή τους. Γι’ αυτό το πάρκο έχει αυστηρούς κανόνες που οφείλουν να ακολουθούν όλοι οι επισκέπτες: η ησυχία και ο σεβασμός στο οικοσύστημα είναι επιβεβλημένα στοιχεία, που κάνουν την επίσκεψη μια ακόμα πιο ξεχωριστή εμπειρία.
Η ησυχία είναι σημαντική, καθώς περίεργοι ήχοι όπως σφυρίγματα, χειροκροτήματα ή φωνές, που τους αντιλαμβάνονται ως υπερήχους από νυχτερίδες, ή οποιαδήποτε άλλη βίαιη ανθρωπογενής προσπάθεια να μετακινηθούν έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουν απειλή και να προσπαθούν να ξεφύγουν. Έτσι πολλές πεθαίνουν από εξάντληση, σοκ ή συντριβή πάνω σε βράχους και δέντρα, με αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση του πληθυσμού τους τις τελευταίες δεκαετίες.
Πέρα όμως από τη μοναδικότητα της πανίδας, στην οποία δεσπόζει η συγκεκριμένη πεταλούδα, και η χλωρίδα του πάρκου είναι ξεχωριστή, καθώς εδώ απαντάται το δέντρο Liquidambar orientalis, γνωστό ως ζητιά, είδος που ευδοκιμεί σε λιγοστά σημεία της Ευρώπης. Θεωρητικά η ρητίνη που εκκρίνουν τα συγκεκριμένα δέντρα καθώς και η ιδανική υγρασία του πάρκου λειτουργούν ελκυστικά για τις πεταλούδες, γι’ αυτό επιστρέφουν κάθε χρόνο στον βιότοπο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Αλέξανδρος Διακοσάββας
