Οι τουρίστες που συρρέουν στα ελληνικά νησιά και τις ιταλικές πόλεις ανεβάζουν το κόστος στέγασης για τους εργαζόμενους και τους φοιτητές – Τα ενοίκια ξεπερνούν τους μισθούς
Oι βραχυχρόνιες μισθώσεις έγιναν… θηλιά για φοιτητές και εργαζόμενους σε τουριστικές περιοχές της Ευρώπης, σύμφωνα με τους Financial Times. Οι τουρίστες που συρρέουν στα ελληνικά νησιά και τις ιταλικές πόλεις ανεβάζουν το κόστος στέγασης για τους πολίτες που μεταβαίνουν εκεί για να εργαστούν ή να σπουδάσουν.
Ο Γιώργος Μόρις δεν φανταζόταν ποτέ ότι η δουλειά του ως καθηγητής στο γραφικό ελληνικό νησί της Σαντορίνης θα τον ανάγκαζε να κοιμάται στο αυτοκίνητό του, να ξεκουράζεται στον καναπέ ενός συναδέλφου του ή να περνάει τη νύχτα σε άδειες αίθουσες διδασκαλίας.
Αλλά με τους περισσότερους ιδιοκτήτες ακινήτων στη Σαντορίνη – που διαθέτουν τα ακίνητα τους σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης όπως η Airbnb – να απευθύνονται σε πλούσιους ξένους τουρίστες, οι εκπαιδευτικοί όπως ο Μόρις και άλλοι εργαζόμενοι αγωνίζονται να βρουν οικονομικά προσιτά σπίτια.
Όταν ο Μόρις έφτασε τον Σεπτέμβριο του 2022 στο νησί, με την τουριστική σεζόν να είναι ακόμα σε εξέλιξη, δεν βρήκε κανένα σπίτι διαθέσιμο για μακροχρόνια ενοικίαση. Κάποια στιγμή βρήκε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου με 20 ευρώ τη βραδιά, «ένα θαύμα για τη Σαντορίνη», όπως είπε. Αλλά αυτό είχε μια προϋπόθεση: αν ο ιδιοκτήτης έβρισκε άλλον επισκέπτη, «ακόμη και στη μέση της νύχτας», ο Μόρις συμφώνησε να τα μαζέψει και να φύγει, ώστε ο ξενοδόχος να μπορεί να χρεώσει υψηλότερη τιμή.
Τα έξοδα στέγασης υπερβαίνουν τους μισθούς
Τέτοια προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο στη Σαντορίνη, όπου οι αφίξεις τουριστών πέρυσι ήταν σχεδόν 60% υψηλότερες από το προ της πανδημίας επίπεδο του 2019. Σε πολλά ευρωπαϊκά τουριστικά θέρετρα – από τα ηλιόλουστα ελληνικά νησιά μέχρι την Πράγα, τη Λισαβόνα και τις ιστορικές ιταλικές πόλεις – η Airbnb και άλλες βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις διακοπών διαταράσσουν σοβαρά την αγορά κατοικίας.
Στη Σαντορίνη, οι εκπαιδευτικοί που φτάνουν κάθε Σεπτέμβριο αναγκάζονται συνήθως να περάσουν τους πρώτους μήνες της σχολικής χρονιάς σε ξενοδοχεία μέχρι να μειωθεί η τουριστική περίοδος. Ως αποτέλεσμα, τα έξοδα στέγασης τους συχνά υπερβαίνουν τους μισθούς τους, καθώς οι μηνιαίες αποδοχές των νέων εκπαιδευτικών δεν ξεπερνούν συνήθως τα 1.000 ευρώ.
Ίδιο σκηνικό και στην Ιταλία
Στην Ιταλία, η επιτομή της κρίσης της ενοικιαζόμενης κατοικίας είναι εδώ και καιρό η Βενετία, όπου οι τουριστικές κλίνες στα νησιά στην καρδιά της πόλης -περίπου 49.000- ξεπερνούν τον συνολικό αριθμό των μακροχρόνιων κατοίκων. Περίπου το 20% αυτών των τουριστικών κλινών ενοικιάζονται σε στυλ Airbnb, για βραχυπρόθεσμες τουριστικές διαμονές σε διαμερίσματα που παλιά έμεναν μακροχρόνιοι κάτοικοι.
Πολλές άλλες ιταλικές πόλεις βιώνουν παρόμοιες τάσεις. Τοπικοί αξιωματούχοι και κοινωνικοί ακτιβιστές λένε ότι αυτό δεν προκαλεί μόνο οξεία έλλειψη οικονομικά προσιτής στέγασης, αλλά καταστρέφει και τον ιστό της παραδοσιακής αστικής ζωής της χώρας.
«Αυτό έχει αντίκτυπο στην πολιτιστική μας κληρονομιά», δήλωσε ο Τζιάκομο Μενέγκους, νομικός σύμβουλος της ακτιβιστικής ομάδας High Pressure Housing, ενός κινήματος που γεννήθηκε στη Βενετία και τώρα επεκτείνεται και σε άλλες πόλεις. «Δεν έχετε μια ζωντανή πόλη, αλλά ένα είδος Ντίσνεϋλαντ, ή μια πλαστική ατραξιόν χωρίς ανθρώπους να ζουν εκεί. Όλα θα γίνουν λίγο-πολύ ψεύτικα ή πολύ τουριστικά».
Η Ίος
Το ελληνικό νησί της Ίου – με 2.000 μόνιμους κατοίκους – δέχεται περίπου 150.000 επισκέπτες κάθε καλοκαίρι, κυρίως clubbers από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Ο δήμαρχος της Ίου Γκίκας Γκίκας αντιμετωπίζει το άλυτο πρόβλημα της εξεύρεσης στέγης για τους εκπαιδευτικούς, τους γιατρούς, τους πυροσβέστες και τους αξιωματικούς της ακτοφυλακής που αποστέλλονται για να εργαστούν στο νησί.
«Κάθε χρόνο γίνεται όλο και πιο δύσκολο», δήλωσε ο κ.Γκίκας. Φέτος, ένας πυροσβέστης έμεινε στο τοπικό μουσείο, ενώ ένας αξιωματικός της ακτοφυλακής έζησε σε ένα δωμάτιο δίπλα στο ελικοδρόμιο του νησιού.
Οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού -που ενισχύονται από τα αυξημένα εισοδήματά τους από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις- αδιαφορούν πλέον για τους δημόσιους υπαλλήλους.
Η κυβέρνηση έχει προσφέρει ένα επίδομα 1.800 ευρώ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ως κίνητρο για τους γιατρούς να μετακομίσουν στα νησιά, ωστόσο επειδή δεν βρήκαν στέγη δεν μετακινήθηκε κανείς.
Αυτή την άνοιξη, φοιτητές πανεπιστημίων σε διάφορες ιταλικές πόλεις -μεταξύ των οποίων το Μιλάνο, η Ρώμη, η Φλωρεντία, η Μπολόνια, η Πάντοβα και το Τορίνο- κατασκήνωσαν σε σκηνές σε δημόσιους χώρους για να διαμαρτυρηθούν για την οξεία έλλειψη οικονομικά προσιτής στέγασης, μετά τη μαζική μετατροπή κατοικιών σε βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις για διακοπές, ενώ τα πανεπιστήμια ήταν κλειστά κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Πολλοί άνθρωποι που νοίκιαζαν σε φοιτητές αποφάσισαν να νοικιάσουν σε τουρίστες», δήλωσε η Francesca Benciolini, δημοτική σύμβουλος της Πάντοβα.
Καθώς η κρίση επιδεινώνεται, πληθαίνουν οι εκκλήσεις για παρέμβαση. Το κίνημα High Pressure Housing έχει παροτρύνει την ιταλική κυβέρνηση να υποστηρίξει νομοθεσία που θα εξουσιοδοτεί τις πόλεις να ρυθμίζουν τις δικές τους τοπικές αγορές κατοικιών και τον τρόπο χρήσης των κατοικιών.
Τα ρυθμιστικά μέτρα σε επίπεδο πόλης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ποσοστώσεις στον αριθμό των μονάδων που προορίζονται για βραχυχρόνιες μισθώσεις ή ένα σύστημα αδειών που θα επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να νοικιάζουν ακίνητα σε τουρίστες για καθορισμένο χρονικό διάστημα, προτού τους ζητηθεί να επιστρέψουν στην αγορά των μακροπρόθεσμων κατοικιών.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, ο υπουργός Τουρισμού της Ιταλίας έχει προτείνει έναν νόμο που θα απαιτεί μόνο την καταχώριση των διαμερισμάτων που ενοικιάζονται για βραχυχρόνιες διαμονές, κάτι που σύμφωνα με τον Menegus θα ήταν «εντελώς ακατάλληλο για την αποκατάσταση της αγοράς κατοικίας στις πόλεις όπου υπάρχουν πάρα πολλά Airbnbs».
«Μας ενδιαφέρουν πολύ οι ανησυχίες για τη στέγαση, εφαρμόζουμε τοπικούς κανόνες στην Ελλάδα και έχουμε προτείνει εθνικούς κανόνες στην Ιταλία για να βοηθήσουμε στη διατήρηση ιστορικών πόλεων όπως η Βενετία», υποστήριξε η Airbnb.
Ορισμένες ιταλικές πόλεις προσπαθούν να δράσουν στο πλαίσιο των περιορισμένων αρμοδιοτήτων τους. Ο δήμαρχος της Φλωρεντίας Ντάριο Ναρντέλα δήλωσε ότι η πόλη θα προσφέρει φορολογικά κίνητρα για να ενθαρρύνει τους ιδιοκτήτες ακινήτων να νοικιάζουν σπίτια σε μακροχρόνιους κατοίκους και όχι σε βραχυχρόνιους επισκέπτες, σκέφτηκε ότι αυτή η πρωτοβουλία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις.
Παρίσι, Λονδίνο και Βαρκελώνη έχουν θέσει περιορισμούς
Πόλεις όπως το Παρίσι, το Λονδίνο καη Βαρκελώνη έχουν θέσει περιορισμούς στις βραχυχρόνιες μισθώσεις σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τις επιπτώσεις τους, αλλά η επιβολή τους έχει αποδειχθεί δύσκολη. Ορισμένοι ιδιοκτήτες έχουν γίνει έμπειροι στο να κατασκευάζουν διαδικτυακές καταχωρίσεις για να παρακάμπτουν τους κανόνες που απαιτούν εγγραφές ή διέπουν πόσες νύχτες το χρόνο μπορούν να προσφέρονται ακίνητα για βραχυχρόνια μίσθωση.
Καταλήγοντας το δημοσίευμα των FT, υπογραμμίζει ότι στην Ελλάδα, διεξάγονται συζητήσεις για περισσότερους ελέγχους στις πόλεις, με στόχο τους ιδιοκτήτες που διαθέτουν πολλά σπίτια τα οποία ενοικιάζονται με βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Εν τω μεταξύ, στα πολυπόθητα νησιά της χώρας, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να δώσει κίνητρα σε κατασκευαστικές εταιρείες να ανακαινίσουν παλιά δημοτικά κτίρια και στη συνέχεια να διαθέσουν το 40% των ακινήτων αυτών σε κατοικίες για γιατρούς, νοσηλευτές και εκπαιδευτικούς.
«Υπάρχουν ακίνητα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν», δήλωσε ο Άκης Σκέρτσος, υπουργός αρμόδιος για τη στέγαση. «Αλλά το πρόβλημα δεν θα λυθεί αύριο».
Πηγή: Financial Times
