«Κόφτες» για να αποφευχθούν φαινόμενα κατάχρησης των εξαγγελιών του πρωθυπουργού σχεδιάζουν στην κυβέρνηση. Οι παρεμβάσεις αφορούν το νέο αφορολόγητο, την έκπτωση φόρου για την επισκευή ακινήτων, τη νέα πάγια ρύθμιση για τις οφειλές στην εφορία, αλλά και το επίδομα των 2.000 ευρώ για τη γέννηση του κάθε παιδιού. Ετσι, η έκπτωση φόρου θα μειωθεί αισθητά από το επίπεδο των 1.900 ευρώ που είναι σήμερα, ώστε το τελικό φορολογικό όφελος για τους φορολογουμένους (μισθωτούς και συνταξιούχους) να «συγκρατηθεί» στα 177 έως και στα 540 ευρώ ετησίως ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Το επίδομα γέννας δεν θα δίδεται στο 10% του πληθυσμού με τα υψηλότερα εισοδήματα λόγω θέσπισης εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων. Οι δόσεις στην πάγια ρύθμιση θα καθορίζονται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, ενώ στην έκπτωση φόρου για τις επισκευές ακινήτων αναμένεται να μπει «κόφτης» ως προς το μέγιστο ποσό της ετήσιας έκπτωσης.
Η ρύθμιση των 12 δόσεων. Ανεξάρτητα από τον αριθμό των δόσεων που θα προβλέπει η νέα πάγια ρύθμιση –η κυβέρνηση κατέβηκε στις διαπραγματεύσεις με αίτημα για διπλασιασμό– οι θεσμοί πιέζουν για τη θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων, προκειμένου να προσδιορίζεται ο ακριβής αριθμός των δόσεων. Εχουν εντοπίσει ότι η πάγια ρύθμιση χρησιμοποιείται και από τα φυσικά πρόσωπα, αλλά (κυρίως) από τις επιχειρήσεις ως μηχανισμός εξασφάλισης «φθηνού κεφαλαίου κίνησης». Το κόστος ένταξης στην πάγια ρύθμιση είναι αυτή τη στιγμή 5,05% και είναι χαμηλότερο από αυτό που προσφέρουν οι τράπεζες για το κεφάλαιο κίνησης, υποστηρίζουν οι δανειστές. Οι τελικές αποφάσεις για την πάγια ρύθμιση θα ληφθούν στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν σε επίπεδο επικεφαλής από τη Δευτέρα μέχρι την Τετάρτη. Ωστόσο είναι πολύ πιθανό η νέα πάγια ρύθμιση να εξελιχθεί σε μια «μικρογραφία» των 120 δόσεων, όπου ο τελικός αριθμός των δόσεων θα προκύπτει ξεχωριστά για κάθε οφειλέτη (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) με κριτήριο το ποσό που δηλώνεται στη φορολογική του δήλωση είτε ως ατομικό εισόδημα είτε ως φορολογητέο κέρδος.
Η έκπτωση φόρου για την επισκευή ακινήτων. Με τη συγκεκριμένη εξαγγελία, η κυβέρνηση θα πάει στα «τυφλά» κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του μέτρου όσον αφορά τις πιθανές δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ετσι, κατά την προετοιμασία της νομοθετικής διάταξης έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορα σενάρια για «συγκράτηση» της έκπτωσης, χωρίς όμως να «μηδενιστεί» η αξία του μέτρου που είναι η τόνωση της ζήτησης για έκδοση τιμολογίων κατά την επισκευή ακινήτων. Τα σενάρια που έχουν πέσει στο τραπέζι είναι τα εξής: Πρώτον, να οριστεί ανώτατο ποσό έκπτωσης σε ετήσια βάση (π.χ. 2.000 ευρώ) ώστε να μην προκύψουν φαινόμενα υπερβολικού κέρδους από μεγαλοϊδιοκτήτες που θα εκτελέσουν μαζικές εργασίες ανακαινίσεων σε ακίνητα ιδιοκτησίας τους. Δεύτερον, να γίνει προσεκτική επιλογή στο είδος των δαπανών που θα λαμβάνονται υπόψη για τον τελικό υπολογισμό της έκπτωσης. Το νόημα του μέτρου είναι να πιεστούν επαγγελματίες που παρέχουν τις υπηρεσίες τους με «μαύρα» και όχι να επιδοτούνται οι πολίτες για να ζητούν έκδοση αποδείξεων από πολυκαταστήματα που ούτως ή άλλως συμμορφώνονται με τη φορολογική νομοθεσία. Το τρίτο μέτρο που εξετάζεται έχει να κάνει με τον χρόνο εφαρμογής του μέτρου. Εξετάζεται να μπει ένας «κόφτης» στη διετία ή στην τριετία. Δηλαδή, αν κάποιος δικαιούται έκπτωση φόρου 1.500 ευρώ λόγω της ανακαίνισης και οι ετήσιες φορολογικές του υποχρεώσεις σε φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ είναι 300 ευρώ, δεν θα πληρώσει τίποτα για δύο ή τρία χρόνια αλλά το υπόλοιπο της έκπτωσης θα χαθεί.
Για το επίδομα γέννας –το ύψος του οποίου θα φτάσει στα 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί μετά την 1/1/2020– το εισοδηματικό κριτήριο αναμένεται να οριστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εξαιρεθεί μόνο το 10% των πολιτών που εμφανίζουν στη φορολογική τους δήλωση τα υψηλότερα εισοδήματα. Στο υπουργείο Εργασίας τώρα επεξεργάζονται τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων ώστε να οριστεί το ακριβές εισοδηματικό όριο. Με βάση τα δεδομένα των περυσινών φορολογικών δηλώσεων, το 10% των «πλουσιότερων» νοικοκυριών είναι αυτό που εμφανίζει ετήσιες αποδοχές άνω των 30.000 ευρώ. Μένει να φανεί αν το υπουργείο Εργασίας θα ακολουθήσει αυστηρά τα στατιστικά ευρήματα από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων ή αν δείξει μεγαλύτερη διαλλακτικότητα. Σε κάθε περίπτωση, για την πρώτη εφαρμογή του μέτρου θα χρησιμοποιηθούν τα εισοδήματα του 2018 όπως αυτά αποτυπώθηκαν στις φετινές φορολογικές δηλώσεις. Θα λαμβάνεται υπόψη το οικογενειακό εισόδημα, ενώ μένει να αποφασιστεί αν θα συνυπολογίζονται και οι αποδοχές των υπόλοιπων μελών του νοικοκυριού που διαβιούν κάτω από την ίδια στέγη. Επίσης, εξετάζεται να προστεθούν και περιουσιακά κριτήρια ώστε να αποκλειστούν και τα νοικοκυριά με μεγάλη ακίνητη περιουσία.
Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό κονδύλι έχει προϋπολογιστεί στα 170 εκατ. ευρώ για ολόκληρο το 2020. Οσον αφορά τον τρόπο διανομής του επιδόματος, γίνονται διάφορες σκέψεις. Η πρώτη είναι ολόκληρο το ποσό των 2.000 ευρώ να καταβάλλεται αυτομάτως με το που θα δηλώνεται η γέννηση του παιδιού. Εγείρεται όμως ο εξής προβληματισμός: να μη δημιουργηθούν «πληθωριστικές πιέσεις» στις αμοιβές των μαιευτηρίων και των ιατρών. Υπάρχει άλλωστε το παράδειγμα με το επίδομα ενοικίου, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις έφερε τους ενοικιαστές-δικαιούχους αντιμέτωπους με το αίτημα των ιδιοκτητών για αύξηση του ενοικίου, ακριβώς λόγω της καταβολής του επιδόματος. Η εναλλακτική πρόταση θα μπορούσε να είναι η καταβολή ενός μέρους του επιδόματος με τη γέννηση του παιδιού (π.χ. 1.000 ή 1.500 ευρώ), με τα υπόλοιπα χρήματα να δίδονται έξι μήνες αργότερα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν και άλλα έξοδα του ζευγαριού.
