Τρέχουν και δεν φτάνουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να κλείσουν οι φάκελοι με τα προαπαιτούμενα που ορίζει το τρίτο Μνημόνιο για τον τομέα της ενέργειας. Η κυβέρνηση επιζητεί, μεταξύ άλλων, να επουλώσει τις πληγές που άνοιξαν η δημοσιονομική στενότητα και τα διαχειριστικά λάθη των τελευταίων ετών στον κλάδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Ωστόσο στις επτά επιτροπές που είχαν οριστεί από τον τέως υπηρεσιακό υπουργό κ. Γιάννη Γκόλια να «τρέξουν» τις εκκρεμότητες οι οποίες προκύπτουν από τις απαιτήσεις των δανειστών στα ενεργειακά ζητήματα δεν περιλαμβάνεται ειδική επιτροπή για να διεκπεραιώσει τις μνημονιακές υποχρεώσεις για τις ΑΠΕ.
Πάντως ήδη τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου, της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) και εμπειρογνώμονες της γερμανικής συμβουλευτικής GIZ επεξεργάζονται ένα νέο μοντέλο για την αλλαγή του μηχανισμού υποστήριξης των ΑΠΕ. Αναζητούν την τελική του μορφή, δηλαδή τον τρόπο και το ύψος της αμοιβής των παραγωγών ενέργειας από ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά, υδροηλεκτρικά, βιομάζα κ.ά.) ανά κατηγορία και εγκατεστημένη ισχύ.
«Ταρίφες» και «μπόνους»
Βάσει των υποχρεώσεων που απορρέουν από το τρίτο Μνημόνιο, ο νέος μηχανισμός θα πρέπει να έχει οριστικοποιηθεί ως το τέλος του έτους και να είναι συμβατός με τις ευρωπαϊκές «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας (2014-2020)» που εξέδωσε η Κομισιόν. Αυτές προβλέπουν ενίσχυση των παραγωγών ΑΠΕ με τον μηχανισμό των εγγυημένων σταθερών τιμών (feed-in-tariffs, γνωστές και ως «ταρίφες») για μικρά συστήματα ως 500 κιλοβάτ (για όσους δεν συμμετέχουν ως αυτοπαραγωγοί κάνοντας χρήση του ενεργειακού συμψηφισμού «net metering»).
Επίσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει για μεγαλύτερα συστήματα ενίσχυση feed-in-premium (τιμή χονδρεμπορικής συν ένα «μπόνους» ανάλογα το μέγεθος και την τεχνολογία της επένδυσης ώστε να είναι βιώσιμη). Για αιολικά πάρκα άνω των έξι μεγαβάτ και για άλλες ΑΠΕ άνω του ενός μεγαβάτ προωθεί μειοδοτικούς διαγωνισμούς (πιλοτικά την περίοδο 2015-16 και σε πλήρη εφαρμογή από το 2017). Οπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου, «οδηγούμαστε σε έναν συνδυασμό του συστήματος feed-in-premium και των διαγωνισμών για την προμήθεια ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές».
Το νέο μοντέλο θα αντικαταστήσει το σημερινό πλαίσιο, το οποίο στηρίζεται στις σταθερές ταρίφες. Τα περασμένα έτη ο μηχανισμός αυτός, αν και ορθός στη φιλοσοφία του, προκάλεσε σημαντικά προβλήματα λόγω κακής εφαρμογής, τα οποία οδήγησαν στη συσσώρευση σημαντικών ελλειμμάτων στον Ειδικό Λογαριασμό του ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) για την αποζημίωση των ΑΠΕ. Ειδικότερα, η μη έγκαιρη προσαρμογή των αποζημιώσεων που λαμβάνουν τα φωτοβολταϊκά οδήγησε σε έλλειμμα του λογαριασμού και εν τέλει σε αναδρομικές μειώσεις των αποζημιώσεων σε λειτουργούντα έργα και σε εφαρμογή έκτακτων εισφορών προκειμένου να ισοσκελιστεί ο Ειδικός Λογαριασμός.
Ζητείται επανεκκίνηση της αγοράς
Είναι πλέον εμφανές ότι η αγορά των ΑΠΕ στην Ελλάδα έχει παγώσει και χρειάζεται μια επανεκκίνηση. Το νέο σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναζητεί τη «χρυσή τομή» ανάμεσα στην προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος, τη βιωσιμότητα της αγοράς σε βάθος χρόνου, τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας μας για τη μείωση των ρύπων, αλλά και τις θέσεις εργασίας.
Το 2015 η μοναδική αγορά που έδειχνε να κινείται στον κλάδο των ΑΠΕ ήταν της αιολικής ενέργειας. Οι νέες συνδέσεις αιολικών στο δίκτυο έφθασαν εφέτος τα 100 μεγαβάτ, όταν στα φωτοβολταϊκά πάρκα δεν ξεπέρασαν τα επτά μεγαβάτ και στη βιομάζα τα δύο μεγαβάτ. Ιδιαίτερα, η άλλοτε κραταιά αγορά φωτοβολταϊκών βρίσκεται σε στασιμότητα στη χώρα μας, την ώρα που διεθνώς γνωρίζει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς το κόστος των φωτοβολταϊκών έχει πέσει δραστικά και η παραγόμενη ηλιακή ενέργεια είναι ανταγωνιστική των συμβατικών καυσίμων.
Οπως αναφέρει ο κ. Στέλιος Ψωμάς, σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, «ύστερα από μια εντυπωσιακή ανάπτυξη για μία τριετία και μια πρωτοφανή κρίση τη διετία 2013-15, η αγορά φωτοβολταϊκών χρειάζεται μια επανεκκίνηση. Το νέο αυτό ξεκίνημα πρέπει να βασίζεται σε νέες θεσμικές βάσεις για να αποφύγει τα λάθη του παρελθόντος και να επιτύχει τη βιωσιμότητα σε βάθος χρόνου. Οι προτάσεις της αγοράς (απόλυτα συμβατές με το νέο κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο) εγγυώνται την άμεση και ταχεία ανάπτυξη του κλάδου και τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, χωρίς επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών και χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση των καταναλωτών».
Δεσμεύσεις προς την ΕΕ
Συνολικά η εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών φτάνει τα 2.603 μεγαβάτ, αιολικών πάρκων περίπου τα 2.000 μεγαβάτ, μικρών υδροηλεκτρικών τα 220 μεγαβάτ (εκ των οποίων το ένα τρίτο ανήκει στη ΔΕΗ) και μονάδων βιομάζας τα 48 μεγαβάτ.
Σύμφωνα με τον κ. Ψωμά, η Ελλάδα έχει φτάσει μόλις στο 55% του στόχου ηλεκτροπαραγωγής που έχει θέσει για το 2020. Σήμερα στην Ελλάδα καλύπτεται από φωτοβολταϊκά το 7% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, από αιολικά το 6,9% και από μεγάλα και μικρά υδροηλεκτρικά το 10%.
Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί προς την ΕΕ ότι ως το 2020 η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ θα φτάσει τουλάχιστον το 40%. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές προωθούν τις ΑΠΕ και οδηγούν σε δραστικό περιορισμό του άνθρακα (εκπέμπεται από την καύση ορυκτών καυσίμων), με στόχο την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής που απειλεί τον πλανήτη. Σε αυτές ήρθε να προστεθεί και η πρόσφατη εξαγγελία του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος εν όψει της παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα τον Δεκέμβριο στο Παρίσι (COP21) εξήγγειλε περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι οι αλλαγές στο παγκόσμιο κλίμα οδήγησαν το 2012 σε καταστροφές που κόστισαν περί τα 100 δισ. δολάρια.
ΒΗΜΑ
