«Η πανδημία, μας έδειξε τον δρόμο για τις αλλαγές που πρέπει να συντελεστών σε υποδομές, επιχειρήσεις και νοοτροπία».
Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στη «δημοκρατική» ο αντιπρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Νίκος Μπόνης, ενώ αναφέρεται και στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στην επιχειρηματικότητα και στην επιστροφή στην κανονικότητα.
• Κύριε Μπόνη, να ξεκινήσουμε από τη φετινή τουριστική σεζόν που ήταν πολύ καλή για τη χώρα, και ειδικά για τον Τουρισμό στη Ρόδο. Τα στοιχεία από τις αφίξεις μπορούν να μεταφραστούν σε κέρδη για τις επιχειρήσεις και την αγορά;
Είναι γεγονός πως η θετικότερη του αναμενομένου εικόνα του φετινού έναντι του περσινού καλοκαιριού, τόσο σε επίπεδο τουριστικών αφίξεων όσο και ταξιδιωτικών εισπράξεων, ξεπέρασε τις προσδοκίες τόσο της αγοράς όσο και του οικονομικού επιτελείου της Κυβέρνησης. Φυσικά, δεν μπορεί να επιτευχθεί ο ετήσιος εισπρακτικός στόχος των περίπου 18,2 δις ευρώ του 2019 ή των 9,12 δις ευρώ του αντίστοιχου 7μηνου του προπέρσινου έτους.
Όμως, σε κάθε περίπτωση η -από τον Ιούνιο και μετά- καταγεγραμμένη τάση είναι άκρως ικανοποιητική, λαμβανομένης υπόψη και της φθινοπωρινής ανάκαμψης που παρατηρείται στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, μεταξύ των οποίων και η Ρόδος.
Ωστόσο, η προσέλκυση τουριστών αποτελεί το ένα μόνο ζητούμενο. Σε δεύτερο επίπεδο πρέπει να επικεντρωθούμε στην ανεύρεση αποτελεσματικότερων μεθόδων αξιοποίησης του τουριστικού προϊόντος και στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προκειμένου να τονώσουμε τη διεθνή ανταγωνιστικότητά μας και να καρπωθούμε ακόμη μεγαλύτερα οφέλη και έσοδα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, πιστεύω πως η πανδημία, παρόλες τις παρενέργειες που προκάλεσε στο εγχώριο επιχειρείν, μας έδειξε τον δρόμο για τις αλλαγές που πρέπει να συντελεστούν τόσο σε επίπεδο υποδομών των επιχειρήσεων όσο και νοοτροπίας.
Αναφέρομαι βεβαίως στην απόλυτη ανάγκη εκσυγχρονισμού και ψηφιακού μετασχηματισμού των ελληνικών μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, καθώς και στην αναγκαία συνέργεια μεταξύ των διαφορετικών κλάδων της αγοράς, σημαντικές παράμετροι στην προσπάθεια αναβάθμισης του τουριστικού μας προϊόντος και βελτίωσης της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.
Προσφέροντας ποιοτικότερες υπηρεσίες και αξιοποιώντας σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η χρήση νέων τεχνολογιών, είναι δεδομένο πως εξαιτίας και των φυσικών προτερημάτων που διαθέτουμε ως χώρα, θα αποκτήσουμε ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο στη διεθνή αγορά. Με αιχμή του δόρατος την προσαρμοζόμενη στις νέες αγοραστικές τάσεις νησιωτική επιχειρηματικότητα, το μέλλον δείχνει ευοίωνο.
• Πρόσφατα ο κ. Β. Κικίλιας επισκέφθηκε την ΕΣΕΕ και δήλωσε πως ο Τουρισμός και το Εμπόριο είναι άρρηκτα συνδεδεμένα στις τουριστικές περιοχές ενώ αναφέρθηκε και στην πρωτογενή παραγωγή μέσα από το εμπόριο, τη μεταποίηση και άλλους κλάδους που είναι εξαιρετικοί τρόποι εξωστρέφειας, ανάπτυξης και προβολής του τουριστικού μας προϊόντος. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Η ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ των κλάδων του Εμπορίου και του Τουρισμού, τόσο με πρωτοβουλίες της ίδιας της Πολιτείας όσο και των θεσμοθετημένων κοινωνικών εταίρων, κρίνεται επιβεβλημένη και αποτελεί σημαντική συνιστώσα της ποιοτικής αναβάθμισης του τουριστικού μας προϊόντος.
Η διάχυση των ωφελειών από τις τουριστικές αφίξεις στις εμπορικές αγορές, θα αποβεί συνολικά ευεργετική για τις τοπικές κοινωνίες, από τη στιγμή που οι τουριστικές εμπορικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται και συνεισφέρουν στις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες, αναδεικνύοντας την παράδοση, τον πολιτισμό και τα προϊόντα αγροδιατροφής κάθε περιοχής.
Όπως βλέπετε, ακόμη και ο πρωτογενής τομέας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την αλυσίδα αξίας, διαδραματίζοντας ουσιώδη ρόλο στην προσπάθεια αναβάθμισης της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.
Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε εντάσσεται το πάγιο αίτημα της ΕΣΕΕ περί θεσμοθέτησης και νομικής αυτοτέλειας της «Τουριστικής εμπορικής επιχείρησης» και των κύριων χαρακτηριστικών της γνωρισμάτων. Διαπιστώνουμε πως οι σύγχρονες επιταγές καθιστούν παρωχημένο τον χωρικό διαχωρισμό των δραστηριοτήτων σε τουριστικές και μη.
Η διεύρυνση του όρου και ο καθορισμός αντικειμενικότερων κριτηρίων, από τη στιγμή που σχεδόν το σύνολο της Επικράτειας αποτελεί εν δυνάμει τουριστική περιοχή, αποτελεί μονόδρομο.
Ανέκαθεν, οι εποχικές τουριστικές επιχειρήσεις του εμπορίου αποτελούσαν βασική συνιστώσα της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, συνεισφέροντας μεγάλο μέρος του ΑΕΠ και για τον λόγο αυτό, πρέπει επιτέλους να αναγνωριστούν ως διακριτός κλάδος του ελληνικού εμπορίου και γενικότερα της επιχειρηματικότητας.
• Οι ανατιμήσεις στην ενέργεια μαζί με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα νησιά (χωρίς τους μειωμένους συντελεστές, χωρίς ελαφρύνσεις κ.λπ.) προϊδεάζουν για ένα «εκρηκτικό» μείγμα αυξήσεων στα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Πώς το σχολιάζετε; Τι πρέπει να περιμένουμε;
Η ενεργειακή κρίση που βρισκόμαστε αντιμέτωποι και η οποία δεν πρόκειται να υποχωρήσει πριν το πρώτο τρίμηνο του 2022, προβληματίζει έντονα την επιχειρηματική κοινότητα των νησιών μας.
Οι επιβαρύνσεις θα είναι μεγαλύτερες για τις νησιωτικές επιχειρήσεις, αναλογιζόμενοι το συνεχώς διογκούμενο μεταφορικό κόστος από τη διεθνή εκτόξευση της τιμής των ενεργειακών προϊόντων (καύσιμα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) αλλά και την απουσία του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ.
Βεβαίως, η Πολιτεία έσπευσε να δομήσει ένα τείχος προστασίας, τουλάχιστον για τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας, θεσπίζοντας σε πρώτη φάση ορισμένα μέτρα ανακούφισης τόσο στις χρεώσεις της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου όσο και στη διεύρυνση των ορίων χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης.
Εντούτοις, είναι δεδομένο πως οι αυξήσεις θα πλήξουν εν τέλει συνολικά τους κρίκους της αλυσίδας καταναλωτές – νοικοκυριά – επιχειρήσεις και ο φετινός χειμώνας, ιδίως για τη νησιωτική Ελλάδα θα είναι δύσκολος.
Παρόλα αυτά, ευελπιστώ πως μετά το α΄ τρίμηνο του 2022 η κατάσταση θα εξομαλυνθεί σταδιακά τόσο λόγω ύφεσης του κύματος ακρίβειας που βρίσκεται σήμερα σε έξαρση όσο και εξαιτίας της οριστικής, σύμφωνα με τα λεγόμενα των ειδικών, καταπολέμησης της υγειονομικής κρίσης.
Υιοθετώντας τις απαραίτητες για την εξέλιξη των επιχειρήσεων αλλαγές, σε επίπεδο περιβάλλοντος, είμαι πεπεισμένος πως από το καλοκαίρι του 2022 θα έχουμε σαφές θετικό πρόσημο τόσο σε επίπεδο καταναλωτικής ψυχολογίας όσο και προοπτικής της εθνικής μας οικονομίας και της πορείας της αγοράς.
• Η σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα δεν φαίνεται να είναι εύκολη. Πώς θα πρέπει να προετοιμαστούν οι ΜΜΕ και η αγορά;
Η επαναφορά της πραγματικής οικονομίας σε ρυθμούς κανονικότητας έχει ήδη αρχίσει να συντελείται από την άνοιξη του 2021 με την ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας, τόσο σε όρους τζίρου όσο και ανάληψης επενδυτικών πρωτοβουλιών.
Σας υπενθυμίζω πως τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το σύνολο των επιχειρήσεων της επικράτειας στο λιανικό εμπόριο ήταν άκρως ενθαρρυντικά, αναδεικνύοντας το δυναμικό χαρακτήρα του κλάδου. Πέραν τούτου όμως, δεν επιδέχεται αμφισβήτησης πως το προσεχές διάστημα θα είναι δύσκολο για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Ο δύσκολος, όπως φαίνεται, φετινός χειμώνας, η εκτόξευση της τιμής προμήθειας ενεργειακών προϊόντων με επιπτώσεις και στα μεταφορικά κόστη αλλά και η εκτιμώμενη από τους ειδικούς επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων, θα αποτελέσουν τροχοπέδη στην καταγεγραμμένη βελτίωση του οικονομικού κλίματος. Αυτό όμως θεωρώ ότι είναι παροδικό και θα περάσει γρήγορα.
Αυτό που οι επιχειρήσεις πρέπει να κάνουν, επαναλαμβάνω, είναι να αφομοιώσουν τάχιστα τις νέες τάσεις και καινοτομίες που αναδείχθηκαν ως προαπαιτούμενα κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, έτσι ώστε να ανταποκριθούν στο νέο –θετικό- περιβάλλον, το οποίο όμως θα εξακολουθήσει να είναι βαθύτατα απαιτητικό και ανταγωνιστικό.
