Ενώπιον του Μονομελούς Εφετείου Δωδεκανήσου θα αναβιώσει την 8η Νοεμβρίου 2024 ακόμη μια αντιδικία του ελληνικού Δημοσίου με την Ιερά Βασιλική Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και Ευαγγελιστού Πάτμου για ακίνητα στο νησί.
Με προηγούμενες αποφάσεις που εξέδωσε το Εφετείο Δωδεκανήσου έχει αναγνωριστεί η Ιερά Βασιλική Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και Ευαγγελιστού Πάτμου, ως αποκλειστική κυρία ισάριθμων προνομιακών ακινήτων στο νησί.
Σε πρώτο βαθμό, από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Κω, είχε κριθεί ότι η κυριότητα των ακινήτων ανήκει στην Ιερά Μονή δυνάμει δωρεάς που έγινε δια Χρυσόβουλου Λόγου και πράξεων νομής που ασκούσε ανελλιπώς.
Θυμίζουμε ότι το ελληνικό Δημόσιο είχε κινήσει την διαδικασία υποβολής χιλιάδων διεκδικητικών αγωγών για την μεταγραφή ακινήτων υπέρ της ιδιοκτησίας του στην Πάτμο με αποτέλεσμα να προκληθεί μεγάλη αναστάτωση.
Η αντιδικία γύρω από ιδιοκτησίες της Ιεράς Μονής Πάτμου με το ελληνικό Δημόσιο, ξεκίνησε από το 2004.
Θυμίζουμε ότι με χρυσόβουλο λόγο του αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ του Κομνηνού (η ισχύς του οποίου επικυρώθηκε και ανανεώθηκε με όμοιο τρόπο από τους Παλαιολόγους Ανδρόνικο Β’ και Γ’) παραχωρήθηκαν στην Ιερά Μονή Πάτμου η νήσος Πάτμος και τα πέριξ αυτής νησίδια.
Διατυπώθηκαν στην πορεία αμφισβητήσεις για τη νομική αξία των αυτοκρατορικών αυτών δωρεών και υποστηρίζεται ότι έχουν πλέον ιστορική μόνον αξία.
Από την κτηματογράφηση του Εθνικού Κτηματολογίου προέκυψε συνολικός αριθμός 4.815 ακινήτων για την Πάτμο και τις πέριξ αυτής νησίδες, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτά οι κοινόχρηστοι χώροι (δρόμοι, πλατείες, παραλίες, κλπ).
Ειδικότερα, στο νησί της Πάτμου κατεγράφησαν 4624 ακίνητα, ενώ μόνο 4 έχουν περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο, τα δε υπόλοιπα 4620 έχουν καταγραφεί στο μεγαλύτερο μέρος τους υπέρ της Μονής Πάτμου και ιδιωτών που τα απέκτησαν με αγοραπωλησία από την Μονή Πάτμου.
Διαχρονικά τα εμπράγματα και ιδιοκτησιακά δικαιώματα της Μονής Πάτμου απορρέουν από «Χρυσόβουλους Λόγους Αυτοκρατόρων του Βυζαντίου» των οποίων τα πρωτότυπα εκτίθενται ως ανεκτίμητος θησαυρός στο μουσείο της Μονής της Πάτμου, έχουν καταγραφεί, φωτογραφηθεί και εκτεθεί ως αναμφισβήτητης αξίας και εγκυρότητας αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, σημαντικής για την Ορθοδοξία και σεβαστής σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο.
Επισημαίνεται ότι εδώ και δεκαετίες δια των υποθηκοφυλακείων που λειτουργούσαν στα νησιά αυτά γίνονταν μεταβιβάσεις, δωρεές και γονικές παροχές χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο να προβάλει δικαιώματα κυριότητας.
Εν πάση περιπτώσει, στο Εφετείο θα εξεταστεί έφεση που άσκησε το Ελληνικό Δημόσιο κατά της υπ’ αρίθμ. 464/2022 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου της Κω με την οποία απορρίφθηκε τριτανακοπή που είχε ασκήσει κατά της Ιεράς Μονής και ενός ιδιώτη.
Το πρωτόδικο δικαστήριο έχει κρίνει μεταξύ άλλων ότι η περιουσία της Ιερός Μονής Πάτμου ουδέποτε δημεύθηκε, ούτε καταλύθηκε η κυριότητά της με την έναρξη της οθωμανικής κυριαρχίας, πολύ περισσότερο μάλιστα αφού η Πάτμος δεν κατακτήθηκε με τα όπλα.
Το δικαστήριο έχει κρίνει πως, η μοναστηριακή περιουσία που είχε αποκτηθεί νόμιμα κατά τη βυζαντινή εποχή με αυτοκρατορική δωρεά με χρυσόβουλο, όχι μόνο παρέμεινε στην κυριότητα της Ιεράς Μονής Πάτμου και μετά την τουρκική κατάκτηση, αλλά εξαιρέθηκε και από την εφαρμογή των διατάξεων του κοινού Δικαίου περί των ακινήτων, όντας ελεύθερης ιδιοκτησίας.
Έτσι, δεν αποτέλεσε αντικείμενο της διαδοχής του Οθωμανικού Δημοσίου με το Ιταλικό, και του τελευταίου με το Ελληνικό ενώ προσθέτει ότι η ανωτέρω θέση δεν αναιρείται από το γεγονός ότι ολόκληρη η ακίνητη περιουσία του Ιταλικού κράτους στα Δωδεκάνησα έχει περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο βάσει της Συνθήκης των Παρισίων, που επικυρώθηκε με το Ν.Δ. 423/1947.
