Αν και απομένουν μόλις τρεις μέρες μέχρι την 27η Νοεμβρίου, που λήγει η προθεσμία για να παρουσιάσουν τα κράτη-μέλη το κείμενο των αναγκαίων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων, προς συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή Οδηγία (2015/720), που αποσκοπεί στη μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών συσκευασίας και μεταφοράς, η χώρα μας εμφανίζεται ανέτοιμη να ανταποκριθεί σε αυτή της την υποχρέωση.
Μέχρι στιγμής, το αρμόδιο υπουργείο δεν έχει θέσει προς την θεσμικά προαπαιτούμενη διαβούλευση κάποιο σχετικό κείμενο προτάσεων, κάτι που συνεπάγεται ότι η Ελλάδα θα υπάρξει για μία ακόμη φορά εκπρόθεσμη, είτε ότι θα καταθέσει την τελευταία στιγμή και χωρίς ουσιαστική διαβούλευση τα σχετικά κείμενα.
Τα επίπεδα κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς ποικίλουν σημαντικά σε ολόκληρη την Ευρώπη, λόγω των διαφορών που παρατηρούνται στις καταναλωτικές συνήθειες, την ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά θέματα και την αποτελεσματικότητα των μέτρων πολιτικής που λαμβάνονται από τα κράτη-μέλη.
Για το λόγο αυτό, η συγκεκριμένη Οδηγία προτρέπει τα κράτη-μέλη στη θέσπιση μέτρων που θα ανταποκρίνονται στα πολιτιστικά και οικονομικο-κοινωνικά χαρακτηριστικά της κάθε χώρας.
Ως προς τους στόχους της Οδηγίας, χώρες όπως η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο έχουν ήδη καταφέρει να μειώσουν τη χρήση σε 79 πλαστικές σακούλες ανά άτομο ετησίως, ενώ χώρες όπως η Ουγγαρία, η Πορτογαλία, η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής θα πρέπει να λάβουν αυστηρά μέτρα για τη μείωση χρήσης πλαστικών σακουλών, καθώς η κατανάλωση φτάνει μέχρι και πάνω από 500 σακούλες, ανά άτομο, ετησίως.
Αλλά και η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο ακόμα να καλύψει καθώς τα ποσοστά χρήσης των λεπτών πλαστικών σακουλών καταγράφονται υψηλά με πάνω από 350 σακούλες, ανά άτομο, ετησίως.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το 2015 στην Ελλάδα αντιστοιχούν 363 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος, ενώ σύμφωνα με νέες μετρήσεις που αναδείχθηκαν στο forum διαβούλευσης του ευρωπαϊκού Έργου LifeDEBAG, o αριθμός αυτός μπορεί να υπερβαίνει και τις 400 σακούλες ανά κάτοικο, ετησίως.
Όπως και να έχει, διαπιστώνεται ότι η χρήση πλαστικών σακουλών στη χώρα μας είναι σχεδόν διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 175 τεμαχίων.
Σημειώνεται ότι χώρες όπως η Ιρλανδία και η Δανία προχώρησαν, από το 2002 και 2003 αντίστοιχα, στη θέσπιση τέλους για τη λεπτή πλαστική σακούλα, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της χρήσης της και στη χρησιμοποίηση σακουλών πολλαπλών χρήσεων ως εναλλακτική επιλογή.
Περισσότερες χώρες ακολούθησαν το παράδειγμα της Ιρλανδίας-Δανίας και προχώρησαν στη θέσπιση τέλους για την πλαστική σακούλα όπως η Ουαλία, η Σκωτία, η Γερμανία και η Αγγλία με θεαματικά αποτελέσματα ως προς τη μείωση της χρήσης της.
Εντυπωσιακή ήταν η πρωτοβουλία ορισμένων κρατών, όπως της Ιταλίας και της Γαλλίας, να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα και να απαγορεύσουν καθολικά τη χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας.
«Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία, αν και κινείται στη σωστή κατεύθυνση, δεν αποτελεί πανάκεια για τα κράτη μέλη τα οποία πρέπει να στοχεύσουν στην καθολική κατάργηση της λεπτής μεταφερόμενης πλαστικής σακούλας», επισημαίνει το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS.
Και τονίζει ότι «η ουσιαστική αντιμετώπιση της αυξανόμενης ρύπανσης των θαλασσών και ωκεανών απαιτεί την εφαρμογή της Οδηγίας ως μεταβατικού σταδίου, μέχρι την πλήρη κατάργησή της πλαστικής σακούλας που αποτελεί τη μόνη ενδεδειγμένη λύση».
Επιπλέον, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS αναφέρει ότι «η διαβούλευση, που αναμένεται να προηγηθεί των όποιων νομοθετικών ρυθμίσεων, αποτελεί πεδίο λαμπρό για την άσκηση του ρόλου μας ως ενεργών πολιτών. Η συμμετοχή μας σε αυτήν, οφείλει να έχει το εύρος και τη δυναμική, που θα την καταστίσουν παράγοντα συν-διαμόρφωσης του τελικού κειμένου και θα δώσουν τον τόνο της Κοινωνίας των Πολιτών στη νέα πραγματικότητα των αγοραστικών μας συνηθειών».
* Δείτε το τηλεοπτικό σποτ του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS κατά της πλαστικής σακούλας
