Με την υπ’ αριθμ. 1966/2023 απόφαση της Επταμελούς Συνθέσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας παραπέμφθηκε το ζήτημα του καθορισμού του αρμόδιου σχηματισμού προς εκδίκαση της αιτήσεως δύο δικηγόρων της Ρόδου για την ακύρωση της υπ’ αριθμ. ΓΔΟΥ 134/16.6.2020 κοινής απόφασης των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στην πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Οι δύο δικηγόροι της Ρόδου εστράφησαν ειδικότερα κατά των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων και επιδιώκουν να ακυρωθεί η ως άνω κοινή απόφαση των υπουργών υπό τον τίτλο «Αποζημίωση ειδικού σκοπού για την ενίσχυση επιχειρήσεων λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID -19, για τον μήνα Μάιο 2020» (B΄ 2377).
Η ακύρωση της εν λόγω αποφάσεως ζητείται κατά το μέρος που, κατά τους ισχυρισμούς των αιτούντων, αποκλείεται από το οικείο καθεστώς ενισχύσεως ο κλάδος των δικηγόρων, καθώς στον συνημμένο στην εν λόγω απόφαση πίνακα (I), όπου παρατίθενται ανά Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ) οι κλάδοι που επλήγησαν κατά τον μήνα Μάιο 2020 και δικαιούνται την επίμαχη αποζημίωση, δεν περιλαμβάνεται ο κλάδος “νομικές υπηρεσίες”.
Ειδικότερα με την από 20.3.2020 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου υπό τον τίτλο «Κατεπείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID – 19, τη στήριξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς και της δημόσιας διοίκησης» (Α΄ 68), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4683/2020 (Α΄ 83), ορίστηκε στο άρθρο έκτο ότι: «Δράσεις ενίσχυσης των επιχειρήσεων, οι οποίες πλήττονται από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19, και τα μέτρα για την ανάσχεση αυτής μπορούν να χρηματοδοτούνται από το εθνικό ή το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων εγκρίνονται οι προκηρύξεις των δράσεων ενίσχυσης, οι οποίες ορίζουν τους δικαιούχους των ενισχύσεων, τις επιλέξιμες δαπάνες, τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια υπαγωγής, τις σχετικές προθεσμίες, τις αρμόδιες για την υλοποίηση Υπηρεσίες, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα».
Περαιτέρω, στο άρθρο όγδοο της ως άνω ΠΝΠ ορίστηκε ότι: «1. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη λήψη μέτρων οικονομικής ενίσχυσης για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85), όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 του ν. 4670/2020 (Α΄ 43), και για τους ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων. 2 […]». Ακολούθησαν κι άλλες τροποποιήσεις.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση αφορά καθεστώς κρατικής ενισχύσεως με τη μορφή ειδικής αποζημιώσεως, που προβλέφθηκε με τις προαναφερθείσες διατάξεις της από 20.3.2020 ΠΝΠ και θεσπίστηκε σύμφωνα με τους όρους της από 19.3.2020 Ανακοίνωσης της Επιτροπής για την αντιμετώπιση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας, σύμφωνα με το άρθρο 107 παρ. 3 περ. β΄ της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω των συνεπειών της πανδημίας COVID-19 (βλ. και το υπ’ αρ. C(2020) 5376/30.7.2020 τελικό έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί συμβατότητας των σχετικών τροποποιήσεων του προγράμματος ενίσχυσης με την εσωτερική αγορά (βλ. ΣτΕ 2314/2022, πρβ. ΣτΕ 1487/2023, 1503/2023, 1541/2023 κ.ά.).
Κατά τη γνώμη του Τμήματος, οι διατάξεις κατ’ εφαρμογή των οποίων εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, ενόψει του προέχοντος χαρακτήρα τους, ο οποίος αφορά στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας από τις συνέπειες της πανδημίας, δεν εντάσσονται στη νομοθεσία για την κοινωνική προστασία κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 1 περ. α΄ της αποφάσεως 8/2019 της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά στη νομοθεσία περί «ενισχύσεων για αναπτυξιακούς σκοπούς».
Συνεπώς, η κρινόμενη διαφορά ανήκει στην αρμοδιότητα του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β΄ της ως άνω αποφάσεως.
