Πολύ αυστηρές προϋποθέσεις βάζει το οικονομικό επιτελείο για την κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης. Ουσιαστικά, αυτό που έχουν αποφασίσει στο υπουργείο Οικονομικών είναι να προχωρήσουν σε σταδιακή μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης μέχρι και την οριστική κατάργησή τους μόνο εφόσον υπάρξουν σοβαρές και μόνιμες ενδείξεις για περιορισμό της παραοικονομίας και, κατ’ επέκταση, της φοροδιαφυγής. Μάλιστα, για να γίνει αυτό, στο οικονομικό επιτελείο δεν επαφίενται στην καλή θέληση όσων αποκρύπτουν τα πραγματικά τους εισοδήματα, αλλά δρομολογούν για σειρά από στοχευμένες και συνδυαστικές παρεμβάσεις με τις οποίες επιδιώκεται η διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, αρμόδια στελέχη του οικονομικού επιτελείου παραδέχονται ότι το σύστημα φορολόγησης με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης είναι στρεβλωτικό και σίγουρα ανάχωμα στην ανάπτυξη, αφού χτυπά συγκεκριμένους οικονομικούς κλάδους, όπως είναι αυτοί των ακινήτων και των αυτοκινήτων. “Πρόκειται για στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί”, λέει έμπειρος υπηρεσιακός παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών. “Από την πλευρά της, η ηγεσία του υπουργείου προχωρά στη μείωση των φορολογικών συντελεστών, που είναι μια αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για να περιοριστεί η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία. Αφαιρεί ένα από τα επιχειρήματα όσων δεν δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα. Αυτό που λένε ότι οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές αποτελούν ουσιαστικά κίνητρο για απόκρυψη εισοδημάτων”.
Μείωση συντελεστών
Η μείωση των φορολογικών συντελεστών ξεκίνησε τόσο στα φυσικά πρόσωπα όσο και στις επιχειρήσεις. Η νέα φορολογική κλίμακα των φυσικών προσώπων προβλέπει μείωση φορολογικών συντελεστών έως και 12 εκατοστιαίων μονάδων, ενώ ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής μειώθηκε από το 28% στο 24%, και μάλιστα αναδρομικά από τη χρήση 2019.
Εκτός, όμως, από τη μείωση των φορολογικών συντελεστών, οι παρεμβάσεις που δρομολογεί το υπουργείο Οικονομικών για τον περιορισμό της παραοικονομίας, η οποία, σύμφωνα με εκτιμήσεις έγκυρων διεθνών οργανισμών, ανέρχεται στο 30% (1 στα 3 ευρώ εισοδήματος δεν δηλώνεται), είναι οι εξής:
– Καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Όλες οι επιχειρήσεις θα εκδίδουν με ηλεκτρονικό τρόπο και σε απευθείας διασύνδεση με το Τaxisnet τα τιμολόγιά τους. Με αυτόν τον τρόπο θα καταπολεμηθεί δραστικά η έκδοση πλαστών τιμολογίων. Παράλληλα με την παρέμβαση αυτή, θα καταπολεμηθεί και η έκδοση εικονικών φορολογικών στοιχείων, καθώς θα είναι πολύ πιο εύκολος πλέον ο έλεγχος για τον αν μια δαπάνη είναι πραγματική ή εικονική.
– Η σύνδεση των φορολογικών μηχανισμών και των ταμειακών μηχανών απευθείας με το Τaxis, προκειμένου να καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο οι λιανικές πωλήσεις. Η διασύνδεση αυτή σκοπεύει στο να δημιουργήσει αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης της έκδοσης φορολογικών στοιχείων λιανικών πωλήσεων και παροχής υπηρεσιών, προκειμένου να παρακολουθείται η διακύμανση του τζίρου τους, από την οποία θα επιλέγονται και υποθέσεις για φορολογικό έλεγχο. Παράλληλα, από τη διασύνδεση θα προκύπτει και αυτοματοποιημένα ο ΦΠΑ που έχει εισπράξει κάθε επιχείρηση, ενώ θα καταπολεμηθούν και τα κρούσματα χρήσης πλαστών και αδήλωτων ταμειακών μηχανών. Στην τελική τους μορφή οι παραπάνω παρεμβάσεις θα επιτρέψουν στη φορολογική διοίκηση μια νέα δόση αυτοματοποίησης της συμπλήρωσης των φορολογικών δηλώσεων κάθε είδους, διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, θα συμπληρώνεται αυτόματα η περιοδική δήλωση ΦΠΑ, η ετήσια φορολογική δήλωση με τα συνοδευτικά της έντυπα (Ε3 κ.λπ.), μειώνοντας το διοικητικό κόστος για τις επιχειρήσεις.
– Υποχρέωση χρήσης πλαστικού χρήματος και από ελεύθερους επαγγελματίες και φορολογούμενους με εισόδημα από ενοίκια, εκτός από τους μισθωτούς και συνταξιούχους, όπου ήδη ισχύει. Και αυτές οι κατηγορίες φορολογούμενων θα πρέπει να δαπανούν μέρος του δηλωθέντος εισοδήματός τους με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα.
– Η αύξηση του ελάχιστου απαιτούμενου ποσοστού του εισοδήματος των παραπάνω φορολογούμενων που πρέπει να δαπανάται με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα στο 30%, από 10% έως 20% που είναι σήμερα. Για τον φορολογούμενο που δεν θα πραγματοποιεί την ελάχιστη απαιτούμενη δαπάνη με κάρτες θα προβλέπεται πρόσθετος φόρος 22% επί του ποσού που του λείπει.
– Αναμόρφωση της φορολοταρίας και παροχή ισχυρότερων κινήτρων για συμμετοχή των φορολογούμενων σε αυτήν. Οι λαχνοί για συμμετοχή στη φορολοταρία θα συνεχίσουν να συγκεντρώνονται μέσω των ηλεκτρονικών πληρωμών των φορολογούμενων, αλλά θα αλλάξουν τα έπαθλα. Αντί για 1.000 ευρώ σε χίλιους τυχερούς κάθε μήνα που δίνονται τώρα, θα δίνονται μεγάλα χρηματικά ποσά σε λίγους. Για παράδειγμα, θα δίνονται 500.000 ευρώ σε δύο υπερτυχερούς.
– Ετοιμάζεται ειδικό σχέδιο εντατικών ελέγχων για το εισόδημα από βραχυχρόνια ενοικίαση κατοικιών τύπου Airbnb. Στο επίκεντρο της προσπάθειας θα μπει κατ’ αρχάς ο εντοπισμός φορολογούμενων οι οποίοι δεν έχουν εγγραφεί στο μητρώο ιδιοκτητών που εκμισθώνουν βραχυχρόνια κατοικίες και στη συνέχεια θα γίνουν διασταυρώσεις για τον εντοπισμό αδήλωτων μισθωμάτων.
Τα τεκμήρια
Το ποσό του εισοδήματος που προστέθηκε στους φορολογούμενους λόγω τεκμηρίων διαβίωσης ανήλθε το 2017 σε 6,8 δισ. ευρώ. Το εισόδημα αυτό φορολογήθηκε με συντελεστή 22%. Τα τεκμήρια διαβίωσης αφορούν την κατοχή και χρήση Ι.Χ., κατοικιών, σκαφών αναψυχής, τα δίδακτρα για ιδιωτικά σχολεία, τις δαπάνες εξυπηρέτησης δανείων κ.λπ. Αν το άθροισμα του τεκμαρτού εισοδήματος είναι υψηλότερο από το δηλωθέν, τότε ο φόρος υπολογίζεται με βάση το τεκμαρτό.
Του Σπύρου Δημητρέλη
