Κατά τη διάρκεια διμερών επαφών, τον περασμένο Δεκέμβριο στην Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ Ελληνες αξιωματούχοι ασφαλείας δεσμεύθηκαν στους συνομιλητές τους ότι η έναρξη της διαδικασίας για την έκδοση νέων ταυτοτήτων ήταν «υπόθεση ημερών». Δυόμισι μήνες αργότερα, το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα και μάλιστα, αρμόδιες διπλωματικές πηγές εκφράζουν ερωτήματα για τις προθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης και ειδικότερα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Υψηλόβαθμα στελέχη της Κατεχάκη πάντως εμφανίζονται καθησυχαστικά και επισημαίνουν ότι ο διαγωνισμός για την επιλογή της εταιρείας που θα παραγάγει όχι μόνο τις νέες ταυτότητες αλλά όλα τα έγγραφα ασφαλείας (διαβατήρια, άδειες παραμονής και οδήγησης), είναι ζήτημα ημερών «να βγει στον αέρα».
Η αντικατάσταση της παλιάς ταυτότητας με νέα, που δεν είναι εύκολο να πλαστογραφηθεί, αποτελεί εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια υποχρέωση της Ελλάδας απέναντι στην Ε.Ε. Τίθεται επιπλέον από τις Αρχές των ΗΠΑ ως προϋπόθεση για την παραμονή της χώρας στο πρόγραμμα visa waiver, που επιτρέπει στους πολίτες της να ταξιδεύουν στις ΗΠΑ χωρίς θεώρηση – visa. Ο ακριβής χρόνος της ετήσιας αξιολόγησης (σ.σ. συνήθως γίνεται μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου) δεν έχει με ακρίβεια προσδιοριστεί. Το λεγόμενο shutdown των ομοσπονδιακών υπηρεσιών των ΗΠΑ και η επίσκεψη τον περασμένο Νοέμβριο στην Ελλάδα της υφυπουργού Εσωτερικής Ασφάλειας Ελίζαμπεθ Νόιμαν εκτιμάται ότι θα παρατείνουν για μερικές εβδομάδες την άφιξη στην Αθήνα του κλιμακίου Αμερικανών εμπειρογνωμόνων. Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: θα έχει η Ελλάδα να επιδείξει πρόοδο στο θέμα των ταυτοτήτων ή θα βρεθεί για μια ακόμα χρονιά με την πλάτη στον τοίχο;
«Οι ΗΠΑ υπογράμμισαν τη σημασία της συμμετοχής της Ελλάδας στο πρόγραμμα visa waiver και της προόδου που η χώρα έχει κάνει στην ικανοποίηση των δεσμεύσεων που προκύπτουν από την “Κοινή Δήλωση” (σ.σ. διμερής συμφωνία σε θέματα ανταλλαγής πληροφοριών) του 2016». Παρά το θετικό πρόσημο της ανακοίνωσης που εκδόθηκε μετά τις επίσημες, διμερείς επαφές του περασμένου Δεκεμβρίου, αρμόδιες διπλωματικές πηγές επισημαίνουν σήμερα πως η δέσμευση ότι ο διαγωνισμός για τις νέες ταυτότητες θα έβγαινε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο, δεν έχει τηρηθεί. Τι απαντά το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη; Αρμόδιος αξιωματούχος τόνισε στην «Κ» ότι είναι θέμα λίγων ημερών να ξεκινήσει η διαδικασία για την επιλογή αναδόχου, ξεκαθαρίζοντας ότι όσες εκκρεμότητες υπήρχαν έχουν διευθετηθεί. Αποκάλυψε ότι ο διαγωνισμός θα αφορά την έκδοση όχι μόνο ταυτοτήτων αλλά εν γένει εγγράφων ασφαλείας, ότι η διάρκεια της σύμβασης που θα υπογραφεί με τον ανάδοχο θα είναι διάρκειας 15 ετών και ότι το έργο έχει προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 500 εκατ. ευρώ. Η διαδικασία δεν θα «τρέξει» με ανοικτό διαγωνισμό αλλά μέσω πρόσκλησης ενδιαφέροντος σε 12 από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Θα επιλεγεί εκείνη που θα καταθέσει οικονομικότερη προσφορά. Για να καλυφθούν οι ανάγκες της ΕΛ.ΑΣ. μέχρι να τελεσφορήσει η διαδικασία, η υπουργός κ. Ολγα Γεροβασίλη αποφάσισε να παραταθεί η σύμβαση με την εταιρεία που τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με τη Διεύθυνση Διαβατηρίων και η οποία λήγει τον προσεχή Μάιο.
Η φωτογραφία
Στη διάρκεια του φθινοπώρου η αρμόδια επιτροπή προχώρησε σε τροποποίηση των τεχνικών προδιαγραφών που είχαν καταρτιστεί, επιλέγοντας τη λύση της ασπρόμαυρης φωτογραφίας στις νέες ταυτότητες αντί της έγχρωμης. Η αλλαγή έγινε για λόγους ασφαλείας αλλά και διότι υπήρχε η υπόνοια στην ηγεσία του υπουργείου ότι η λύση της έγχρωμης φωτογραφίας θα εξασφάλιζε προβάδισμα σε συγκεκριμένη εταιρεία.
Το αξιοπερίεργο στην υπόθεση είναι ότι τον περασμένο Μάιο και ενώ ο διαγωνισμός ήταν έτοιμος να βγει στον «αέρα», η διαδικασία είχε διακοπεί καθώς η αμεροληψία των μελών της επιτροπής που είχε καθορίσει τις τεχνικές προδιαγραφές (είχε επιλεγεί η λύση της έγχρωμης φωτογραφίας) είχε τεθεί υπό αμφισβήτηση από την τότε ηγεσία του Σώματος. Μάλιστα, είχε ζητηθεί από εμπειρογνώμονες του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας να ελέγξουν τις προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά του νέου εγγράφου και να γνωμοδοτήσουν σχετικά. Πράγματι υπεβλήθη πόρισμα στο Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., το οποίο τελικά δεν αξιολογήθηκε καθώς κρίθηκε ότι τα στελέχη του ΤΕΕ δεν διέθεταν τις απαραίτητες γνώσεις στον τομέα της ασφάλειας εγγράφων. Οπως έχει πολλές φορές επισημανθεί στο παρελθόν, οι νέες ταυτότητες θα έχουν ενσωματωμένο τσιπάκι στο οποίο θα αποθηκευτούν η φωτογραφία, το δακτυλικό αποτύπωμα και το ονοματεπώνυμο του κατόχου της ταυτότητας.
Μία ακόμα εκκρεμότητα για την αξιολόγηση του προγράμματος visa waiver αφορά την έναρξη λειτουργίας της Μονάδας Στοιχείων Επιβατών, γνωστό ως PNR. Πρόκειται για υπηρεσία που υπάγεται στη Διεύθυνση Διαχείρισης Ανάλυσης Πληροφοριών με αρμοδιότητα να συλλέγει και να επεξεργάζεται τα στοιχεία των επιβατών που ταξιδεύουν μέσω Ελλάδας. Η έναρξη λειτουργίας προβλέπεται, μεταξύ άλλων, από ευρωπαϊκή οδηγία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία τον Νοέμβριο. Μάλιστα, ενώ αρχικά είχε ανατεθεί σε εταιρεία από την Ολλανδία να τρέξει το έργο κατόπιν διαπραγματεύσεων, η υλοποίησή του ή μέρος αυτού φέρεται να έχει ήδη ανατεθεί στις ΗΠΑ.
