Ο κ. Μάριος Χατζημιχάλης είναι ένας από τους εκπαιδευτικούς που θα λέγαμε ότι πρωταγωνιστεί στις καινοτομίες στην εκπαίδευση. Ενημερωμένος σε νέες καλές πρακτικές στην εκπαίδευση και πάντα ανήσυχος, αναζητά και εφαρμόζει συνεχώς νέους τρόπους προσέγγισης των μαθητών και καινοτόμα μοντέλα μάθησης. Είναι καθηγητής πληροφορικής, πιστοποιημένος ως Microsoft Certified Professional (MCP) καθώς και Μicrosoft Ιnnovative Educator Expert (MIEE). Επίσης, είναι ο διευθυντής Γυμνασίου στα Εκπαιδευτήρια «ΡΟΔΙΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑ», όπου ξεκίνησε να εργάζεται το 2006. Αποτελεί τον συντονιστή και εμψυχωτή της ομάδας εκπαιδευτικών του σχολείου που δούλεψαν πολύ, ώστε να χαρακτηριστούν τα εκπαιδευτήρια ως σχολείο Microsoft Showcase School ανάμεσα σε 417 σχολεία στον κόσμο. Στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχώρησε, μας εξηγεί τι ακριβώς είναι το μοντέλο διδασκαλίας «one to one devices and learning» και τα πλεονεκτήματα για εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτικούς.
• Τι είναι το μοντέλο διδασκαλίας One To One Devices And Learning που χρησιμοποιείτε στα Εκπαιδευτήρια «ΡΟΔΙΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑ»;
Αρχικά, σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να σας μιλήσω για το συγκεκριμένο μοντέλο διδασκαλίας.
Με τον όρο “One to One Devices and Learning” αναφερόμαστε σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό περιβάλλον στο οποίο κάθε συμμετέχων, μαθητής ή εκπαιδευτικός έχει την προσωπική του συσκευή. Σε μία σχολική τάξη, λοιπόν, όλοι αξιοποιούν τους υπολογιστές τους οι οποίοι πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές. Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι πολύ αποτελεσματική, όταν γίνεται σωστά. Η εξοικείωση των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευόμενων με το περιβάλλον, γίνεται πολύ γρήγορα. Ωστόσο, είναι απαραίτητη η υποστήριξη, η ασφάλεια και η προστασία των χρηστών, η συνδεσιμότητα, καθώς και η αξιοποίηση των κατάλληλων λογισμικών και πόρων.
• Ποια είναι τα οφέλη που έχει ένα τέτοιο μοντέλο διδασκαλίας;
Τα οφέλη του μοντέλου είναι πολλαπλά!
Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο εκπαιδευτικός μπορεί κατά τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας να έχει εικόνα του ψηφιακού τετραδίου κάθε μαθητή σε πραγματικό χρόνο, να παρεμβαίνει άμεσα με τις επισημάνσεις του και να διανέμει ψηφιακό υλικό προς αξιοποίηση ή βοήθεια σε μερικά δευτερόλεπτα. Επιπλέον, οι μαθητές μπορούν να χωρίζονται σε ομάδες, να δουλεύουν ταυτόχρονα, να καταγράφουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους σε ένα κοινόχρηστο αρχείο, ενώ την ίδια στιγμή να περιηγούνται σε διαφορετικές πηγές που είτε καθορίζονται από τον εκπαιδευτικό είτε όχι. Πάντα όμως με την καθοδήγησή του.
Είναι ένα ελκυστικό μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο υπάρχει σεβασμός στους χρόνους και στις ιδιαιτερότητες που προσεγγίζει ένας μαθητής το υλικό. Θεωρώ ότι αυτό είναι από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα του μοντέλου «One to one devices and learning» μιας και η μαθησιακή διαδικασία μπορεί πραγματικά να είναι εξατομικευμένη, προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε παιδιού.
• Πρακτικά τι σημαίνει αυτό για τον μαθητή; Μπορείτε να μας το εξηγήσετε;
Ναι, ασφαλώς! Θα μου επιτρέψετε να σας παρουσιάσω μερικά παραδείγματα εφαρμογής του μοντέλου. Έστω ότι θέλουμε να προβάλλουμε ένα βίντεο στην τάξη και στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις. Στην παραδοσιακή διδασκαλία θα αφιερώναμε ορισμένο χρόνο, για να παρακολουθήσουν τα παιδιά το βίντεο π.χ. 5’ και στη συνέχεια, θα ορίζαμε κάποιο χρόνο, για να απαντήσουν π.χ. 10’. Αν ένας μαθητής όμως δεν παρακολούθησε το βίντεο, γιατί είτε αφαιρέθηκε είτε δεν κατάλαβε ακριβώς κάποιο σημείο του, τότε θα δυσκολευόταν αρκετά να ανταποκριθεί, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί. Στη διαδικασία όμως του μοντέλου που αναφερόμαστε ο εκπαιδευτικός μπορεί να ορίσει ένα χρονικό διάστημα π.χ. τα 15’ λεπτά και κάθε μαθητής έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί τον χρόνο του ανάλογα με τις ανάγκες και τον ρυθμό του. Δίνεται, έτσι, η δυνατότητα στον μαθητή να παρακολουθήσει μόνος του με τα ακουστικά του το βίντεο, να το επανεξετάσει ανά πάσα στιγμή και να απαντήσει. Πετυχαίνουμε με αυτό τον τρόπο τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των παιδιών, αν όχι την καθολική.
Τέλος, θα μπορούσε πολύ εύκολα να εφαρμοστεί το μοντέλο της ανεστραμμένης μάθησης!
Στο παραδοσιακό μοντέλο τάξης οι μαθητές παρακολουθούν τον εκπαιδευτικό, για να μάθουν τα βασικά σημεία του μαθήματος. Αντίθετα, σε μια ανεστραμμένη τάξη ο περισσότερος χρόνος διδασκαλίας αφιερώνεται στην εμβάθυνση της ύλης. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι μαθητές ασχολούνται μόνοι τους με τα θέματα που θα διδάσκονταν παραδοσιακά κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας στην τάξη. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν περισσότερο χρόνο να συμμετέχουν στη διάρκεια του μαθήματος μέσω της έρευνας, της αναζήτησης και των πειραμάτων. Οι μαθητές, συνειδητοποιούν την αξία της έρευνας και ουσιαστικά μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν, εμβαθύνουν στο διδακτικό αντικείμενο, καλλιεργώντας ταυτόχρονα δεξιότητες ζωής και όλα αυτά στον φυσικό χώρο της εκπαίδευσης που δεν είναι άλλος από το σχολείο!
• Κατά πόσο πιστεύετε ότι το μοντέλο αυτό κέντρισε το ενδιαφέρον και την προσοχή των μαθητών σας;
Δημιουργούμε ένα πιο ελκυστικό και δυναμικό περιβάλλον μάθησης, αφού ικανοποιούμε τις σύγχρονες ανάγκες. Δεδομένου ότι τα περισσότερα παιδιά σήμερα χρησιμοποιούν την τεχνολογία και τις εφαρμογές της από μικρή ηλικία, οι υπολογιστές έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους. Επομένως, η χρήση φορητού υπολογιστή στην τάξη, τους φέρνει πιο κοντά στα ενδιαφέροντά τους.
• Κύριε Χατζημιχάλη πραγματικά είναι πολύ εντυπωσιακά όλα αυτά! Παρόλα αυτά μου έχουν δημιουργηθεί κάποιοι προβληματισμοί και φαντάζομαι πως θα έχουν τους ίδιους και οι αναγνώστες μας. Οι μαθητές πλέον θα σταματήσουν τη γραφή και μόνο θα πληκτρολογούν;
Χαίρομαι πολύ γι’ αυτήν την ερώτηση, γιατί αυτός ο προβληματισμός, μεταξύ άλλων, ήταν και δικός μας, όταν σχεδιάζαμε αυτό το μοντέλο. Σε καμία περίπτωση, δεν καταργούμε τη γραφή. Τα παιδιά μέσα στην τάξη έχουν τη δυνατότητα να κρατούν τις σημειώσεις τους με τις ψηφιακές γραφίδες που διαθέτουν. Οι οθόνες των υπολογιστών τους περιστρέφονται και μετατρέπονται σε ηλεκτρονικά τετράδια στα οποία μπορούν να γράφουν, όπως ακριβώς γράφουν και στα έντυπα. Επίσης, όλες οι εργασίες που καλούνται τα παιδιά να εκπονήσουν στο σπίτι τους, γίνονται στα φυσικά τετράδιά τους και αναρτούν τη σχετική φωτογραφία στις ειδικά διαμορφωμένες ψηφιακές σελίδες της πλατφόρμας. Εκεί, ο εκπαιδευτικός έχει άμεση πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο και μπορεί να διορθώσει και να καταγράψει την ανατροφοδότησή του με την ψηφιακή γραφίδα του.
• Πόσο εύκολο είναι ένας εκπαιδευτικός να ελέγξει μία τάξη στην οποία όλα τα παιδιά έχουν τον προσωπικό υπολογιστή μπροστά τους;
Μόλις οι μαθητές συνδεθούν στο ψηφιακό δωμάτιο της τάξης, ο εκπαιδευτικός έχει τον πλήρη έλεγχο των υπολογιστών τους και μπορεί ανά πάσα στιγμή να δει την οθόνη κάθε μαθητή μέσω ειδικού λογισμικού. Φανταστείτε, λοιπόν, πως ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να επιτρέψει ή όχι τη σύνδεση στο διαδίκτυο, σε συγκεκριμένες εφαρμογές του υπολογιστή, να κλειδώσει εντελώς τις οθόνες των παιδιών και πολλά άλλα. Οι επιλογές που σας ανέφερα είναι μόνο λίγες από τις δυνατότητες του λογισμικού. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορούν να καταθέσουν την απορία τους διακριτικά με ένα μήνυμα στον εκπαιδευτικό τους, χωρίς να διστάζουν.
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σας μεταφέρω και τα συμπεράσματα που έχουν καταγράψει οι εκπαιδευτικοί μας πάνω σε αυτό το θέμα. Έχουν μειωθεί κατά πολύ τα «πειθαρχικά» ζητήματα που προκύπτουν σε μία τάξη, αφού προσφέρουμε στα παιδιά ένα πολύ ελκυστικό περιβάλλον μάθησης. Έχει ήδη δημιουργηθεί, μέσα στους πρώτους μήνες εφαρμογής του μοντέλου, μία ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης με τις μαθήτριες και τους μαθητές, όπου όλες αυτές οι δυνατότητες αυστηρού ελέγχου που προσφέρει αυτό το λογισμικό, να μην χρειάζονται!
• Πόσο καιρό προετοιμαζόσασταν στο σχολείο για την εφαρμογή ενός τέτοιου μοντέλου διδασκαλίας στα εκπαιδευτήρια «ΡΟΔΙΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑ»;
Η αλήθεια είναι πως η χρήση των νέων τεχνολογιών στα εκπαιδευτήριά μας τόσο από τους μαθητές μας όσο και από τους εκπαιδευτικούς μας έχει ενταχθεί δυναμικά στη διδασκαλία μας εδώ και πολλά χρόνια! Την περίοδο της πανδημίας ήμασταν το πρώτο σχολείο πανελλαδικά που συνέχισε τα μαθήματα εφαρμόζοντας πρωτοποριακά προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Όσον αφορά το μοντέλο διδασκαλίας που ξεκινήσαμε να εφαρμόζουμε φέτος στην Α’ Γυμνασίου, είναι αποτέλεσμα μελέτης και έρευνας αρκετών χρόνων. Είναι κάτι που έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν και υλοποιείται και τώρα και σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Εμείς κρατήσαμε τις καλές πρακτικές, εστιάσαμε στα εμπόδια και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν αλλού και τροποποιήσαμε με τέτοιο τρόπο το μοντέλο, ώστε αυτό να λειτουργεί απρόσκοπτα!
• Αναφέρετε ψηφιακές γραφίδες, οθόνες που γυρίζουν και μετατρέπονται σε ηλεκτρονικά τετράδια κ.λπ. Πόσο προσιτά είναι αυτά τα μέσα στις οικογένειες των παιδιών;
Τα μέσα που χρησιμοποιούμε είναι τεχνολογικά προηγμένα. Η αγορά ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ειδικών προδιαγραφών, θεωρούμε ότι αποτελεί σημαντική επένδυση στην εκπαίδευση των παιδιών μας. Αν συνυπολογίσουμε τα χρόνια τα οποία θα μπορεί να αξιοποιηθεί μια τέτοια συσκευή καθώς επίσης και τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει αυτό το μοντέλο διδασκαλίας, γίνεται κατανοητό πως το κόστος αποτελεί μια μικρή επιβάρυνση με ανεκτίμητα οφέλη.
• Αναφέρατε πως το μοντέλο εφαρμόζεται στην Α’ Γυμνασίου. Ποιος είναι ο προγραμματισμός σας για τις υπόλοιπες τάξεις;
Ξεκινήσαμε από την Α’ Γυμνασίου, γιατί πιστεύουμε πως είναι η κατάλληλη τάξη. Τα παιδιά αλλάζουν βαθμίδα από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και έχουν ήδη κατακτήσει τις βασικές δεξιότητες χρήσης υπολογιστών. Προγραμματίζουμε σταδιακά την εφαρμογή αυτού του μοντέλου σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου. Την επόμενη χρονιά θα εφαρμοστεί στην Α’ & Β’ Γυμνασίου, σε δύο χρόνια σε όλο το Γυμνάσιο κ.ο.κ.
• Κύριε Χατζημιχάλη, σας ευχαριστούμε πολύ! Θα θέλαμε κλείνοντας να μας πείτε με δυο λόγια τι σημαίνει για εσάς εκπαίδευση.
Για εμένα η διαδικασία της εκπαίδευσης και τα μοντέλα διδασκαλίας πρέπει να είναι σαν το νερό. Όπως το νερό προσαρμόζεται και παίρνει το σχήμα του δοχείου, για να το γεμίσει, έτσι και η διδασκαλία οφείλει να προσαρμόζεται στο περιβάλλον, στις συνθήκες και στις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής, ώστε τα παιδιά μας να έχουν το μέγιστο δυνατό όφελος.
