Αξιότιμε κύριε πρωθυπουργέ,
Με μεγάλη έκπληξη και ανησυχία πληροφορηθήκαμε πρόσφατα ότι επίκειται η εισαγωγή νομοσχεδίου στην ελληνική Βουλή το οποίο θα αλλάξει το νομικό καθεστώς των πέντε μεγαλύτερων ελληνικών κρατικών μουσείων (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου), καθώς από οργανικές μονάδες του υπουργείου Πολιτισμού πρόκειται να μετατραπούν σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Τα μουσεία αυτά αποτελούσαν ανέκαθεν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, με την οποία μας συνδέουν βαθύτατοι δεσμοί. Η διακοπή της σχέσης αυτής συνεπεία μιας τέτοιας νομοθετικής ρύθμισης θα είχε τα πλέον ανεπιθύμητα επακόλουθα για το μέλλον των μουσείων και την αρχαιολογική δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Γνωρίζουμε ότι οι συλλογές των μουσείων αυτών αναδεικνύουν την ιστορία όλων των γεωγραφικών περιοχών του ελληνικού κράτους, αλλά και το συνολικό εύρος του ελληνικού πολιτισμού, ακόμη και πέραν της ελληνικής επικράτειας, όπως συμβαίνει με τις περιπτώσεις του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Εχουμε παρακολουθήσει το εντυπωσιακό τους έργο μέσα από πλήθος εκθέσεων, επιστημονικών καταλόγων και άλλων εκδόσεων, εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων και, βεβαίως, μέσα από τις προσεγμένες επανεκθέσεις των μόνιμων συλλογών τους και τις διεθνείς βραβεύσεις των τελευταίων δεκαετιών. Αναγνωρίζουμε, επίσης, ότι τόσο η διάσωση του ελληνικού αρχαιολογικού πλούτου σε μια εποχή διάλυσης πολλών μουσειακών συλλογών παγκοσμίως όσο και η διάδοση της αρχαιολογικής έρευνας χρωστούν πολλά στους κρατικούς αυτούς οργανισμούς και, βεβαίως, στην τρέχουσα ελληνική νομοθεσία υπό την οποία λειτουργούν.
Η εξαγγελθείσα αλλαγή του νομικού καθεστώτος των πέντε μουσείων μάς προκαλεί βαθύ προβληματισμό. Ως αρχαιολόγοι, ιστορικοί, μουσειολόγοι, ιστορικοί της τέχνης, ως ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί καθηγητές και ερευνητές της αρχαιότητας, έχουμε βάσιμους λόγους ανησυχίας πως με την επικείμενη μετατροπή θα τεθεί σε δεύτερη μοίρα ο πρωταρχικός προορισμός των μουσείων ως χώρων διαφύλαξης των συλλογών για τις επόμενες γενιές, τεκμηρίωσης του παρελθόντος, έρευνας, προαγωγής της επιστήμης και διάχυσης της γνώσης. Θεωρούμε ότι θα δοθεί μονομερής έμφαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες εμπορικού χαρακτήρα στα μουσεία, π.χ. πωλητήρια, καφέ, εστιατόρια, ενοικιάσεις εκθεσιακών χώρων κ.λπ., υπηρεσίες σημαντικές μεν, ωστόσο δευτερεύουσες. Ο στόχος των μουσείων πρέπει να είναι υψηλότερος εκείνου της οικονομικής κερδοφορίας: οφείλει να είναι η παιδεία των πολιτών.
Αξιότιμε κύριε πρωθυπουργέ, σας ζητούμε να μην επιτρέψετε την αποκοπή των μεγάλων μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, που πρωτοστάτησε μαζί με τους τομείς Αρχαιολογίας των πανεπιστημίων, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία και τις ξένες αρχαιολογικές σχολές στην εξέλιξη της αρχαιολογικής επιστήμης. Απεναντίας, σας καλούμε να τα ενισχύσετε ακόμη περισσότερο με προσωπικό, οικονομικούς πόρους και τεχνογνωσία. Είναι άλλωστε παραδεκτό στη διεθνή αρχαιολογική και μουσειακή πρακτική και τη συνακόλουθη βιβλιογραφία ότι οι συλλογές των μουσείων πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αναπόσπαστα τμήματα του ιστορικού και ανασκαφικού τους πλαισίου (επομένως και διοικητικού / διαχειριστικού) και να μην αποκόπτονται με κανέναν τρόπο από αυτό. Μην αποκλείσετε τις αρχαιολογικές συλλογές, τόσο των μουσείων όσο και των Εφορειών Αρχαιοτήτων, από τα οφέλη και την ευθύνη μιας κοινής διαχείρισης, η οποία καθιστά τον υλικό πολιτισμό της αρχαίας και βυζαντινής περιόδου της Ελλάδας αυτό που όλοι επιδιώκουμε να παραμείνει: μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά.
Η μετατροπή των δημόσιων μουσείων σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου αντίκειται στη μακρά ιστορική τους πορεία και παράδοση ως δημοσίων αγαθών, αλλάζει καίρια τον χαρακτήρα τους και κλονίζει τον κομβικό ρόλο που επιτελούν στην κοινωνία.
Με τιμή,
Δείτε εδώ τις υπογραφές από ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ, ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΞΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ, ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
