Κύμα αντιδράσεων και επικρίσεων προκάλεσε η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ενώ υπήρξε και νέα παρέμβαση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Μετά από 86 χρόνια η Αγιά Σοφία λειτούργησε ως τζαμί μετά από απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέσα σε ένα κλίμα έντασης ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.
Χθες στην Αγία Σοφία ακούστηκαν αποσπάσματα από το κοράνι για πρώτη φορά μετά από 86 χρόνια και ο δυτικός κόσμος το αποδοκίμασε με κάθε τρόπο και μέσο.
«Η μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί τερμάτισε την αναμονή του έθνους μας. Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, 350.000 άτομα βρέθηκαν σήμερα στην Αγιά Σοφιά», είπε ο Τούρκος πρόεδρος σε δηλώσεις του έξω από το ιστορικό μνημείο, λίγο μετά την προσευχή, αποσπάσματα της οποίας διάβασε και ο ίδιος.
Υπενθυμίζεται ότι η Αγιά Σοφία λειτουργούσε επί 86 χρόνια ως μουσείο.
Στις 10 Ιουλίου, ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, αποδέχθηκε αίτηση διαφόρων οργανώσεων και ακύρωσε κυβερνητική απόφαση του 1934 που απέδιδε στην Αγία Σοφία το καθεστώς μουσείου. Μόλις η απόφαση αυτή δημοσιοποιήθηκε, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Οι αντιδράσεις
Ο γερμανικός Τύπος αποδίδει αυτή την απόφαση του Ερντογάν στην κακή οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα του και στην ανάγκη του να αποσπάσει την προσοχή των Τούρκων πολιτών από τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. «Ο Ερντογάν χάνει συνεχώς υποστήριξη λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης, δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τη νίκη του στις εκλογές. Με τα ταχυδακτυλουργικά του σε ένα από τα πιο διάσημα κτίσματα στον κόσμο αποσπά την προσοχή των Τούρκων, προβάλλει την εικόνα της χώρας του ως μιας νέας ισλαμικής υπερδύναμης και ταυτόχρονα τους δημιουργεί αίσθημα ανάτασης σε σχέση με την ισλαμική ταυτότητα», σημειώνει ο συντάκτης της εφημερίδας «Süddeutsche Zeitung», Tomas Avenarius, σημειώνοντας: «Σε τελική ανάλυση, το εκλογικό σώμα δεν επιλέγει την κυβέρνηση που βαυκαλίζεται για το εθνικό ανάστημα, αλλά εκείνη που γεμίζει το πιάτο».
Για «εκνευριστική παράσταση» κάνει λόγο το περιοδικό «Der Spiegel», υποστηρίζοντας ότι o Τούρκος πρόεδρος τιμά τη φήμη του ως «έμπειρου λαϊκιστή», ο οποίος με κάθε είδους «μαγικά» επιχειρεί να αντιμετωπίσει την πτώση της δημοφιλίας του. «Για πολλούς άλλους Τούρκους όμως, ειδικώς της κοσμικής Τουρκίας, το σόου του Ερντογάν μάλλον δεν λέει τίποτα. Αυτοί διερωτώνται περισσότερο γιατί δεν αξιοποιεί τον χρόνο του για να ασχοληθεί με την κρίση του κορωνοϊού ή την παραπαίουσα τουρκική οικονομία», σημειώνεται.
«Αντί θριάμβου, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας γίνεται σύμβολο της αδυναμίας του Ερντογάν. Θυμίζει την αποτυχημένη του προσπάθεια να εκβιάσει την περασμένη άνοιξη την ΕΕ με ένα τεχνητό προσφυγικό κύμα», γράφει η «Berliner Zeitung». «Ο Ερντογάν, που παλαιότερα θεωρούνταν πραγματιστής, συμπεριφέρεται πλέον σαν στριμωγμένη τίγρη: είναι απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Η ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί. Θα πρέπει να του δείξει τα όριά του. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας είναι μια προειδοποίηση, την οποία η Ευρώπη πρέπει να ακούσει», προσθέτει χαρακτηριστικά η εφημερίδα.
Νέο μήνυμα Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Μετά το προκλητικό σόου από τον Ταγίπ Ερντογάν, την απογοήτευσή του εκφράζει και πάλι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος.
Ζητά από την κυβέρνηση της Τουρκίας να διασφαλίσει την προσβασιμότητα σε όλους και να διατηρήσει την κληρονομιά «αυτού του αξιοθαύμαστου κτηρίου».
«Όπως είπαμε προηγουμένως, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απογοητευμένες από την απόφαση της κυβέρνησης της Τουρκίας να αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί», η νέα δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην ιστοσελίδα Hellas Journal.
«Η Αγία Σοφία αποτελεί μαρτυρία όχι μόνο της θρησκευτικής έκφρασης, αλλά και της καλλιτεχνικής και τεχνικής ιδιοφυΐας. Σημειώνουμε ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας δεσμεύτηκε να διατηρήσει και να προβάλλει την ιστορική θρησκευτική εικονογραφία της Αγίας Σοφίας και να διασφαλίσει την προσβασιμότητα χωρίς εμπόδια σε όλους τους επισκέπτες», σημείωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες καλούν την κυβέρνηση της Τουρκίας να διατηρήσει την κληρονομιά αυτού του αξιοθαύμαστου κτηρίου και την αξεπέραστη ικανότητά της – τόσο σπάνια στον σύγχρονο κόσμο – να εξυπηρετεί την ανθρωπότητα ως μια πολύ απαραίτητη γέφυρα μεταξύ εκείνων των διαφορετικών θρησκευτικών παραδόσεων και πολιτισμών», προσέθεσε.
Χάικο Μαας: Δεν μπορούμε να κάνουμε λογικό διάλογο με την Τουρκία
Η απόφαση της Άγκυρας για την Αγία Σοφία δεν βοηθά να διεξαχθεί ένας λογικός διάλογος μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και προεδρεύων του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. κατά το τρέχον εξάμηνο Χάικο Μάας και τόνισε μεταξύ άλλων ότι πρέπει να επιλυθούν και τα ζητήματα με τις γεωτρήσεις της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου και της Κρήτης.
«Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί δεν αποτελεί συνεισφορά στην συνεννόηση μεταξύ των λαών. Είναι μια απόφαση που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε, καθώς η σημασία του μοναδικού αυτού κτιρίου, με το καθεστώς μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εκτείνεται πολύ πέρα από την Τουρκία», τονίζει ο κ. Μάας σε συνέντευξή του η οποία θα δημοσιευθεί αύριο στις εφημερίδες «Rheinische Post» και «General-Anzeiger» και επισημαίνει για μια ακόμη φορά ότι είναι απαραίτητος ένας λογικός διάλογος μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε. «Η απόφαση της ‘Αγκυρας για την Αγία Σοφία δεν βοηθάει ιδιαίτερα σ’ αυτό. Ήδη και χωρίς αυτή την επιπρόσθετη διένεξη, ένας εμπροσθοβαρής διάλογος μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας εμποδίζεται», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Ο κ. Μάας δηλώνει ακόμη ότι πρέπει να επιλυθούν και άλλα σημεία διένεξης, όπως οι γεωτρήσεις της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου και της Κρήτης, ενώ, σε ό,τι αφορά στο μελλοντικό στάτους της Αγίας Σοφίας, σημειώνει ότι η UNESCO θα αποφασίσει ποια επίδραση θα έχουν τα μέτρα της Τουρκίας στο καθεστώς της ως μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. «Αλλά εύχομαι τα πράγματα να εξελιχθούν το προσεχές διάστημα κατά τρόπο ώστε να μην απειληθεί ακόμη και το καθεστώς της Αγίας Σοφίας», λέει ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών.
Πατριαρχείο Μόσχας: Η Αγία Σοφία θα μείνει για πάντα εκκλησία
Ως κίνηση αδυναμίας και όχι ισχύος ερμηνεύουν την απόφαση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί έγκυροι αναλυτές από τη Μόσχα, που συχνά υποστηρίζουν από τα κρατικά μέσα όσα δεν θέλει ή δεν μπορεί να πει η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Ρωσίας, όπως μεταφέρει ο ανταποκριτής του «Έθνους» και του OPEN TV από τη Μόσχα, Θανάσης Αυγερινός στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του OPEN.
Η κίνηση αυτή υπαγορεύεται από την κλονιζόμενη δημοτικότητά του και θα έχει αβέβαια και πρόσκαιρα αποτελέσματα εκτιμούν αρκετοί Ρώσοι σχολιαστές, οι οποίοι δείχνουν και την εμφάνιση κάποιων δεύτερων σκέψεων στη Μόσχα αναφέροντας την υψηλή δημοτικότητα και τις έξυπνες κινήσεις διαφοροποίησης από τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου.
Όπως αναφέρει ο Θανάσης Αυγερινός, στους γνωστούς καταδικαστικούς τόνους κινήθηκαν στα κηρύγματά τους και τις δηλώσεις τους και την Παρασκευή (24/7) οι αρχιερείς της ρωσικής εκκλησίας. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι δηλώσεις του αρμόδιου για τις εξωτερικές σχέσεις του Πατριαρχείου, Μητροπολίτη Ιλαρίωνα, ο οποίος ανέφερε ότι «η Αγία Σοφία θα μείνει για πάντα για όλους τους ορθόδοξους εκκλησία αφιερωμένη στη Σοφία του Κυρίου Ιησού Χριστού, έστω και αν της αφαιρούν την ταυτότητά της», ενώ έκανε λόγο για ημέρα θλίψης για ολόκληρη την Ορθοδοξία.
Άλλοι αρχιερείς επανέλαβαν τις δηλώσεις του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου για ανάγκη να εξευρεθούν τρόποι υπέρβασης της κρίσης στην Ορθοδοξία καθώς, όπως αναφέρει ο Θανάσης Αυγερινός είναι ολοφάνερο ότι αν δεν υπήρχε ο σημερινός διχασμός από το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο θα ήταν πολύ ισχυρότερη η απάντηση που θα μπορούσαν να δώσουν όλες μαζί οι Ορθόδοξες εκκλησίες.
Επιπλέον, εντυπωσιακή είναι η η δεύτερη κατά σειρά αντίδραση του ηγέτη των Ρώσων Κομμουνιστών, Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, που αποτελούν το ισχυρότερο κόμμα της ρωσικής αντιπολίτευσης, ο οποίος ενόψει του ανοίγματος των ρωσικών πτήσεων προς την Τουρκία από την 1η Αυγούστου ζήτησε από τους Ρώσους πολίτες «να αποφύγουν τα τουρκικά θέρετρα στις διακοπές τους» και άφησε μάλιστα υπονοούμενα για πιθανά προβλήματα ασφαλείας που προκύπτουν από το ότι οι Τούρκοι δεν άφησαν, όπως είπε, «ανέγγιχτη ούτε την Αγία Σοφία και μπήκαν ως και εκεί».
