Ο οινοτουρισμός σε συνδυασμό με την τοπική γαστρονομία συνθέτουν την νέα δυναμική τουριστική τάση της «οινογαστρονομίας», η οποία έχει μεγάλη απήχηση σε ένα ειδικό και απαιτητικό κοινό. Για το ρόλο του κρασιού στον τουρισμό μιλά στη «δημοκρατική» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οινοχόων, απόφοιτος Diploma WSET (Wine & Spirits Educational Trust) Αγγλίας, αριστούχος απόφοιτος της Ανωτέρας Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων Ρόδου (πρώην ΑΣΤΕΡ) Ανδρέας Ματθίδης.
Ο κ. Ματθίδης επισκέφθηκε τη Ρόδο με αφορμή την πρώτη εκδήλωση «οινικής & γαστρονομικής εμπειρίας» για το 2021 του «Apollo Blue Hotel» που έχει ως στόχο να γνωρίσουν οι επισκέπτες, τους ποιοτικούς ελληνικούς αμπελώνες, την ποικιλία και την ποιότητα των κρασιών τους, σε συνδυασμό με την ελληνική δημιουργική γαστρονομία.
Το πάντρεμα γαστρονομίας, κρασιού και τουρισμού προσφέρει μία εξαιρετική εμπειρία στους τουρίστες, ενώ αναδεικνύεται μέσα από τη «ζεύξη» αυτή και ο πολιτισμός του κάθε τόπου, αναφέρει ο κ. Ματθίδης, σημειώνοντας ότι η Ρόδος έχει όλα τα φόντα να επωφεληθεί από αυτή την ειδική μορφή τουρισμού της «οινογαστρονομίας».
• Κύριε Ματθίδη, ο δικός σας… δρόμος του κρασιού ξεκινά από την ΑΣΤΕΡ… Περιγράψτε μας τη διαδρομή σας από την ημέρα που περάσατε στη σχολή μέχρι την ανάληψη της προεδρίας της Πανελλήνιας Ένωσης Οινοχόων της οποίας είστε ιδρυτικό μέλος…
Η αλήθεια είναι πώς ο αρχικός μου στόχος δεν ήταν να ασχοληθώ με την τουριστική βιομηχανία. Είχα προετοιμαστεί για το Πολυτεχνείο. Λίγο έξω από το εξεταστικό κέντρο στον Πειραιά, είχα ένα ατύχημα. Με χτύπησε αυτοκίνητο και τραυματίσθηκα ελαφρά. Χρειάστηκε να νοσηλευτώ κι έτσι έχασα τις εξετάσεις. Μετά το συμβάν, απογοητεύτηκα και αποφάσισα να εργαστώ κάπου μέχρι να σκεφτώ τι θα κάνω.
Έπιασα δουλειά σε μία εταιρεία catering και έτσι κάπως μπήκα στη λογική του τουρισμού. Μετά από ενάμιση χρόνο, θέλησα να κάνω το επόμενο βήμα στη ζωή μου.
Την ιδέα του πολυτεχνείου την είχα εγκαταλείψει. Αποφάσισα να ασχοληθώ με τον τουρισμό και τις οικονομικές σπουδές.
Το 1981 ήμουν πολύ καλά προετοιμασμένος για τις εξετάσεις και πέρασα με άνεση στην ΑΣΤΕΡ. Ήταν σα να πήγαινα συνειδητά να κάνω αυτό για το οποίο προοριζόμουν.
Και πράγματι βρήκα μία σχολή η οποία λειτουργούσε με υψηλό επαγγελματισμό, κάτι που όπως διαπίστωσα οφειλόταν στη λογική των υποτροφιών. Κάθε χρόνο ο πρώτος και δεύτερος καλύτερος σπουδαστής έπαιρναν υποτροφία για να συνεχίσουν τις σπουδές τους στις καλύτερες σχολές τουρισμού στο εξωτερικό, όπως το Cornell, το FIU, η σχολή της Λωζάννης κλπ.
Οι υπότροφοι είχαν όμως μία υποχρέωση, να επιστρέψουν για να διδάξουν για πέντε χρόνια στην ΑΣΤΕΡ. Όταν λοιπόν πέρασα στη σχολή, εκπαιδευτές ήταν απόφοιτοι της ΑΣΤΕΡ που ολοκλήρωσαν με υποτροφία τις σπουδές τους στο εξωτερικό και επέστρεψαν για να εκπληρώσουν το… χρέος τους. Ήταν πραγματικά πολύ υψηλό το επίπεδο τότε και αισθανόμουν ότι βρισκόμουν σε ένα περιβάλλον το οποίο μου ταίριαζε απόλυτα.
Ήμουν ο καλύτερος σπουδαστής της χρονιάς μου και είχα την επιλογή να επιλέξω πού θα κάνω την πρακτική μου… Επειδή είχα καθηγητή τον Νίκο Σκουμιό, επί σειράν ετών διευθυντή της σχολής και διευθυντή τότε του «Apollo Beach Hotel», έκανα την πρακτική μου μαζί του, όπως με προέτρεψε. Εκεί γνώρισα τους κυρίους Βάσο Μηναΐδη και Γεώργιο Γεωργά, τους οποίους εκτιμώ βαθύτατα και θεωρώ ακόμη τους πιο αξιόλογους ξενοδόχους του νησιού!
Στο δεύτερο έτος έκανα την πρακτική μου την στην Αθήνα στο Intercontinental καθώς είχα αποφασίσει ότι θα συνέχιζα τις σπουδές μου στην ΑΣΟΕΕ, όπως κι έγινε. Πολλά πράγματα που έμαθα εδώ με βοήθησαν στην μετέπειτά μου πορεία και στις οικονομικές σπουδές. Πήρα πολλά εφόδια από την ΑΣΤΕΡ.
Ασχολήθηκα στη συνέχεια με το catering και στήσαμε την Ένωση των Ελλήνων Σομελιέ μαζί με τον καλό συνάδελφο Γιώργο Τυπάλδο και τυχαίνει από το 2004 μέχρι σήμερα να είμαι πρόεδρος αυτής της Ένωσης
• Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του σομελιέ στην τουριστική βιομηχανία;
Καταρχάς ο σομελιέ (sommelier) υπήρχε και στην αρχαία Ελλάδα. Ήταν ο άνθρωπος ο οποίος αραίωνε το κρασί, τον άκρατο οίνο. Παρόλο που το επάγγελμα του οινοχόου είναι από τα αρχαιότερα, οι περισσότεροι Έλληνες δεν το γνωρίζουν. Πρόκειται για ένα από τα πιο ευγενή επαγγέλματα στο χώρο της τουριστικής βιομηχανίας.
Και θα πρέπει να φροντίσει η Πολιτεία να αποτελέσει υποχρεωτική θέση σε χώρους εστίασης, φιλοξενίας κλπ, καθώς πάντα τελικά κάποιος πρέπει να φροντίσει για το κρασί. Σίγουρα πρόκειται για ένα σερβιτόρο, ο οποίος έχει πολύ πιο βαθιές γνώσεις όχι μόνο στο σέρβις αλλά και στην ίδια τη φύση του κρασιού. Απαιτείται συνεχής εκπαίδευση και αυτό είναι που το καθιστά ένα δύσκολο και συνάμα ευγενές επάγγελμα.
Πιστεύω πραγματικά πως είναι συνυφασμένο με όλο το τουριστικό φάσμα το κρασί. Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να υπάρχει σομελιέ στα ξενοδοχεία. Σίγουρα στη μπριγκάντα του σέρβις, όπως υπάρχει ο μετρ θα πρέπει να υπάρχει και οργανική θέση οινοχόου. Δυστυχώς όμως δεν έχει γίνει αντιληπτό ακόμη ότι πρόκειται για επιτακτική ανάγκη.
• Ο οινοτουρισμός αποτελεί μία δυναμικά ανερχόμενη τάση σε όλο τον κόσμο, ενώ κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία ή η Ιταλία έχουν μεγάλη παράδοση στη συγκεκριμένη μορφή τουρισμού. Μπορεί η Ελλάδα να αναπτύξει περαιτέρω τον οινοτουρισμό;
Και στην περίπτωση αυτή απαιτείται στρατηγικός σχεδιασμός από την κεντρική διοίκηση. Ο οινοτουρισμός αποτελεί μεγάλη πηγή εσόδων και ταυτόχρονα αναδεικνύει με ιδιαίτερο τρόπο την κουλτούρα της κάθε χώρας στον επισκέπτη που επιλέγει οινοτουριστικά προγράμματα. Συνδέεται άμεσα με τη γαστρονομία κάθε προορισμού και τον τύπο κρασιού που παράγει κάθε τόπος, πράγμα που δεν είναι τυχαίο, αφού η φύση ευνοεί κάποιες ποικιλίες να ευδοκιμήσουν. Δεν είναι λ.χ. τυχαίο που το ΠΟΠ κρασί της Ρόδου είναι το αθήρι το οποίο ωριμάζει πολύ εύκολα. Είναι πραγματικά ένα πολύ καλό σταφύλι που δίνει ΠΟΠ χαρακτηριστικά. Επίσης στη Ρόδο ευδοκιμεί η μαλαγουζιά που δεν έχουν άλλες περιοχές, ενώ το νησί έχει έχει μεγάλη ιστορία και στα αφρώδη κρασιά, σπάνιο φαινόμενο για την υπόλοιπη Ελλάδα.
Από τη σύνδεση κρασιού με τη γαστρονομία προκύπτει η οινογαστρονομία, μία ακόμη πιο δυναμική τουριστική τάση μέσα από την οποία, ανακαλύπτουν οι επισκέπτες πώς συνδέεται ο τόπος με τα αγροτικά προϊόντα, πώς έχει εξελιχθεί η γαστρονομία αλλά και το κρασί πώς εξελίχθηκε και γιατί ευδοκιμούν διαφορετικές ποικιλίες. Όλα αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν και τον πολιτισμό του κάθε προορισμού. Σίγουρα, η Ρόδος έχει όλα τα φόντα να αναπτύξει τη συγκεκριμένη τουριστική τάση με πολλαπλά οφέλη για τον προορισμό!
• Πώς μπορούν μεμονωμένες επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν την τάση της οινογαστρονομίας;
Λόγω της πρακτικής μου στο ξενοδοχείο «Apollo Beach» τη δεκαετία του ‘80, έχει αναπτυχθεί μία ιδιαίτερη σχέση με τους ιδιοκτήτες, κ. Μηναϊδη και κ. Γεωργά. Στο «Apollo Blue» είδα να εφαρμόζεται μία άλλη λογική στο κομμάτι της γαστρονομίας και του κρασιού. Μία πρωτοβουλία που με δυναμικό τρόπο αποκαλύπτει στον πελάτη το χαρακτήρα της επιχείρησης. Τη συνθήκη του να επενδύσεις και να διατηρείς μία ενημερωμένη και οργανωμένη κάβα δεν τη συναντάμε σε πολλά ξενοδοχεία. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μία ποιοτική προσέγγιση απέναντι στον πελάτη. Το κρασί συνδέεται άμεσα με τη γαστρονομία και τον πολιτισμό του κάθε τόπου, όπως ανέφερα και πριν. Εκδηλώσεις οινικής & γαστρονομικής εμπειρίας, προσδίδουν ιδιαίτερη αξία στην γενικότερη τουριστική εμπειρία του επισκέπτη.
• Ποια είναι η άποψή σας για τις ελληνικές ποικιλίες στην Ελλάδα; Μπορεί το ελληνικό κρασί να εδραιωθεί στην διεθνή αγορά ανάμεσα στις αναγνωρισμένες ποικιλίες; Ποιες ποικιλίες ξεχωρίζετε;
Στο σύνολό της η χώρα τα έχει πάει αρκετά καλά σε ό,τι αφορά στην παραγωγή κρασιού. Τα τελευταία χρόνια και εννοώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες δημιουργήθηκε ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο από τον Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ). Έγινε μία τεράστια έρευνα και αποφασίστηκε η χώρα να υποστηρίξει τέσσερις περιοχές με τις αντίστοιχες ποικιλίες, ήτοι τη Μαντινεία με το Μοσχοφίλερο, τη Σαντορίνη με το Ασύρτικο, τη Νεμέα με το Αγιωργίτικο, τη Νάουσα και το Αμύνταιο με το Ξινόμαυρο.
Γενικότερα υπάρχει εξωστρέφεια γύρω από το ελληνικό κρασί το οποίο βραβεύεται σε διεθνείς διαγωνισμούς και συνεχώς αυξάνονται οι εξαγωγές. Παντού θα βρει κανείς εξαιρετικά καμπερνέ σοβινιόν ή μερλό. Οι ελληνικές ποικιλίες όμως κάνουν τη διαφορά, δίνουν τις ΠΟΠ ζώνες και καθιστούν διαφορετικά τα κρασιά μας με προσωπικότητα, ωθώντας τον καταναλωτή να τα αναζητά. Και ευτυχώς, υπάρχει πλέον μία μεγάλη γκάμα ποικιλιών στις οποίες θα πρέπει να δώσουμε έμφαση. Σαφέστατα το μοσχοφίλερο και το ξινόμαυρο ξεχωρίζουν. Το ασύρτικο ίσως είναι όμως η πιο δυναμική ποικιλία που φέρνει το ελληνικό κρασί στο επίκεντρο του παγκόσμιου οινικού ενδιαφέροντος. Η μαλαγουζιά δίνει ιδιαίτερο χαρακτήρα. Υπάρχουν πολλές άλλες κατηγορίες, όπως το πλυτό της Κρήτης ή το δαφνί. Και άλλες ποικιλίες όπως το μαυρούδι, το μαντιλάρι, το Λημιώ από τη Βόρειο Ελλάδα παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Υπάρχει εξέλιξη. Έχουμε τεράστιο πλούτο ποικιλιών και κάποιες είναι σχεδόν άγνωστες δεν τις ξέρει καν ο Έλληνας οινοπαραγωγός…
Πέρα από το αγιωργίτικο και το ξινόμαυρο, έρχεται π.χ. ένα κόκκινο κρασί από τη Θεσσαλία, τις περιοχές του Τυρνάβου και της Καρδίτσας με ιδιαίτερο χαρακτήρα, η λημιώνα.
Το ελληνικό κρασί ξεχωρίζει για τη διαφορετικότητά του. Δεν χρειάζονται μεγάλες εντάσεις παραγωγής και ποικιλίες που μπορούμε να βρούμε σε άλλες χώρες… Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Πορτογαλίας και η ανάδειξη των ντόπιων ποικιλιών της.
Aνδρ. Mατθίδης: «Το πάντρεμα γαστρονομίας, κρασιού και τουρισμού προσφέρει μια εξαιρετική εμπειρία στους τουρίστες»
