Εφιαλτικές μέρες έζησε και εξακολουθεί να ζει το μαρτυρικό νησί μας, με τους κατοίκους και τους επισκέπτες μας να αναρωτιούνται αν ξαφνικά κοιμήθηκαν σε ένα «σμαραγδένιο νησί» και ξύπνησαν στον κόλαση του Δάντη. Λες και να το μάτιαξαν το νησί ή να το καταράστηκαν.
Στα χείλη όλων αλλά και στο μυαλό τους πλανάται πάντως μια και μόνο σκέψη, με τα υπόλοιπα μαρτύρια να ξεχνιούνται: «Ευτυχώς και δεν θρηνήσαμε νεκρούς, οι περιουσίες φτιάχνονται ξανά, οι ανθρώπινες ζωές δεν γυρίσουν πίσω».
Τούτες τις μέρες, τούτες τις ώρες, προέχουν οι μάχες και οι ευχές και όχι οι κατάρες και οι εύκολες και ανέξοδες κριτικές. Προέχει ο περιορισμός των περαιτέρω ζημιών, προέχει η αλληλεγγύη, προέχει ο περιορισμός του ανθρώπινου πόνου και πάνω απ’ όλα η σωτηρία του νησιού και τέλος πάντων ό,τι απέμεινε. Οι κριτικές, όποιες κι αν είναι και όποιο βάθος κι αν έχουν, μπορούν να περιμένουν.
Φυσικά κι έγιναν λάθη, ιδίως στις πρώτες ώρες και μέρες που εκδηλώθηκε η φωτιά, φυσικά και υπήρξαν ολιγωρίες και κακή εκτίμηση των πραγμάτων, αλλά περίσσεψαν οι ανθρώπινες θυσίες και αυτοθυσίες, οι κοινές μάχες για την κοινή μοίρα.
Φυσικά και υπήρξαν υπερβολές, κυρίως σε ό,τι αφορούσε στην εκκένωση διαφόρων περιοχών όπου ήταν αδύνατη η πρόσβαση της φωτιάς (π.χ. στην πετρώδη Λίνδο, όπου δεν υπάρχει βλάστηση) αλλά είναι προφανές, είναι ηλίου φαεινότερον ότι επεκράτησε η παγκόσμια αρχή της προλήψεως από τους πένθιμους ήχους της όποιας καταστολής, που μόνο θλίψη, καθμούς και οδυρμούς θα επεφύλασσε.
Είναι προφανές ότι επεκράτησε στη δημόσια σφαίρα το «σύνδρομο της Εύβοιας» (ή οι μνήμες από το Μάτι) που «φώναζαν» από μακριά «προστατέψετε τις ανθρώπινες ζωές». Είναι ιστορική και διδακτική η διαπίστωση ότι ο ντόπιος πληθυσμός, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, επαγγέλματος και καταγωγής υπερέβαλε εαυτόν, μέρες και νύχτες γιατί η αγάπη για το νησί δεν του επέτρεπε να σκέφτεται αν επιζήσει ή όχι στην άνιση μάχη με τις φλόγες. Η Ρόδος, το καμάρι αυτό της χώρας δίδαξε για μια ακόμα φορά τι σημαίνει αυταπάρνηση, αυτοθυσία και αγάπη προς την πατρίδα. Αγάπη πραγματική και όχι υποτιθέμενη.
Πιο πέρα δίδαξε ξανά τι σημαίνει φιλοξενία, τι σημαίνει να προστατεύεις και να σώζεις όσους επισκέφθηκαν το νησί, που ήταν και είναι «ιερά πρόσωπα». Ο Ξένιος Ζεύς, ήταν πανταχού παρών.
Και επειδή κάποιες αλήθειες πρέπει να λέγονται και να ομολογούνται θα πρέπει να αναγνωριστεί (παρότι δεν είναι οι κατάλληλες ώρες για επίρριψη ευθυνών) ότι το λεγόμενο «κεντρικό κράτος» επέδειξε στην αρχή του δράματος (περιοχή Απολλώνων) σχετική ολιγωρία, ίσως γιατί δεν είχε την κατάλληλη ενημέρωση, επαρκή ενημέρωση, ίσως γιατί δεν επαρκούσαν εκείνες τις ώρες τα όποια σωστικά μέσα.
Οι όποιες ευθύνες βεβαίως κάποια στιγμή, που θα επικρατήσει η σύνεση, η ψυχραιμία και η κοινή λογική, θα πρέπει να αναζητηθούν και να καταμεριστούν κατά πως αναλογεί στον καθένα, αυτό, όμως δεν περιορίζει, πολύ περισσότερο δεν μηδενίζει τις άοκνες και συνεχείς προσπάθειες κυρίως του ντόπιου πληθυσμού να περισώσει ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν.
Εξαίρεται επί του προκειμένου η ψύχραιμη και ήρεμη αντιμετώπιση των πραγμάτων από την τοπική πολιτική ηγεσία, την ποικιλώνυμη τοπική ηγεσία και όλο τον ροδιακό λαό, που αναπλήρωσαν τις όποιες ολιγωρίες στις δύο πρώτες τουλάχιστον ημέρες, που η αντιμετώπιση της καταστάσεως δεν ήταν, κατά γενική ομολογία η δέουσα και ενδεδειγμένη.
Και όταν η κεντρική διοίκηση την 5η μόλις ημέρα διαπίστωσε το μέγεθος του δράματος, έπραξε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για να διασώσει ότι πρόδιδε «εικόνα ζωής» πάνω στο νησί.
Και τέλος στο ερώτημα αν υπήρξαν υπερβολές με την χρήση του «112» σχετικά με την εκκένωση περιοχών που δεν κινδύνευαν, όποια κι αν ήταν η εξέλιξη, μια και μόνη θα μπορούσε ίσως να είναι η απάντηση: «Ουδείς προφήτης μετά Χριστόν».
‘Η αν προτιμάτε η παροιμία, όσο αφελής κι αν είναι και όσο και αν δεν «παντρεύεται» με την λογική των πραγμάτων και τους χρυσούς κανόνες της ευγενείας, «κάλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε».
Υ.Τ.Ε., ένας πονεμένος και πλημμυρισμένος από δάκρυα «αδιόρθωτος Ροδίτης» που κοιμάται και ξυπνά, με έναν όρκο, με μια κατάθεση ψυχής: Rhodos über alles
