Τα νησιά αποτελούν ανεκτίμητο πλούτο, που οφείλουμε με κάθε τρόπο να διαφυλάξουμε. Πώς μπορούν να οργανωθούν οι μετακινήσεις σε ένα νησί, που κατακλύζεται από τουρίστες το καλοκαίρι και ερημώνει τον χειμώνα; Και, μάλιστα, χωρίς να πληγούν το περιβάλλον, η αισθητική και η φυσιογνωμία του; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά μπορούν να δοθούν στο πλαίσιο της κατάρτισης των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (SUMP), στην οποία προχωρούν πολλοί δήμοι, μεταξύ αυτών και νησιωτικοί.
«Το αίτημα της βιώσιμης κινητικότητας στα νησιά τίθεται αντικειμενικά με διαφορετικό τρόπο σε σχέση με τα μεγάλα αστικά κέντρα ή τους στεριανούς δήμους. Για παράδειγμα, στα νησιά έχουμε μια πολύ μεγάλη αυξομείωση πληθυσμού μεταξύ καλοκαιριού και του υπόλοιπου χρόνου. Επίσης, στα μέσα μεταφοράς, στα νησιά δεν υπάρχουν σταθερής τροχιάς, ούτε αυτοκινητόδρομοι. Επίσης, υπάρχει μεγάλη στενότητα χώρου, είτε μέσα στους οικισμούς είτε συνολικά στο νησί. Ταυτόχρονα, υπάρχει και μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ των 117 νησιών, που κατοικούνται», λέει στην «Κ» ο κ. Κοσμάς Αναγνωστόπουλος, συντονιστής του Δικτύου ΟΤΑ για τη Βιώσιμη Κινητικότητα CIVINET CY-EL (παράρτημα του ευρωπαϊκού δικτύου CIVITAS σε Ελλάδα και Κύπρο). Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο επελέγη η διαμόρφωση ειδικών σχεδίων για νησιά, των Σχεδίων Νησιωτικής Βιώσιμης Κινητικότητας (SIMP). «Το πρώτο SIMP στην Ευρώπη θα είναι της Σίφνου και θα ακολουθήσουν η Νάξος με τις μικρές Κυκλάδες, καθώς και η Κέα. Η δουλειά που γίνεται για τα ελληνικά νησιά προκάλεσε ενδιαφέρον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με αποτέλεσμα στην επόμενη αναθεώρηση των ευρωπαϊκών οδηγιών για τα ΣΒΑΚ να μπει και η διάσταση της νησιωτικότητας», σημειώνει ο κ. Αναγνωστόπουλος. «Τα νησιά παρουσιάζουν ενδιαφέρον και στον τομέα της καινοτομίας, καθώς αποτελούν ιδανικές περιπτώσεις για εφαρμογή πιλοτικών προγραμμάτων (test beds), καθώς έχουν περιορισμένο γεωγραφικό χώρο αλλά μεγάλα προβλήματα, έτσι ώστε με μικρή επένδυση από πλευράς μιας ερευνητικής ομάδας μπορούν να εξαχθούν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα», συμπληρώνει. Ας δούμε ορισμένες από τις κατευθύνσεις που έχουν οι μελετητές, τις οποίες επεξεργάζονται συγκεκριμένα σε κάθε νησί.
Διακοπές χωρίς αυτοκίνητο
Βασικός στόχος είναι ο περιορισμός της χρήσης του Ι.Χ. αυτοκινήτου, όχι τόσο για τους μόνιμους κατοίκους (γιατί εκτός τουριστικής περιόδου δεν υπάρχουν μεγάλα προβλήματα) όσο για τους τουρίστες. «Θέλουμε να προωθήσουμε τις διακοπές με λιγότερο ή χωρίς καθόλου αυτοκίνητο», υπογραμμίζει ο κ. Αναγνωστόπουλος. Αλλά και η όποια κυκλοφορία του αυτοκινήτου πρέπει να γίνεται με ασφάλεια και περιορισμό των επιπτώσεών του. Θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτό μέτρα καλύτερης οργάνωσης του υφιστάμενου οδικού δικτύου, όπως μονοδρομήσεις, αναπλάσεις οδών, μέτρα οδικής ασφάλειας και μείωσης της ταχύτητας. Εξυπνα φανάρια για εκ περιτροπής κυκλοφορία σε στενούς δρόμους. Καλύτερη οργάνωση και πληροφόρηση σχετικά με τους διαθέσιμους χώρους στάθμευσης (με αισθητήρες και μέσω κινητού τηλεφώνου), έτσι ώστε να μην εισέρχονται στους οικισμούς οι οδηγοί εάν δεν υπάρχουν θέσεις. Η εισαγωγή ηλεκτροκίνητων οχημάτων θα συμβάλει στη μείωση του θορύβου και των ρύπων, ενώ πρακτικές διαμοιρασμού της χρήσης των αυτοκινήτων (συστήματα carsharing και carpooling) θα μειώσουν τον αριθμό των Ι.Χ.
Οι ερευνητές εισηγούνται ακόμα την ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας, έτσι ώστε να γίνει πιο συχνή και αξιόπιστη, με πύκνωση των δρομολογίων, ανανέωση του στόλου με νέα πιο καθαρά και ίσως πιο μικρά και ευέλικτα οχήματα, πλατφόρμες ενημέρωσης για τα δρομολόγια.
Επίσης, προτείνουν την αξιοποίηση του ποδηλάτου (στην περίπτωση των νησιών με έμφαση στο ηλεκτρικό ποδήλατο) και του περιπάτου-βαδίσματος, με αναπλάσεις, ανάδειξη των μονοπατιών, δημιουργία ποδηλατικών διαδρομών, συστήματα κοινόχρηστων ποδηλάτων, μεταφορά ποδηλάτων σε λεωφορεία και ταξί, διευκόλυνση της κίνησης των ΑμεΑ. Ακόμα για τις μεταφορές εμπορευμάτων απαιτούνται η εισαγωγή πιο καθαρών και ευέλικτων οχημάτων, αλλά και η θέσπιση κανονισμών τροφοδοσίας των καταστημάτων, με συγκεκριμένα ωράρια και χώρους.
