Γράφει η ΔΡ. ΕΙΡΗΝΗ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ-ΧΑΙΡΕΤΗ MD PhD
-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ,
-ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΡΕΣΔΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΜΑΣΤΟΥ EUROMEDICA ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
-Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών στη χειρουργική του καρκίνου του μαστού
-Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΑΣΩ Αθηνών και Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
-Εξειδικευμένη στον προγεννητικό έλεγχο στη Γερμανία και μέλος του FMF (Fetal medicine Foundation)
-Εξειδικευμένη στη λαπαροσκοπική και ενδοσκοπική χειρουργική στη Γερμανία και μέλος της ευρωπαϊκής γυναικολογικής εταιρείας λαπαροσκόπησης-ενδοσκόπησης ESGE
-Τ. Επιμελήτρια Προπαιδευτικής Πανεπιστημιακής Κλινικής Δρέσδης Γερμανίας και υπεύθυνη του Κέντρου Μαστού
Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα (25 Οκτωβρίου) πρόληψης κατά του καρκίνου του μαστού, είναι χρήσιμο να επισημάνουμε πως 1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της. 1 στις 4 είναι μικρότερη των 55 ετών. Ο καρκίνος του μαστού αφορά σπανιότερα (1% των περιστατικών) και στους άνδρες. Η θνητότητα όμως μειώνεται κατά 2,3% το χρόνο εξαιτίας της βελτίωσης της πρόληψης και των θεραπευτικών μέσων.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουν όλοι τους παράγοντες κινδύνου και να ενισχύουν τους προστατευτικούς παράγοντες, ώστε να προληφθεί πρωτογενώς ο καρκίνος του μαστού.
Παράγοντες κινδύνου: η αύξηση της ηλικίας, η λευκή φυλή, η γενετική προδιάθεση, το οικογενειακό ιστορικό (η ύπαρξη 1 συγγενούς με καρκίνο μαστού διπλασιάζει τον κίνδυνο ενώ 2 συγγενών τον 5πλασιάζει ), ο προηγηθείς καρκίνος ( του μαστού, των ωοθηκών), η αυξημένη πυκνότητα και οι υπερπλαστικές αλλοιώσεις του μαστού, η προηγηθείσα ακτινοθεραπεία στο θώρακα, η πρώιμη εμμηναρχή, η καθυστερημένη εμμηνόπαυση, η ατοκία, η αυξημένη ηλικία κατά τον 1ο τοκετό (>30 ετών). Επίσης η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης και η κατανάλωση αλκοόλ.
Προστατευτικοί παράγοντες: Ο μητρικός θηλασμός από 1,5 έτος, η σωματική άσκηση ( περπάτημα και άσκηση 3-5 ώρες την εβδομάδα), η υγιεινή διατροφή (με φυτικές ίνες, πολυακόρεστα λίπη, συμπληρώματα βιταμίνης D και A), η αποφυγή μακροχρόνιων ορμονικών θεραπειών υποκατάστατης στην εμμηνόπαυση και μακροχρόνιας χρήσης αντισυλληπτικών, η αντιμετώπιση της αϋπνίας και η αποφυγή χρήσης τοξικών ουσιών στην εμβρυική και παιδική ζωή προστατεύουν από την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού.
Από τις ασθενείς μόνο 10% έχουν γενετικό υπόβαθρο, λόγω μεταλλάξεων των γονιδίων κυρίως BRCA-1 και BRCA-2. Με μία εξέταση αίματος σήμερα μπορούν οι γυναίκες να διαγνωσθούν αν είναι φορείς των μεταλλάξεων αυτών και να μπουν σε πρόγραμμα εντατικής παρακολούθησης από τα 25 έτη.
Για την καλή πρόγνωση, μεγάλη σημασία παίζει η πρώιμη διάγνωση.
Η απεικονιστική διάγνωση του καρκίνου του μαστού έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο. Σύμφωνα με τις πανευρωπαϊκές και παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές του 2022 όλες οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται από την ηλικία των 40 ετών και άνω σε μαστογραφία ανά 1 με 2 έτη. Μελέτες έδειξαν μείωση της θνησιμότητας με τη χρήση της μαστογραφίας κατά 25%. Ο ακτινογραφικά πυκνός μαστός όμως και οι ασθενείς κάτω των 40 ετών αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της μαστογραφίας (και της ψηφιακής). Συστήνεται η διενέργεια επιπρόσθετων εξετάσεων, όπως το σύγχρονο υπερηχογράφημα υψηλής ανάλυσης, το οποίο αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής σε γυναίκες κάτω των 40 ετών ή με πυκνό μαστό. Αναγνωρίζει αλλοιώσεις κάτω των 5 χιλ. και αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων. Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από τον τεχνολογικό εξοπλισμό και την εμπειρία του ιατρού. Πρόσθετες τεχνικές που βοηθούν είναι το έγχρωμο Doppler , η ελαστογραφία και η 3D υπερηχογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η τομοσύνθεση.
Μόλις διαγνωστεί το ύποπτο εύρημα ( ψηλαφητό ή μη ) γίνεται σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές ιστολογική διάγνωση με σύστημα βιοψίας υπό υπερηχογραφική ή μαστογραφική καθοδήγηση, υπό τοπική αναισθησία, χωρίς νοσηλεία, ανώδυνα (όχι παρακέντηση με λεπτή βελόνη). Επί καλοήθους ευρήματος αποφεύγεται το περιττό χειρουργείο, ενώ επί κακοήθους η ιστολογική διάγνωση κατευθύνει τη θεραπευτική αντιμετώπιση, εξατομικευμένα για την κάθε ασθενή, με εξαιρετικά αποτελέσματα στην επιβίωση και στην ποιότητα ζωής. Παλαιότερες τακτικές, με τις οποίες η ασθενής μάθαινε τη διάγνωση μετά το χειρουργείο μέσω ταχείας βιοψίας, χωρίς ενημέρωση, χωρίς γνώση της βιολογίας του όγκου και χωρίς προεγχειρητικό σχεδιασμό, θεωρούνται ξεπερασμένες
Στη χειρουργική θεραπεία, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, διατηρούμε το μαστό στο 80 % των περιπτώσεων με μεθόδους ογκοπλαστικής (δηλαδή τεχνικές πλαστικής χειρουργικής με έξυπνες τομές και εσωτερικές μεταφορές κρημνών μαζικού αδένα ή και δέρματος για κάλυψη του κενού που αφήνει η αφαίρεση του όγκου από το μαστό ή με τη μέθοδο της μείωσης ή της ανόρθωσης των μαστών). Στις περιπτώσεις που πρέπει να εφαρμοστεί η μαστεκτομή η μοντέρνα τεχνική με διατήρηση δέρματος ή και θηλής και άμεση αποκατάσταση με προθέματα σιλικόνης, διατατήρες (expanders) ή μυοδερματικούς κρημνούς του σώματός μας (π.χ. από την πλάτη ή την κοιλία) προσφέρουν πολύ καλά αισθητικά αποτελέσματα.
Έτσι η χειρουργική του μαστού δεν συνεπάγεται πλέον τον ακρωτηριασμό της γυναίκας, αλλά μία τεχνικά εξειδικευμένη, αισθητικά προσανατολισμένη επέμβαση που εξασφαλίζει ποιότητα ζωής. Σήμερα η χειρουργική του μαστού απαιτεί ειδική, υψηλού επιπέδου εκπαίδευση. Στα πλαίσια αυτά πραγματοποιήσαμε στις 11-13 Μαΐου-2018, στη μονάδα μαστού μας, το 1ο Διεθνές Ελληνογερμανικό Σεμινάριο Ογκοπλαστικής Χειρουργικής του Μαστού, όπου επιδείξαμε με LIVE Χειρουργεία τις νεότερες χειρουργικές τεχνικές.
Στο 13ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για τον Καρκίνο του Μαστού φέτος στη Βαρκελώνη στις 16-11-2022 κλήθηκα να παρουσιάσω τη μελέτη μου για τις υπερσύγχρονες τεχνικές μαστεκτομής με διατήρηση δέρματος και θηλής και άμεση αποκατάσταση σε ένα χειρουργείο, σε περιστατικά που χρήζουν μαστεκτομής, σε σύγκρισή με τις τεχνικές αποκατάστασης σε δύο στάδια και την επίδραση των νέων τεχνικών στην ποιότητα της ζωής των ασθενών μας.
Με την ομάδα μου πραγματοποιούμε καθημερινά όλο το φάσμα των χειρουργικών επεμβάσεων καλοήθων και κακοήθων παθήσεων του μαστού, εφαρμόζοντας όλες τις σύγχρονες τεχνικές ογκοπλαστικής χειρουργικής, καθώς και την τεχνική του λεμφαδένα φρουρού, που αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη χειρουργική θεραπεία της μασχάλης στον καρκίνο του μαστού. Παράλληλα πραγματοποιούμε την πλέον σύγχρονη διαγνωστική και συμβουλευτική των παθήσεων του μαστού και την παρακολούθησή τους. Το ποσοστό ίασης των ασθενών μου είναι >97%.
Με τα σύγχρονα διαγνωστικά μέσα και χειρουργικές τεχνικές, καθώς και την εξέλιξη της ακτινοθεραπείας και των συστηματικών θεραπειών ( χημειοθεραπειών, ορμονικών χειρισμών, ανοσοθεραπειών και μοριακών θεραπειών) μπορεί να ιαθεί. Το άλφα και το ωμέγα στην προσπάθεια αυτή είναι η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία με ποσοστά ίασης άνω του 86 % στα σύγχρονα κέντρα μαστού διεθνώς. Ο προληπτικός ετήσιος έλεγχος σε ειδικό μαστολόγο (και όχι σε οποιοδήποτε ιατρό) σώζει ζωές.
Στη Ρόδο πρωτοπορούμε στη σύγχρονη ογκολογική χειρουργική στον καρκίνου του μαστού και στον καρκίνο της μήτρας.
Ως γνωστόν στη χειρουργική της μασχάλης στον καρκίνο του μαστού έχει επικρατήσει διεθνώς η τεχνική του λεμφαδένα φρουρού με τη χρήση ραδιενεργού τεχνήτιου, μέθοδος που εφαρμόζει στην κλινική μας από το 2018 η Δρ Ειρήνη Αγγελίδου Χαιρέτη με τη χειρουργική ομάδα της. Με την τεχνική αυτή επιτυγχάνεται η ογκολογική ασφάλεια στη χειρουργική της μασχάλης, χωρίς μετεγχειρητικό λεμφοίδημα, πόνο, δυσκινησία ή δυσαισθησία του άνω άκρου, με άριστη λειτουργικότητα και κινητικότητά του, σε αντίθεση με τον συστηματικό λεμφαδενικό καθαρισμό των παλαιότερων ετών.
Προσφάτως έχει εγκριθεί διεθνώς η τεχνική του λεμφαδένα φρουρού με τη νέα μέθοδο ICG Green light, δηλαδή μέσω μιας ειδικής χρωστικής που καταδεικνύει τους λεμφαδένες φρουρούς της σύστοιχης του όγκου μασχάλης, οι οποίοι αναγνωρίζονται ενδοεγχειρητικά με πράσινο χρώμα μέσω ειδικής κάμερας.
Παράλληλα από τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες του ΝCCN, ESGO, ESTRO, ESP του 2021 καθιερώθηκε πλέον η χειρουργική των λεμφαδένων φρουρών της πυέλου άμφω στον καρκίνο του ενδομητρίου στα στάδια Ι και ΙΙ σε όλους τους ιστολογικούς τύπους, ακόμα και στους πιο επιθετικούς, εγκαταλείποντας πια το συστηματικό λεμφαδενικό καθαρισμό των πυελικών και παρααορτικών λεμφαδένων με τα γνωστά μετεγχειρητικά προβλήματά τους και ιδιαίτερα τα λεμφοιδήματα των κάτω άκρων. Για την τεχνική αφαίρεσης των λεμφαδένων φρουρών της πυέλου άμφω εγκρίθηκε διεθνώς πάλι η μέθοδος ICG Green light, όπως και στον καρκίνο του μαστού.
Η δρ Ειρήνη Αγγελίδου Χαιρέτη με τη χειρουργική ομάδα της πραγματοποιεί καθημερινά με απόλυτη επιτυχία τις νέες αυτές τεχνικές αφαίρεσης των λεμφαδένων φρουρών σε ασθενείς με καρκίνο μαστού και ασθενείς με καρκίνο ενδομητρίου με τη μέθοδο ICG Green light με τη Rubina κάμερα της Carl Storz Γερμανίας, από τον Σεπτέμβριο του 2021, σύμφωνα με τα πρότυπα των μεγαλύτερων ογκολογικών κέντρων της Ευρώπης και της Αμερικής. Οι ασθενείς ήδη από την 1η μετεγχειρητική μέρα είναι σε άριστη κλινική κατάσταση.
Στη Ρόδο πραγματοποιείται άριστα, με τις πλέον σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές από τη Δρ Αγγελίδου και την ομάδα της, η χειρουργική αντιμετώπιση όλων των καλοήθων και κακοήθων παθήσεων του μαστού, καθώς και όλων των περιστατικών γυναικολογικής ογκολογίας και δε χρειάζεται οι ασθενείς να μεταβαίνουν στην Αθήνα και να ταλαιπωρούνται.
