Ο χαρακτηρισμός που είχαν αποδώσει οι Βρετανοί µεσίτες στους εύπορους αγοραστές από τη χώρα µας ακινήτων στο Λονδίνο ήταν «Ελληνες των µετρητών». Όχι άδικα, καθώς την περίοδο 2012-2013 , οπότε η ελληνική οικονοµία κλυδωνιζόταν υπό το «σκληρό ροκ» της εισόδου στο µνηµόνιο, ένα ουκ ευκαταφρόνητο ποσό από τα περίπου 60 δισ. ευρώ που υπολογίζουν οι τράπεζες ότι έφυγαν, τότε, από τις ελληνικές καταθέσεις, επενδύθηκε σε βρετανικά ακίνητα.
Οι αγορές ακινήτων, µε αξία ακόµη και άνω του 1 εκατ. ευρώ, πολλές φορές µε µετρητά και χωρίς ιδιαίτερα παζάρια, µετέτρεψαν, κυρίως την πρώτη τριετία του µνηµονίου, τους Ελληνες στους αγαπηµένους πελάτες των µεσιτών στην πρωτεύουσα της Γηραιάς Αλβιώνας. Τη διετία 2010-2011 οι ελληνικές επενδύσεις στα βρετανικά ακίνητα ξεπέρασαν αυτές των Ρώσων και των Αράβων, καθώς ο φόβος της επιστροφής στη δραχµή είχε µετατρέψει τα σπίτια από το Marylebone του Ανατολικού Λονδίνου έως το Mayfair, δυτικά της βρετανικής πρωτεύουσας, σε ένα από τα ασφαλέστερα επενδυτικά καταφύγια.
Ωστόσο, αυτό που τότε δεν είχε προβλεφθεί ήταν το δηµοψήφισµα του Ιουνίου 2016, όπου επικράτησε η αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι επιπτώσεις της συµφωνίας για Brexit -της οποίας το 585 σελίδων προσχέδιο έχει προκαλέσει πολιτικό σεισµό τις τελευταίες ηµέρες στην Αγγλία- αγγίζουν άµεσα όσους αγόρασαν τις «καλές εποχές» ακίνητο στη χώρα.
Απότομη «βουτιά»
Σύµφωνα µε στοιχεία που η Βρετανία έχει παράσχει στο παρελθόν στην Ελλάδα, ξεπερνούν τους 3.200 οι Ελληνες που διαθέτουν κατοικία στη χώρα, αριθµός που είχε οδηγήσει, στα τέλη του 2015, τον τότε υφυπουργό Οικονοµικών Τρύφωνα Αλεξιάδη να µιλήσει για τη θεσµοθέτηση ΕΝΦΙΑ εξωτερικού, εγχείρηµα που παρέµεινε στο συρτάρι. Υπολογίζεται ακόµη ότι το διάστηµα 2010-2012, σε ετήσια βάση, οι Ελληνες δαπανούσαν περίπου 300-340 εκατ. ευρώ στη λονδρέζικη αγορά ακινήτων, αποκτώντας ιδιοκτησίες τις οποίες σε πολλές περιπτώσεις επέλεγαν να διατηρούν κενές. Το Brexit, όµως, έχει ανατρέψει κάτι που θεωρούνταν δεδοµένο για πολλά χρόνια: ότι η ανοδική πορεία των τιµών των ακινήτων στο Λονδίνο θα συνεχιστεί επί µακρόν.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίας, το διάστηµα 2015-2017 ο εισερχόµενος πληθυσµός στο Λονδίνο, µε αντικείµενο είτε την εργασία είτε την απασχόληση, υποχώρησε κατά 30.000 άτοµα σε σχέση µε πριν από µία τριετία. Η µείωση του πληθυσµού σηµαίνει την υποχώρηση της ζήτησης για κατοικίες και κατ’ επέκταση των τιµών.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του φορέα Urban Land Institute και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας G Capital Partners Ltd, Τάσος Κοτζαναστάσης, σε αυτό το σηµείο του κύκλου οι τιµές στο Λονδίνο ξεφουσκώνουν ύστερα από παρατεταµένη άνοδο, µε τους αγοραστές να αναζητούν πλέον καλύτερες ευκαιρίες στην επαρχία.
Όπως εξάλλου έχει προβλέψει ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Moody’s, οι τιµές θα κινηθούν οριακά ανοδικά στην περίπτωση ενός οµαλού Brexit, ενώ θα υποχωρήσουν βίαια εάν δεν υπάρξει οριστική συµφωνία (σκληρό Brexit). Ωστόσο, ακόµη και εάν υπάρξει ήπιο Brexit, η µεταβατική συµφωνία θα σηµατοδοτήσει αβεβαιότητα, θέτοντας σε κίνδυνο τις τιµές των κατοικιών, όπως εξηγούν οικονοµολόγοι.
Tην ίδια στιγµή τα επιτόκια, που είναι κρίσιµης σηµασίας για την πορεία των τιµών ακινήτων, έχουν αρχίσει σταδιακά να ενισχύονται, ενώ παρέµεναν για πολλά χρόνια σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα. Η άνοδος αυτή, όπως εξηγούν οι αναλυτές, θα επηρεάσει το Λονδίνο, περισσότερο συγκριτικά µε τις υπόλοιπες περιοχές της Αγγλίας, επειδή η αξία των ενυπόθηκων δανείων στη βρετανική πρωτεύουσα είναι η υψηλότερη, ενδεχοµένως σε όλη τη χώ-
ρα, σε σχέση µε τις µισθολογικές απολαβές.
Σε κάθε περίπτωση οι ιδιοκτήτες ακινήτων στο Λονδίνο θα πρέπει να περιµένουν αρκετά µέχρι να πουλήσουν σε τιµή υψηλότερη συγκριτικά µε την τιµή αγοράς. Σύµφωνα µε την εταιρεία παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών Savills, οι τιµές στο κεντρικό Λονδίνο, που αντιπροσωπεύει το 5% έως 10% του συνόλου των αξιών, προβλέπεται να υποχωρήσουν κατά 5% φέτος, % το 2021, ενώ αναµένεται να σταθεροποιηθούν το 2020 και να ενισχυθούν σηµαντικά, κατά 5%, το 2021, οπότε θα έχει ολοκληρωθεί η µεταβατική περίοδος του Brexit.
Ενδεικτικό των κλυδωνισµών της βρετανικής αγοράς ακινήτων είναι το γεγονός ότι στο κεντρικό Λονδίνο οι τιµές από το 2014, οπότε έφτασαν στο peak, υποχώρησαν κατά 18,4%, πτώση που αποδίδεται όχι µόνο στο Brexit αλλά και στην αύξηση του φόρου χαρτοσήµου επί των ηµερών του υπουργού Οικονοµικών George Osborne, ο οποίος αύξησε το κόστος αγοράς πολυτελών σπιτιών.
London calling
Η λονδρέζικη κτηµαταγορά αποτελούσε διαχρονικά τον «µαγνήτη» των Ελλήνων «Κροίσων» όχι µόνο λόγω των ισχυρών προοπτικών αύξησης των τιµών αλλά και επειδή εξασφαλίζει ιδιωτικότητα. Το 52% των τίτλων ιδιοκτησίας ελέγχεται από αγνώστου ταυτότητας εταιρείες στο Λονδίνο, ενώ το 91% των διεθνών εταιρειών που έχουν υπό την κυριότητά τους βρετανικά ακίνητα βρίσκονται σε φορολογικούς παραδείσους, σύµφωνα µε έκθεση της ∆ιεθνούς ∆ιαφάνειας.
Με άλλα λόγια, τα ελληνικού… χρώµατος deals είναι δύσκολα ανιχνεύσιµα. Ωστόσο, διατηρώντας κρυφή την ταυτότητα των αγοραστών, Βρετανοί µεσίτες έχουν αποκαλύψει ορισµένες συναλλαγές. Έτσι το 2015, οπότε το πολιτικό και οικονοµικό τοπίο στην Ελλάδα ήταν οµιχλώδες, σηµαντικός αριθµός από τα 200 διαµερίσµατα, συνολικής αξίας 157,2 εκατ. ευρώ, του 41 ορόφων ουρανοξύστη Maine Tower, που πωλούνταν από τα σχέδια, κατέληξαν σε Έλληνες.
Οι ζητούµενες τιµές πώλησης; Από περίπου 400.000 ευρώ για ένα στούντιο έως 1,4 εκατ. ευρώ για διαµέρισµα τριών υπνοδωµατίων, µε τον ουρανοξύστη, που διαθέτει γυµναστήριο, κινηµατογράφο και ιδιωτική βιβλιοθήκη, να ολοκληρώνεται το 2019. Αλλά και το One Hyde Park, που βρίσκεται δίπλα στη γνωστή αλυσίδα καταστηµάτων Harrods, είναι ένα από τα ακριβότερα συγκροτήµατα κατοικιών του Λονδίνου µε Έλληνες ενοίκους. Σε αυτό, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, Ελληνας εφοπλιστής αγόρασε πριν από µερικά χρόνια διαµέρισµα έναντι 20 εκατ. ευρώ, ενώ ο Νίκος Παπανδρέου (γιος του Ανδρέα Παπανδρέου) φέρεται να διαθέτει διαµέρισµα στο επιβλητικό κτίριο.
Η µακρά λίστα των επενδυτών περιλαµβάνει τον επιχειρηµατία Ανδρέα Στέγγο, τους εφοπλιστές Γιάννη Χανδρή και Πίτερ Λιβανό, αλλά και Έλληνες που εκτιµάται ότι θα πληγούν πολύ περισσότερο, σε σύγκριση µε τους ισχυρούς εκπροσώπους του επιχειρείν, από την πτώση των τιµών λόγω Brexit.
Πρόκειται, όπως αναφέρουν µεσίτες, για όσους επένδυσαν στην αγορά κατοικίας στη Μεγάλη Βρετανία «κοµπόδεµα» εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, αλλά και για όσους δανείστηκαν για να αγοράσουν κατοικία στο Λονδίνο ή στις παρυφές της βρετανικής πρωτεύουσας, όπως, για παράδειγµα, υψηλόµισθοι εργαζόµενοι.
Συντάκτης Δημήτρης Δεβελέγκος
