Συνέντευξη στη
Μαίρη Φώτη
Ο δήμαρχος της Χάλκης κ. Μιχάλης Πατρός, θέτει σήμερα τον δάκτυλον “επί τον τύπον των ήλων” και μιλά χωρίς περιστροφές για τον ΦΠΑ, που είναι «δώρο άδωρο» για τους νησιώτες και για το πόσο πιο δύσκολη έχει γίνει η ζωή τους. Παρουσιάζει, χωρίς ωραιοποιήσεις, την εικόνα του χειμώνα στα μικρά νησιά και τις ανάγκες των κατοίκων της άγονης γραμμής, προσκαλεί τους κυβερνώντες να μείνουν τρεις μέρες στη Χάλκη, για να βιώσουν και οι ίδιοι τις δυσκολίες, αναφέρεται στις ευθύνες των αιρετών για την απώλεια των μειωμένων συντελεστών του ΦΠΑ και δηλώνει ότι προσδοκά ένα θαύμα από το 2017…
• Κύριε δήμαρχε, ο πρωθυπουργός έστω και στο πάρα πέντε, πήρε πίσω την εξομοίωση του ΦΠΑ στα νησιά της άγονης γραμμής. Φαντάζομαι αυτό θα είναι μια τεράστια ανακούφιση.
Θα μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι δεν πήρε πίσω το εν λόγω μέτρο ο κύριος πρωθυπουργός, απλώς ανέστειλε την εφαρμογή του. Αποφάσισε δηλαδή να μας δώσει λίγο ακόμα χρόνο ζωής. Και για να γίνω λίγο πιο περιγραφικός, αποφάσισε να μας θέσει σε κατάσταση «εντατικής», όπου παίρνουμε οξυγόνο μέσω μηχανικής υποστήριξης, το οποίο όμως ανά πάσα στιγμή περιμένουμε να μας το κόψει. Άλλωστε, η αύξηση του Φ.Π.Α στα νησιά αποτελεί δεδηλωμένη δέσμευση της κυβέρνησης. Και ας μην ξεχνάμε τους έμμεσους και άμεσους φόρους που έρχονται από τις αρχές του 2017, και που θα εκτοξεύσουν το κόστος ζωής των πολιτών μας περαιτέρω στα ύψη.
• Παρά τις δεσμεύσεις του, ο κ. Τσίπρας εξαίρεσε την Ρόδο και την Κάρπαθο, ωστόσο το νησί σας εξαρτάται άμεσα από τη Ρόδο και ως εκ τούτου, έχει συμπαρασύρει κι εσάς η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών. Πώς καταφέρνει ο νησιώτης να αντεπεξέλθει σε αυτό το «τσουνάμι» αυξήσεων;
Βεβαίως και μας έχει συμπαρασύρει. Καταρχάς, όλες οι προμήθειες των μικρών νησιών-δορυφόρων της Ρόδου γίνονται από την Ρόδο, άρα βιώνουμε άμεσα και καθημερινά τις δραματικές συνέπειες της αύξησης των συντελεστών του Φ.Π.Α Επιπλέον, πολύ σημαντικός παράγοντας για τα μικρά και ακριτικά νησιά, όπως η Χάλκη, είναι η αδυναμία των κατοίκων της Ρόδου για μετακινήσεις. Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες έχουν μειώσει σημαντικά την επισκεψιμότητα στο νησί μας. Το γεγονός αυτό σαφώς και είναι εξαιρετικά επιζήμιο για εμάς και ως νησί που η οικονομική του δυναμική βασίζεται στον τουριστικό τομέα και ως ακριτικό νησί που δε θέλει να ερημώσει. Όλοι γνωρίζουμε ότι εξαιτίας της υφιστάμενης κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας, η Χάλκη φαντάζει ένας ακριβός προορισμός. Τι κάνουν λοιπόν για αυτό οι κύριοι με τις σοφιστικές τους αποφάσεις; Αποφασίζουν να τον κάνουν ακριβότερο, και μάλιστα τη στιγμή που ο κόσμος στενάζει. Σκέφτηκαν το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων; Τις ανάγκες των χαμηλοσυνταξιούχων; Ή μήπως κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια; Αναρωτήθηκαν άραγε, πως αυτές οι λίγες επιχειρήσεις που δουλεύουν 5 έως 6 μήνες το χρόνο καταφέρνουν να επιβιώνουν και να λειτουργούν; Δεν νομίζω… Μέσα από τα μεγάλα και ζεστά τους γραφεία, σχεδιάζοντας επί χάρτου νομίζουν ότι λύνουν τα προβλήματα. Δυστυχώς δεν τα λύνουν, απλά μας κάνουν τη ζωή ακόμα πιο δύσκολη. Μεγάλος αριθμός συνανθρώπων μας εδώ στη Χάλκη δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του ανάγκες καθώς η σύνταξη που παίρνουν δεν αρκεί ούτε καν για τις ιατροφαρμακευτικές τους ανάγκες. Επίσης, οι περισσότερες επιχειρήσεις βρίσκονται σε δεινή κατάσταση. Όσο και να σφίξει το ζωνάρι, που το έχει σφίξει πολύ, δεν είναι και τόσο εύκολο. Και μιλάμε για μια κοινωνία που σε ποσοστό άνω του 50% είναι χαμηλοσυνταξιούχοι.
• Μπορεί στην άγονη γραμμή ο ΦΠΑ να διατηρήθηκε σε χαμηλά επίπεδα, δεν έγινε όμως το ίδιο στα άλλα νησιά όπου χάθηκε ένα μεγάλο κεκτημένο. Θεωρείται ότι οι δήμαρχοι το παλέψατε σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ, αντισταθήκατε όσο έπρεπε;
Επαναλαμβάνω και συγχωρήστε με για αυτό, πήρε αναστολή το μέτρο, με το αιτιολογικό ότι επλήγησαν νησιά από το προσφυγικό και το μεταναστευτικό. Δηλαδή αν έχεις πρόσφυγες και μετανάστες, το ΦΠΑ παραμένει χαμηλό, αν δεν έχεις αυξάνεται, η Ρόδος δηλαδή δεν είχε μετανάστες; Αυτά είναι αστεία πράγματα, είναι πολιτικές που δεν έχουν ούτε σχέδιο και δυστυχώς δεν είναι αναπτυξιακές. Και κάτι εξίσου σημαντικό είναι ότι η παρούσα κυβέρνηση προωθεί τον κοινωνικό διαχωρισμό τη στιγμή που η ίδια, με τις άστοχες πολιτικές της, έφερε την κοινωνία στο σημερινό σημείο. Δυστυχώς δεν χάθηκε μόνο αυτό το κεκτημένο. Πιστεύω πως όχι, δεν το παλέψαμε όσο θα μπορούσαμε. Αλλά τι να παλέψεις όταν έχεις να κάνεις με τους κυβερνώντες, όχι μόνο με τους σημερινούς, αλλά και τους προηγούμενους. Το μόνο που κάνουν είναι να κινούνται υπό τη λογική του «αποφασίζουμε και διατάζουμε» ρίχνοντας ωστόσο όλο το βάρος των σαθρών τους αποφάσεων στην Τρόικα. Δυστυχώς, εξακολουθούν να νομίζουν ότι ο κόσμος «τρώει κουτόχορτο». Βέβαια πρέπει να πούμε ότι και εμείς δεν είμαστε άμοιροι ευθηνών. Αφήσαμε και ως αιρετοί, αλλά και ως κοινωνία, τα πράγματα να εξελιχθούν όπως εξελίχθησαν. Μέσα στο πέρασμα των χρόνων χάσαμε πράγματα που ήταν ωφέλιμα για την κοινωνίας μας. Όμως αυτό κάπου πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει τώρα.
• Πώς είναι η ζωή σε ένα μικρό νησί τον χειμώνα; Πως είναι η καθημερινότητά σας;
Θα ήθελα να προσκαλέσω τους εκάστοτε κυβερνώντες, να έρθουν να μείνουν στο νησί μας όχι περισσότερο από 3 ημέρες, να βιώσουν τις καθημερινές δυσκολίες των κατοίκων σε πράγματα που για αυτούς είναι δεδομένα και εξασφαλισμένα, να ζήσουν την εμπειρία του απαγορευτικού λόγω καιρικών συνθηκών και ίσως κατανοήσουν την στυγνή πραγματικότητα. Δεν πιστεύω βέβαια ότι ακόμα και τότε θα μας κατανοούσαν, αλλά η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Η ζωή εδώ δεν είναι και το ποιο εύκολο πράγμα, αλλά αυτό που λέω πάντα είναι ότι «άμα έχεις βρει τις προσωπικές σου αλήθειες μπορείς να ζήσεις ακόμα και τον χειμώνα σε ένα τόσο μικρό νησί, με τις αγωνίες, τα καρδιοχτύπια, με τις εικόνες της άγριας ομορφιάς, με τη συνειδητοποίηση της ουσίας των πραγμάτων». Η καθημερινότητα του δημάρχου δεν αλλάζει με τις εποχές του χρόνου, εξακολουθεί να παραμένει δύσκολη και δύσκολα διαχειρίσιμη. Ο δήμαρχος προσπαθεί από το πρωί μέχρι το βράδυ, μαζί με τους συνεργάτες του, να δίνουν λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν, να κάνουν διάφορες εργασίες, να σχεδιάζουν στον βαθμό που τους δίνει την δυνατότητα το κεντρικό κράτος να υλοποιήσουν πράγματα. Ευτυχώς δεν έχω, δεν έχουμε, κουραστεί. Η καθημερινότητα λοιπόν του δημάρχου είναι ένας διαρκής αγώνας. Όσα πρόβλημα και να μας δημιουργούν, δεν καταθέτουμε και δεν θα καταθέσουμε τα όπλα. Εμείς εδώ θα είμαστε, είτε τους αρέσει, είτε δεν τους αρέσει. Και θα συνεχίσουμε να τους αποδεικνύουμε ότι μπορούμε και βάζουμε την απαιτούμενη τάξη, κάτι που οι ίδιοι οι κυβερνώντες δεν μπόρεσαν και δεν θα μπορέσουν. Όχι για δεν μπορούν, αλλά γιατί δεν το θέλουν.
• Τι σας λείπει περισσότερο στη διάρκεια του χειμώνα;
Σε σύγκριση με ένα μεγαλύτερο νησί σίγουρα λείπουν πολλά, όπως οι «επιλογές» και αυτό αφορά όλους τους τομείς της καθημερινότητας. Μας λείπουν περισσότερες εικόνες και χρώματα, δηλαδή άπλα πράγματα, που πολλές φορές κάνουν το μυαλό να ξεφεύγει από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Βέβαια εμείς θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τους εαυτούς μας λιγάκι τυχερούς, καθώς λόγω της κοντινής μας απόστασης από τη Ρόδο όσοι μπορούν, έχουν την δυνατότατα να αλλάζουν παραστάσεις.
• Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι σε μια κρίσιμη καμπή με πολλά θέματα ανοικτά και με σημαντικότερο βέβαια την έλλειψη πόρων. Οι δήμαρχοι των μεγαλύτερων νησιών είναι σε πλεονεκτικότερη θέση από εκείνους των μικρών;
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε κρίση εδώ και αρκετά χρόνια. Υπάρχει πρόβλημα και πρόβλημα έχουμε και εμείς. Είχα δηλώσει από την πρώτη μου θητεία ότι υπάρχει σχέδιο αποδυνάμωσης και απαξίωσης του Α΄ βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης, του τελευταίου πυλώνα επαφής της κοινωνίας. Το σύστημα θέλει την πολιτική χειραγώγησή μας. Υπάρχουν νόμοι και ρυθμίσεις υπουργείων που δεν τις γνωρίζει καν το υπουργείο Εσωτερικών, εν μία νυκτί παίρνουν αρμοδιότητες χωρίς να ρωτήσουν κανένα, π,χ, βοσκοτόπια, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, κ.α. Αυτό δείχνει ασυδοσία και απαξίωση. Αισθάνονται τόσο ισχυροί να παίρνουν αποφάσεις για την λειτουργία των Δήμων, χωρίς καν να μπουν στην διαδικασία έστω ανταλλαγής απόψεων. Ακόμα και στο κομμάτι των αποδοχών των αιρετών, αρχίζει το θέμα να γίνεται πολύ σημαντικό. Κάποιοι από αξιοπρέπεια δεν μιλάνε, ή και από φόβο μην τους καταλογίσει κανείς ότι κοιτάνε τα χρήματα, δεν τολμούν να πουν ότι δεν μπορούν να ζήσουν. Ενώ υπάρχουν τόσα πολλά και μεγάλα προβλήματα αυτό που τους απασχολεί είναι το πως θα εκλέγονται οι «δήμαρχοι». Μπορώ να σας αναφέρω πάρα πολλά, που δείχνουν πεντακάθαρα πλέον και με μαθηματική ακρίβεια, το πού θέλουν να οδηγήσουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι πόροι που δίδονταν στους Δήμους πριν το 2010 είναι ένα όνειρο απατηλό, δύσκολα θα επανέλθουν. Ξεχνάμε ότι αν οι Δήμοι δεν ήταν αριθμητικά αυτοί που είναι τώρα και ήταν προ Καλλικράτη τι χρήματα θα έπαιρναν: απολύτως τίποτα. Θα είχαν κλείσει όλοι, μικροί και μεγάλοι. Δεν ξέρω αν οι δήμαρχοι των μεγαλύτερων Δήμων είναι σε πλεονεκτική θέση έναντι των μικρών, πιστεύω όμως ότι και εκείνοι έχουν μεγάλα θέματα. Το σίγουρο ωστόσο είναι ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα τα έχουν οι μικροί Δήμοι. Είμαστε στα «χαρτιά» Καλλικρατικοί Δήμοι, σε πλήρη υπο-στελέχωση, και απαξίωση του θεσμικού μας ρόλου. Γι΄ αυτό επιβάλλεται πλέον να αφήσουμε την εσωστρέφεια μας, να αφήσουμε στην άκρη τους πολιτικούς μανδύες που μπορεί να έχει ο κάθε ένας από εμάς. Είμαστε ενεργοί πολίτες, πρέπει να βγούμε στις κοινωνίες μας και να τους λέμε τις αλήθειες. Πιστεύω ότι η καινούργια χρονιά θα αποτελέσει το εφαλτήριο για ό,τι το καλύτερο, μπορεί ωστόσο να αποδειχτεί και η «ταφόπλακα» για τον θεσμό μας. Εάν τα πράγματα συνεχίσουν να είναι έτσι, αν συνεχίσει η δική μας αδράνεια που επιτρέπει να συμβαίνουν αυτά που συμβαίνουν, τότε το μέλλον δε φαντάζει καθόλου αισιόδοξο. Πρέπει λοιπόν να σηκώσουμε το κεφάλι και την αξιοπρέπειά μας ψηλά, όλοι μαζί ενωμένοι σαν μια γροθιά, να δείξουμε ότι αξίζουμε να είμαστε σε αυτό το χώρο και ότι μπορούμε να βοηθήσουμε και την χώρα μας αλλά και τις κοινωνίες μας, άλλωστε πολλοί από εμάς το έχουμε αποδείξει, να φέρουμε ξανά την ελπίδα , την χαρά και το γέλιο, στους ανθρώπους που τόσο το έχουν μεγάλη ανάγκη.
• Πάρα τις δυσκολίες πάντως, έχετε καταφέρει να εφαρμόσετε καινοτόμα προγράμματα όπως είναι η χορήγηση δωρεάν φαρμάκων στους κατοίκους, η συνεργασία με την hopegenesis για τις εγκύους, είδαμε με ενδιαφέρον το παιχνίδι επιβίωσης… δεν επαναπαύεστε.
Είναι χρέος και υποχρέωση του κάθε δημάρχου σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, να γαντζώνεται και να αξιοποιεί όποια ευκαιρία του δοθεί για να απαλύνει όπως και όσο μπορεί την καθημερινότητα των συνδημοτών του. Όπως έχω πει, ο Δήμος είναι ο τελευταίος πυλώνας στήριξης και αμεσότητας των κοινωνιών, είναι αυτό που θέλουν να καταστρέψουν. Ο εκάστοτε δήμαρχος δεν έχει το δικαίωμα να επαναπαύεται, είναι υποχρεωμένος να αναζητά, να μάχεται, να αξιοποιεί, είναι υποχρεωμένος και καταδικασμένος να κερδίζει, για το καλό της κοινωνίας του και την πρόοδο του νησιού του. Γιατί αν τα περιμένουμε αυτά από το Αθηνο-κεντρικό κράτος, που δεν γνωρίζουν καν πού βρισκόμαστε, ή θα είχαμε φύγει ή θα είχαμε πεθάνει.
• Τι προσδοκάτε για το 2017;
Προσδοκώ ένα θαύμα, διότι πιστεύω στα θαύματα, αλλά θαύματα μπορούμε να κάνουμε και εμείς ως λαός, αυτό άλλωστε το έχει δείξει περίτρανα και η ιστορία μας, ας την ξαναθυμηθούμε.
