«Παράθυρο» ανοίγει το Ειρηνοδικείο Ιλίου για ένταξη των οφειλετών σε ασφαλιστικούς φορείς στον νόμο Κατσέλη, κρίνοντας συνταγματική την υπαγωγή τους στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και συνεπώς τη ρύθμιση των χρεών τους, αλλά και τη διαγραφή μέρους αυτών.
Η απόφαση αυτή (398/2016) αποτελεί «ανάσα» για τον οφειλέτη που την… απέκτησε, το σκεπτικό της όμως αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ως πιλότος από πολλούς οφειλέτες ασφαλιστικών ταμείων που μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να υπαχθούν στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, αφού τα δικαστήρια μέχρις ώρας απορρίπτουν τις αιτήσεις τους.
Για το δικαστήριο, η δυνατότητα της υπαγωγής των οφειλετών σε ασφαλιστικούς φορείς στον νόμο Κατσέλη κρίθηκε επιβεβλημένη (με τον ν.4336/2015), προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα απαλλαγής των χρεών τους και η επάνοδός τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, «καθώς τυχόν απαλλαγή από τα χρέη προς τους ιδιώτες με διατήρηση των χρεών προς τα ταμεία θα καθιστούσε άνευ ουσιαστικού αποτελέσματος τυχόν επιτυγχανόμενη απαλλαγή του οφειλέτη, ο οποίος θα εξακολουθούσε να βαρύνεται με τα εξαιρούμενα χρέη… Η δε εξαίρεση συγκεκριμένων απαιτήσεων από το πεδίο εφαρμογής του νόμου θα είχε ως συνέπεια τη δημιουργία δανειστών δύο ταχυτήτων, καθώς οι πιστωτές που εξαιρούνται βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των υπολοίπων, διατηρώντας στο ακέραιο τις απαιτήσεις τους».
Το δικαστήριο μάλιστα προχωρεί ένα βήμα παραπάνω, κρίνοντας ότι με την ένταξη των οφειλετών ασφαλιστικών ταμείων στον νόμο Κατσέλη δεν θίγεται ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης, καθώς η είσπραξη αυτών των χρεών είναι όχι μόνο επισφαλής αλλά και αδύνατη, ενώ οι φορείς δεν μπορούν να στηρίζουν τη βιωσιμότητά τους στην προσμονή της είσπραξης αυτών των οφειλών.
Συσσώρευση οφειλών
«Η περικοπή οφειλών υπερχρεωμένων ήδη πολιτών δεν στερεί τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης από αναγκαίους πόρους, όταν η αβεβαιότητα είσπραξης σε σχέση με τη δυνατότητα εξοφλήσεως είναι ιδιαίτερα υψηλή. Αλλωστε, ο υπερχρεωμένος οφειλέτης ακριβώς λόγω της ιδιότητάς του δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει ούτως ή άλλως στις υποχρεώσεις του έναντι αυτών, συνεπώς θα οδηγείτο στο ίδιο αποτέλεσμα, ήτοι τη συσσώρευση οφειλών μη δυνάμενων να εισπραχθούν και την απώλεια παροχών.
Αλλωστε, η ρύθμιση των χρεών του οφειλέτη και η ενδεχόμενη απαλλαγή του από αυτά δεν επέρχεται αμέσως συνεπεία της αιτήσεώς του, αλλά τίθεται σειρά προϋποθέσεων, με συμμετοχή στη διαδικασία και των πιστωτών. Η δε απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη συνιστά την απόληξη μιας διαδικασίας, συνδυαζόμενη ενδεχομένως με τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.
Πέραν των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι η απαλλαγή του οφειλέτη από χρέη, συμπεριλαμβανομένων και των οφειλών έναντι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης είναι ήδη γνωστή στο δικαιικό μας σύστημα, καθώς και στον θεσμό της πτώχευσης επέρχεται υπό προϋποθέσεις τέτοια απαλλαγή (άρθρο 170 παρ. 5 Ν. 3588/2007). Επιπροσθέτως, προϋφιστάμενος νόμος, ο οποίος επέφερε γενναίες περικοπές στις εν λόγω οφειλές, επιρρωννύει τη θέση υπέρ της σύμφωνης με το Σύνταγμα επιλογής του νομοθέτη για υπαγωγή και των ανωτέρω οφειλών στις διατάξεις του ν. 3869/ 2010.
Η ανυπαρξία δε πλαισίου ρύθμισης συνολικά των οφειλών ενός υπερχρεωμένου προσώπου, όπως ο νόμος ορίζει, που στερείται δηλαδή πτωχευτικής ικανότητας υπό την έννοια του άρθρου 2 του ν. 3588/2007 και έχει περιέλθει, χωρίς δόλο, σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών, τον οδηγεί σε κοινωνική περιθωριοποίηση και οικονομικό αποκλεισμό, σε αντίθεση με τις επιταγές του Συντάγματος».
Την απόφαση «κέρδισε» οφειλέτης, υπάλληλος σήμερα με πολύ χαμηλό εισόδημα, με σύζυγο άνεργη και πατέρας δύο παιδιών. Στο παρελθόν, από το 2003 έως και το 2009, είχε φούρνο-ζαχαροπλαστείο, όπου είχε επενδύσει σημαντικό κεφάλαιο, χωρίς όμως να προσφύγει σε υπέρμετρο δανεισμό (είχε δάνεια ύψους 14.000 ευρώ).
Η επιχείρηση, ενώ αρχικά ήταν κερδοφόρα, άρχισε να παίρνει την κατιούσα, γεγονός που εμπόδισε τον δανειολήπτη να εξοφλεί κανονικά τις δόσεις του. Τότε εκείνος δεν πήρε άλλο δάνειο, αλλά προτίμησε να κλείσει την επιχείρηση για να μη βάλει και άλλα φέσια.
Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε να πληρώνει τις οφειλές του προς τον ΟΑΕΕ μέχρι το 2010 και το ΙΚΑ μέχρι το 2012. Ομως η μείωση του μισθού του ως υπαλλήλου σε εταιρεία security και ο ερχομός του δεύτερου παιδιού του το 2013 κατέστησαν απαγορευτική οποιαδήποτε άλλη καταβολή.
Το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, αλλά και το γεγονός ότι προέβη σε αδυναμία πληρωμών όχι από δόλο, ρύθμισε τις οφειλές του, για τρία χρόνια, και κούρεψε τα υπόλοιπα.
‘Σημαντική απόφαση’
«Η απόφαση αυτή είναι σημαντική, γιατί για πρώτη φορά από την ελληνική Δικαιοσύνη θεωρείται συνταγματική η υπαγωγή των οφειλετών προς τα ασφαλιστικά ταμεία στον νόμο Κατσέλη, γιατί ο Ελληνας δικαστής εκλαμβάνει πρωτίστως την ανθρώπινη ύπαρξη ως το σπουδαιότερο συνταγματικό αγαθό που έχει ανάγκη προστασίας και δεν βλέπει τον δανειολήπτη στενά λογιστικά σύμφωνα με τη λογική των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πληρεξούσιος δικηγόρος του οφειλέτη, Αθανάσιος Καβουρίνος.
Σοφία Φασουλάκη-ΕΘΝΟΣ
