Τα Χριστούγεννα είναι η μαγική εκείνη περίοδος που τα όνειρα των παιδιών ζωντανεύουν, αλλά και οι μεγάλοι έχουν τη δυνατότητα να γίνουν και πάλι παιδιά…
Οπως λέει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Μαρία Αρβανιτάκη στη συνέντευξή της σήμερα στη «δημοκρατική», «μπορεί να είναι η αγαπημένη γιορτή των παιδιών που την έχουν συνδυάσει με χαρές, δώρα, κάλαντα και ευχάριστα συναισθήματα, αλλά με τον ίδιο τρόπο και για τους μεγάλους η ανάμνηση των παιδικών βιωμάτων, τους κάνει να ξαναζούν τη μαγεία ξαναβρίσκοντας από άλλη θέση πια, το νόημα αυτής της γιορτής»!
«Ο Ιππότης και ο Δράκος της Ρόδου» ψηφίστηκε ως βιβλίο της χρονιάς τον περασμένο Νοέμβριο, «Η Αναστασία της Ρόδου-Η τελευταία πολιορκία» ψηφίστηκε ως βιβλίο της χρονιάς το 2020 και ανέβηκε ως διασκευασμένο θεατρικό έργο στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ρόδου, με τη μοναδική ικανότητα που έχει η συγγραφέας να ζωντανεύει ιστορικά γεγονότα και να πλέκει μυθιστορήματα, που εντυπωσιάζουν μικρούς και μεγάλους.
Και όπως λέει η κ. Αρβανιτάκη «ο ήρωας καλείται να αφανίσει τον δράκο για να ελευθερώσει το πολύτιμο και να λυτρώσει, κι εμείς να ησυχάσουμε στη σιγουριά ότι ο κόσμος είναι σταθερός και ασφαλής. Βλέπετε, πόσο διαχρονικός είναι αυτός ο συμβολισμός…!».
• Κυρία Αρβανιτάκη τελικά η μαγεία των Χριστουγέννων ποιους αγγίζει θα λέγατε περισσότερο, τους μεγάλους ή τα παιδιά;
Τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της αγάπης. Αυτή είναι η ουσία των Χριστουγέννων. Έχει μια μαγική δύναμη αυτή η γιορτή, να δυναμώνει την ελπίδα και την προσδοκία ότι όλα μπορούν να γίνουν καλύτερα! Γινόμαστε πιο αισιόδοξοι για τη ζωή και πιο πρόθυμοι να βοηθήσουμε όσους το χρειάζονται. Η ανάγκη να μας αγαπούν και ν’ αγαπάμε, είναι πάντα παρούσα μέσα μας, είτε είμαστε παιδιά, είτε είμαστε μεγάλοι. Μπορεί να είναι η αγαπημένη γιορτή των παιδιών που την έχουν συνδυάσει με χαρές, δώρα, κάλαντα και ευχάριστα συναισθήματα, αλλά με τον ίδιο τρόπο και για τους μεγάλους η ανάμνηση των παιδικών βιωμάτων, τους κάνει να ξαναζούν τη μαγεία ξαναβρίσκοντας από άλλη θέση πια, το νόημα αυτής της γιορτής.
• Με την ιδιότητά σας και ως εκπαιδευτικού, θα ήθελα να σας ρωτήσω πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν τα παραμύθια, τα παιδικά βιβλία, στη διαμόρφωση ίσως του χαρακτήρα των παιδιών αλλά και στην αντίληψή τους για την κοινωνία.
Τα παραμύθια είναι παμπάλαια λαϊκά αφηγήματα που μεγάλωσαν γενιές ανθρώπων! Στηρίζονται στην προφορική παράδοση, γι’ αυτό θα ήταν εύκολο να χαθούν! Όμως αντίθετα, άντεξαν στο χρόνο και διαδόθηκαν, εμπλουτίστηκαν, ξαναειπώθηκαν με παραλλαγές, αλλά συντηρήθηκαν από μια συλλογική μνήμη, γιατί κρύβουν μέσα τους βαθιές αλήθειες! Ως μέσο διαπαιδαγώγησης το παραμύθι και το παιδικό βιβλίο, συμβουλεύει για δοκιμασμένες συμπεριφορές των ανθρώπων και για τα μαθήματα που παίρνουμε από τα παθήματα. Πολλές φορές η αφήγηση μπορεί να έχει σκληρότητα, φόβο. Όμως μπορεί και τα ξεπερνάει αυτά τα στοιχεία και γίνεται αποδεκτό, γιατί περιέχει συμβολισμούς και αλληγορία: λέει κάτι, υπονοεί κάτι άλλο. Αντοχή στη ζωή: στο τέλος ανταμείβεται ο ήρωας του παραμυθιού ή της ιστορίας, αφού περάσει τη δοκιμασία. Προετοιμάζει το παιδί για την ενηλικίωσή του, για την επόμενη φάση της ζωής του.
Το παιδί βρίσκει στο βιβλίο στοιχεία και χαρακτήρες με τα οποία ταυτίζεται και μέσα απ’ αυτά εκφράζει και διαχειρίζεται κομμάτια του ψυχισμού του ή μπορεί να βρίσκει ανακούφιση από τα υπαρξιακά άγχη, τα οποία ίσως δεν μας λέει γιατί δεν μπορεί να τα εκφράσει. Το φάσμα συναισθημάτων που βιώνει κάνει πιο εύκολη και την κοινωνικοποίηση του. Στη σχολική ηλικία, το βιβλίο βοηθάει ως προς τον τρόπο που το παιδί χειρίζεται τη γλώσσα, βελτιώνεται η αναγνωστική του ικανότητα, η πολύπλευρη μάθηση και τελικά συνηθίζει να διαβάζει για την απόλαυση της ανάγνωσης!
• Πάντως, το δεύτερο βιβλίο σας «Ο Ιππότης και ο δράκος της Ρόδου» το οποίο είναι και ιστορικό μυθιστόρημα και παραμύθι, απευθύνει πολλά μηνύματα και στους μεγάλους και στα παιδιά. Πείτε μας για το βιβλίο σας και πώς εμπνευστήκατε το θέμα;
«Ο Ιππότης και ο Δράκος της Ρόδου» είναι μυθοπλασία, βασίζεται όμως σε ιστορικά γεγονότα, αναφέρεται σε ιστορικά πρόσωπα, αλλά έχει και άλλα, φανταστικά για να μεταφέρουν εύκολα την ιστορία στον αναγνώστη. Η εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία είναι η Ιπποτοκρατία, στην αρχή της, στα χρόνια που μεγάλος Μάγιστρος ήταν ο Βιλλενέβ. Την εποχή αυτή, στη Ρόδο ζει ένα θηρίο που τρομοκρατεί τους κατοίκους στην ύπαιθρο, ερημώνονται περιοχές από τον φόβο του τρομερού δράκοντα και η γη μένει ακαλλιέργητη. Οι Ροδίτες δεν πηγαίνουν πια για προσκύνημα στον Άγιο Στέφανο και στην Παναγιά και η περιοχή μετονομάζεται σε: «Κακό Πέρασμα», το γνωστό: «Μαλ Πάσσο». Ένας Ιππότης, ο Θεοντόν ντε Γκοζόν, Γάλλος στην καταγωγή, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας της Προβηγκίας, αποφασίζει να απαλλάξει τον τόπο από τον φοβερό δράκοντα. Θα συναντήσει δυσκολίες, αφού υπάρχει ρητή απαγόρευση από τον Μεγάλο Μάγιστρο να μην επιχειρήσει κανείς την εξόντωση του θηρίου, γιατί χάθηκαν πολλοί σ’ αυτή την προσπάθεια!
Έχοντας αυτή την επίγνωση ο Ντε Γκοζόν, παίρνει πάνω του αυτό το βάρος, καταστρώνει μόνος του ένα σχέδιο εξόντωσης του δράκου, αλλά αυτή η διαδικασία θα τον οδηγήσει σε μία φάση αυτογνωσίας και πνευματικής διεργασίας για να αντιμετωπίσει τους δικούς του φόβους. Αφού «καθαρίσει» την ψυχή του, θα δαμάσει τον δικό του «δράκο», αυτόν που έχει μέσα του: τον φόβο και τότε θα νοιώσει έτοιμος να φέρει εις πέρας την αποστολή του.
Σε αυτή την προσπάθεια θα τον βοηθήσουν οι Ροδίτες, θα του δώσουν πληροφορίες και δύναμη που πηγάζει από την Παράδοσή τους και την Πίστη τους. Ο Ντε Γκοζόν θα καταφέρει να νικήσει τον δράκο, αλλά θα κατηγορηθεί για ανυπακοή, θα δικαστεί, θα φυλακιστεί. Στο τέλος όμως, θα δικαιωθεί, εξ αιτίας της διαμαρτυρίας των Ροδιτών προς τον Μέγα Μάγιστρο που θα του πουν ότι ο τόπος τους δε σηκώνει αυτή την αδικία!
Ότι η πράξη του Ντε Γκοζόν είναι ηρωική και δεν πρέπει να τιμωρείται, αλλά να ανταμείβεται με αξιώματα. Ο Θεοντόν Ντε Γκοζόν θα γίνει αργότερα ο τρίτος κατά σειρά μεγάλος Μάγιστρος του Τάγματος των Ιπποτών της Ρόδου. Αυτή η ιστορία ζωντανεύει μια εποχή που είναι κομμάτι της Ιστορίας του τόπου μας, γι’ αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Κατά τη γνώμη μου, όταν το παιδί διαβάζει ένα βιβλίο, πρέπει και κάτι καινούριο να μαθαίνει. Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένας εύκολος τρόπος να μαθαίνουμε Ιστορία, ιδίως την τοπική Ιστορία που δεν διδάσκεται από τα σχολικά βιβλία. Αυτό δίνει σε μένα ένα κίνητρο για συγγραφή.
• Το βιβλίο σας πάντως εντυπωσιάζει τα παιδιά όπως προκύπτει από τις επισκέψεις και τις παρουσιάσεις στα σχολεία. Ποιο είναι το στοιχείο ή τα στοιχεία που κερδίζουν το ενδιαφέρον των μικρών μαθητών;
Πάντα αρέσουν οι ιστορίες με δράκους και γενναίους που μας σώζουν από την αιχμαλωσία του φόβου και μας λυτρώνουν, για να μας δώσουν θάρρος να πολεμάμε και να νικάμε τους δράκους-κάθε είδους-που μας κατατρέχουν. Όπως και να’ χει η αλληγορία αυτού του πανάρχαιου θέματος, της δρακοκτονίας, είναι ελκυστικό. Ο δράκος εκπροσωπεί τον φόβο και το μήνυμα που δίνεται είναι η συνεχής προσπάθεια του ανθρώπου να δαμάσει το φόβο του. Αυτό το βιβλίο έχει έναν δράκο αλλά κι έναν γενναίο που ήταν αληθινός! Ο Ιππότης Θεοντόν ντε Γκοζόν είναι ιστορικό πρόσωπο και η ιστορία του συνέβη εδώ, στη Ρόδο, κι αυτό βρίσκουν περισσότερο ενδιαφέρον τα παιδιά. Τους αρέσει που βρίσκουν ονόματα, τοποθεσίες, συνήθειες και άλλα στοιχεία της Ρόδου που τους είναι οικεία. Πρέπει να ξέρουμε ότι οι μαθητές μας ενδιαφέρονται για την τοπική μας Ιστορία. Θέλουν να μαθαίνουν για την ζωή των προγόνων τους σε περασμένες εποχές. Πώς αυτοί ζούσαν, τι τους συνέδεε με τους υπόλοιπους Έλληνες, ποια ήταν η συμμετοχή τους στο ιστορικό γίγνεσθαι της χώρας τους!…
Στα σχολεία που βρέθηκα καλεσμένη, η ανταπόκριση ήταν συγκινητική, αλλά και η καθοδήγηση των δασκάλων και νηπιαγωγών ήταν θαυμαστή, γιατί επεξεργάστηκαν το βιβλίο στις σχολικές τάξεις.
• Έχει εντέλει δράκο κάθε παραμύθι και κάθε παραμύθι χρειάζεται τον ήρωά του;
Οι δράκοι στα παραμύθια κάνουν πιο «πλούσιο» τον ήρωα! Συχνά φυλάνε κάτι πολύτιμο: μια πηγή, έναν θησαυρό ή την μαγεμένη βασιλοπούλα. Δείτε την ελληνική μυθολογία, την λαϊκή μας Παράδοση, τους Αγίους της Πίστης μας… Ο ήρωας καλείται να αφανίσει τον δράκο για να ελευθερώσει το πολύτιμο και να λυτρώσει, κι εμείς να ησυχάσουμε στη σιγουριά ότι ο κόσμος είναι σταθερός και ασφαλής. Βλέπετε, πόσο διαχρονικός είναι αυτός ο συμβολισμός! Διατρέχει την ιστορία του ανθρώπου και φτάνει στο σήμερα, που ο άνθρωπος μοιάζει να έχει χάσει την ψυχή του (το πολύτιμο) και κάποια στιγμή θα πρέπει να δώσει τη μάχη με την ερπετόμορφη σκιά του (δράκος) για να γίνει φως και να ελευθερώσει την αληθινή του δύναμη: τη δημιουργική, την ευφυή!
• Στην εποχή της τεχνολογίας ποια είναι η θέση του βιβλίου στη ζωή μας;
Το βιβλίο έχει πάνω του το ανθρώπινο αποτύπωμα πιο φανερό. Για να φτάσει στα χέρια μας, κάποιος είχε την ιδέα, η ιδέα έγινε γράμματα, κάποιος την έκανε εικόνα, κάποιος τα τύπωσε όλα αυτά σε χαρτί κι έγινε ένα απτό αντικείμενο. Το κρατάμε στα χέρια μας, υπογραμμίζουμε ή σημειώνουμε κάτι στις σελίδες του, το κάνουμε δικό μας! Ακόμα κι όταν τυχαία βρεθεί στα χέρια μας, αργότερα, κάποιο βιβλίο που διαβάσαμε, θα μας θυμίσει ένα κομμάτι από τη δική μας ιστορία: της εφηβείας μας, της παιδικότητάς μας, της ενηλικίωσής μας!…
Η τεχνολογία δεν ανταγωνίζεται το βιβλίο, είναι ένας ακόμη τρόπος για τη διάδοσή του. Απλώς, θα άξιζε να δείξουμε στα παιδιά μια διέξοδο από την κουραστική οθόνη που καταδυναστεύει τον χρόνο τους και θα βρουν έναν πιστό φίλο που θα είναι πάντα εκεί.
• Η περίοδος της πανδημίας μάς έφερε πιο κοντά στα βιβλία;
Οι εκδοτικοί οίκοι πράγματι, διαπίστωσαν αύξηση της ζήτησης και του ενδιαφέροντος του κόσμου για το βιβλίο κατά τους μήνες της πανδημίας. Αυτό ίσως να επιβεβαιώνει ότι τα βιβλία είναι πιστοί φίλοι και καλή συντροφιά.
• Εσείς πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την συγγραφή βιβλίων;
Η συγγραφή ξεκινάει από μια εσωτερική ανάγκη, προσωπική. Αυτός που γράφει έχει κάτι να πει: ένα μήνυμα, έναν προβληματισμό που θα ήθελε να μοιραστεί με τους άλλους. Ύστερα, η γοητεία της συνάντησης με τον χρόνο και την Ιστορία για να αναζητήσει κανείς πληροφορίες για τη ζωή των ανθρώπων μιας άλλης εποχής, ίσως να τροφοδοτείται και από την έγνοια μη χαθεί ένα κομμάτι του παρελθόντος που απειλείται με λήθη, μπροστά στη σημερινή λατρεία του εφήμερου.
• Μέσα από τη ραδιοφωνική σας εκπομπή για το παιδικό και εφηβικό βιβλίο κάνετε μια σημαντική προσπάθεια να καλλιεργήσετε τη συνείδηση και τη σπουδαιότητα της ανάγνωσης βιβλίων σε αυτές τις ηλικίες που η τεχνολογία έχει κατακτήσει ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς τους. Βρίσκετε ανταπόκριση;
Στην ελληνική λογοτεχνία υπάρχουν αληθινοί θησαυροί. Από τους μεγάλους μας κλασικούς, που δεν πρέπει να ξεχνάμε, ως τους σημερινούς συγγραφείς με σύγχρονο προβληματισμό. Η εκπομπή έχει σκοπό την ενθάρρυνση της φιλαναγνωσίας στην παιδική και νεανική ηλικία και να βοηθήσει στην επιλογή των βιβλίων. Συνήθως οι γονείς είναι αυτοί που επιλέγουν και αγοράζουν το βιβλίο για το παιδί τους και θέλουν να ξέρουν ότι είναι κατάλληλο γι’ αυτά και θα τα ωφελήσει. Γνωρίζω ότι οι σημερινοί γονείς έχουν αληθινό ενδιαφέρον γι’ αυτό. Θα θυμούνται και οι ίδιοι τη χαρά που ένοιωσαν όταν ξεφύλλισαν το πρώτο τους βιβλίο! Ας δώσουν την ευκαιρία και στα παιδιά να έχουν αυτή τη χαρά. Το βιβλίο στις μικρές ηλικίες που διαπλάθεται ο χαρακτήρας τους, βοηθάει τα παιδιά να καλλιεργήσουν την αναγνωστική ικανότητα, τη ανάπτυξη της σκέψης, την κριτική ικανότητα, τη συνέχεια της γλώσσας. Καλλιεργούν την αισθητική τους και το κριτήριο σε σωστές επιλογές. Έτσι δημιουργούμε και τους μελλοντικούς αναγνώστες.
• Να κλείσουμε την ενδιαφέρουσα συνέντευξή μας με τις ευχές σας για τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.
Πολλές ευχές στο αναγνωστικό κοινό της «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ της ΡΟΔΟΥ» για Καλά Χριστούγεννα και μια καλή Νέα Χρονιά! Εύχομαι πάνω απ’ όλα υγεία και εκπλήρωση των προσδοκιών μέσα στον χρόνο που έρχεται! Σε σας, κυρία Φώτη και στους συνεργάτες και τους υπεύθυνους της έκδοσης της εφημερίδας εύχομαι επίσης Καλά Χριστούγεννα με υγεία και δημιουργικό Νέο ‘Έτος με επιτυχία στο πολύπλευρο έργο σας. Σας ευχαριστώ θερμά για το βήμα που μου δώσατε.
Πληροφορίες για το έργο της συγγραφέως
(Τα έργα: «Σχολικά Θεατρικά έργα για την 7η Μαρτίου»
Αποτελεί βοήθημα για τον εκπαιδευτικό, βασισμένο στα γεγονότα της πρόσφατης τοπικής μας Ιστορίας για τον αγώνα των Δωδεκανησίων και την πορεία της Δωδεκανήσου για την απελευθέρωση και την Ενσωμάτωσή τους στον εθνικό κορμό.
«Αναστασία της Ρόδου – η τελευταία πολιορκία»
Ιστορικό μυθιστόρημα, εξελίσσεται στα χρόνια της Ιπποτοκρατίας, στην τελευταία πολιορκία που ακολουθείται από την οθωμανική κυριαρχία. Με κεντρικό πρόσωπο μια γυναίκα, την Αναστασία, που πεθαίνει πολεμώντας στις επάλξεις, ιστορείται μια εποχή που οδηγείται στο δραματικό τέλος της και την αρχή μιας άλλης που θα σημάνει τη μακρόχρονη αιχμαλωσία της.
«Ο Ιππότης και ο δράκος της Ρόδου»
Η ιστορία του Ιππότη που εξόντωσε τον δράκοντα και λύτρωσε τους κατοίκους της ροδιακής υπαίθρου. Το έργο του κάποιοι θα βοηθήσουν και κάποιοι θα εμποδίσουν..) Τους επόμενους μήνες θα κυκλοφορήσει το καινούριο της βιβλίο για τον αγώνα των Δωδεκανησίων στα χρόνια της Επανάστασης του 1821.
