Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Για όλους και για όλα μιλάει σήμερα στην «δ» ο εργατολόγος – καθηγητής κ. Αλέξης Μητρόπουλος. Σχετικά με τα αποτελέσματα του πρόσφατου Eurogroup, ο κ. Μητρόπουλος εμφανίζεται βέβαιος ότι επέρχονται νέες μειώσεις στις κύριες συντάξεις και σε όλες ανεξαιρέτως τις κοινωνικές παροχές, στην ιατροφαρμακευτική και στη νοσοκομειακή περίθαλψη, ενώ δηλώνει πως είναι πολύ δύσκολο πλέον να επανέλθουν οι συντάξεις στα προηγούμενα επίπεδα.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Μητρόπουλε, να ξεκινήσουμε με την αξιολόγηση. Τελικώς, τι πρέπει να περιμένουν οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι μετά από αυτή τη συμφωνία;
Στο τελευταίο Eurogroup δεν υπήρξε συμφωνία για την τρίτη αξιολόγηση. Για να γίνει αυτό, πρέπει να προηγηθεί η μακρά διαδικασία των διαπραγματεύσεων των τεχνικών εκπροσώπων της τριαρχίας των δανειστών και να ακολουθήσουν οι συνεδριάσεις του Euroworking Group και του Eurogroup. Όμως στο Eurogroup της 20/2/2017 η Ελλάδα προσχώρησε στις πάγιες αξιώσεις των δανειστών για την εφαρμογή των λεγόμενων «μεταρρυθμίσεων», που περιγράφονται στο τρίτο υπερμνημόνιο (ν.4336/2015), τις οποίες η κυβέρνηση νόμισε ότι μπορούσε και να τις αποφύγει/μεταθέσει, επικαλούμενη «το πλεόνασμα του αίματος» από την άγρια φορολόγηση των πάντων! Οι «θεσμοί», όμως, αφενός μεν αμφισβητούν το ύψος του «πλεονάσματος», αφετέρου δε τον ανορθολογικό τρόπο επίτευξής του (τραγική μείωση δημοσίων επενδύσεων, μεγάλη στέρηση πληρωμών των οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, ισοπεδωτική και αντι-αναπτυξιακή υπερφορολόγηση με ταυτόχρονη αύξηση δαπανών μισθοδοσίας έκτακτου και μετακλητού προσωπικού της κυβέρνησης κ.λπ.). Εξάλλου, κατά τη νεοφιλελεύθερη … λογική, θεωρούν ως «διαρθρωτικές αλλαγές μείζονος σημασίας» τη μείωση της «συνταξιοδοτικής δαπάνης» και των παροχών του Κοινωνικού Κράτους! Αφού λοιπόν στο Eurogroup η κυβέρνηση προσχώρησε στις δύο αυτές κύριες αξιώσεις του ΔΝΤ, επέρχονται ραγδαίες μειώσεις στις κύριες συντάξεις («προσωπική διαφορά») και σε όλες ανεξαιρέτως τις κοινωνικές παροχές και την ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη.
• Δηλώσατε ότι στην Ελλάδα, έχουμε περάσει σε ένα νέο συνταξιοδοτικό «δόγμα» όπου η μεγάλη ευθύνη για την κατάσταση των Ταμείων μετακινήθηκε στους συνταξιούχους και τους ασφαλισμένους. Υπάρχει πιθανότητα να επανέλθουμε ποτέ στα παλαιά επίπεδα;
Στις δεκαετίες του ’50 -’60 τα Ασφαλιστικά Ταμεία που δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια των νεοκεϋνσιανών Αμερικανών επιστημόνων, αποκόμισαν πολλές εισφορές και είχαν μεγάλα αποθεματικά που θα τα ζήλευαν ακόμη και τα σκανδιναβικά κράτη. Η αναλογία εργαζομένων/συνταξιούχων ήταν 16/1 ή 12/1 ή 10 προς 1, (αναλόγως του είδους της εργασίας). Υπήρχε το καθεστώς της πλήρους και ασφαλισμένης εργασίας που επέτρεπε και την αξιοπρεπή διαβίωση κατά τα μέτρα της εποχής και τη δημιουργία του πολύτιμου «ασφαλιστικού κουμπαρά». Τα αποθεματικά των δικών μας Ταμείων διατέθηκαν με διαδοχικούς νόμους για τη χρηματοδότηση πολλών κλάδων της ιδιωτικής και δημόσιας οικονομίας, αλλά και για να καλύψουν εθνικές, αμυντικές και κυρίως κοινωνικές ανάγκες, χωρίς όμως ποτέ να αναπληρωθούν! Ο ιδρώτας των ασφαλισμένων εξανεμίστηκε και το βάρος της συντήρησης του συνταξιοδοτικού συστήματος ανέλαβαν οι νέοι εργαζόμενοι και το κράτος, με το σχήμα της τριμερούς χρηματοδότησης που ισχύει σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Πολλές άλλες δυσλειτουργίες του συστήματος τού αποστέρησαν έσοδα. Η κύρια όμως πηγή απώλειας πόρων είναι η εκτεταμένη-«δομική» ανεργία και η γενίκευση των ελαστικών μορφών εργασίας (μερική, κατ’αποκοπήν, εκ περιτροπής, franchising κ.λπ.), που προωθεί η ΕΕ και ο καταιγιστικός νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός. Μια πατριωτική κυβέρνηση όμως οφείλει να προωθήσει πάση θυσία δύο κύριες μεταρρυθμίσεις, από τις πολλές που προβάλλονται στις σύγχρονες κοινωνικές επιστήμες:
α) την ανακεφαλαιοποίηση των Ταμείων (όπως των τραπεζών) βάσει ενός σχεδίου διαχρονικής δικαιοσύνης που θα επιβάλλει τη σταδιακή επιστροφή των πολλών δισεκατομμυρίων (βλ. την από 15-2-2017 ανακοίνωση της ΕΝΥΠΕΚΚ) των αποθεματικών τους και β)την προώθηση του συστήματος τής πλήρους και ασφαλισμένης εργασίας που με αξιοπρεπείς μισθούς.
• Οι συνταξιούχοι «έχουν πληρώσει πολύ ακριβά το… μάρμαρο». Τι θα μπορούσε να γίνει και σε ποιο σημείο ευθύνεται η νυν κυβέρνηση για την συνεχή απώλεια των εισοδημάτων;
Ως προς το τι πρέπει να γίνει σας απάντησα μόλις. Υπάρχει και το οργανωτικό-λειτουργικό πρόβλημα του Ασφαλιστικού Συστήματος, που δεν επιλύεται με τη μνημονιακή ισοπέδωση της ιδιαιτερότητας κάθε ασφαλιστικού κλάδου, όπως γίνεται με τον νέο μνημονιακό ΕΦΚΑ. Χρειάζεται ορθολογική οργάνωση των ομοειδών ή συγγενών κλάδων εργασίας σε περισσότερους φορείς (πιθανόν πέντε) που θα λειτουργούν με σεβασμό στις διαφορετικές συνθήκες εργασίας των ενοποιουμένων τομέων. Πρωταρχική ευθύνη της κυβέρνησης και όλων των μνημονιακών κομμάτων που ψήφισαν το τρίτο «ανακεφαλαιωτικό» υπερμνημόνιο είναι η νομοθετημένη ροπή της εξίσωσης ΟΛΩΝ προς τα κάτω, όπου άνισες μεταξύ τους εισφορές, διαφορετικές συνθήκες εργασίας, ιδιαίτερη διαχείριση αποθεματικών κάθε κλάδου ή επιμέρους επιτυχημένοι εργατικοί αγώνες, μπαίνουν σε «ένα τσουβάλι» και ενοποιούνται κατά τα πρότυπα της βικτωριανής εποχής. Εξάλλου, η γενίκευση των ελαστικών μορφών εργασίας που προαναφέραμε καταστρέφει τον εργασιακό και κοινωνικό πολιτισμό αιώνων, επιδείνωση που δεν έπρεπε -καθ’οιονδήποτε τρόπο- να την «φορτωθεί» η κυβέρνηση στο όνομα της «Αριστεράς»!
• Οι Έλληνες φαίνεται να μην ενδιαφέρονται καν για ασφάλιση καθώς καταλαβαίνουν ότι οι συντάξεις τους θα είναι πενιχρές. Υπάρχει ισοδύναμο «αντίδοτο» στην δημιουργηθείσα κατάσταση;
Η πεμπτουσία της καταστροφής του εργασιακού πολιτισμού είναι αυτό ακριβώς: Η εμπέδωση από την νέα γενιά της ματαιότητας και αναποτελεσματικότητας των δημοσίων αγαθών και θεσμών και κυρίως της Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο καθένας, δηλαδή, ενώ ζει σε οργανωμένη κοινωνία, ακολουθεί τον μοναχικό δρόμο επιβίωσης. Έτσι καταστρέφονται οι κοινωνικοί θεσμοί για τους οποίους χύθηκαν ποταμοί αίματος και η καλύτερη περίοδος της ανθρώπινης και κοινωνικής δημιουργίας «διαγράφεται» / καταγράφεται ως πρόσκαιρη και άχρηστη.
• Εάν συνεχίσει αυτή η κατάσταση, θα καταντήσουμε ένα κράτος με απέραντο…. δημόσιο τομέα. Μέχρι πού μπορεί ν’ αντέξει η χώρα;
Ο δημόσιος τομέας της οικονομίας δεν υπάρχει πλέον όπως στη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Σουηδία, κυρίως στη Νορβηγία και τις άλλες χώρες που έχουν τον μεγαλύτερη δείκτη ανθρώπινης, περιβαλλοντικής, κοινωνικής, οικονομικής, εργασιακής κ.λπ. ανάπτυξης στην παγκόσμια κατάταξη. Η Ελλάδα και η Πορτογαλία είναι τα πλέον ιδιωτικοποιημένα κράτη της ΟΝΕ. Προφανώς όμως εννοείτε την αύξηση των προσλήψεων μετακλητών και άλλων υπαλλήλων στα διάφορα κυβερνητικά και διοικητικά γραφεία. Έχετε δίκιο να το κατακρίνετε, αφού αφενός δεν υπάρχει κανενός είδους αξιοκρατική επιλογή και αφετέρου ο ιδιωτικός τομέας έχει αφεθεί στην τύχη του… Ήδη με την εφαρμογή των σκληρών και ανορθολογικών μνημονικών πολιτικών έχουμε δείγματα ότι βρίσκεται σε πλήρη κατάρρευση! Όμως η ουσιαστική κατάργηση του πανάρχαιου μικρο-ιδιοκτητικού τρόπου παραγωγής και η διάλυση των μικρομεσαίων ισοδυναμεί σχεδόν με τη διάλυση της κοινωνίας και της οικονομίας. Η μικρή ιδιοκτησία, η προσωπική τέχνη, το οικογενειακό επιτήδευμα, η εμπορία, η μικρή και μεσαία βιοτεχνία / μεταποίηση / βιομηχανία (επί των οποίων αρθρώνεται όλος ο τομέας υπηρεσιών στην πατρίδα μας) συνιστά την οικονομική οργάνωση που βασίζεται, αναπαράγει και συντηρεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας! Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική της διάλυσης του παραγωγικού ιστού της πατρίδας, η χώρα θα μεταβληθεί σε ένα κράτος – «rogue», σε δευτερεύουσα – συμπληρωματική προς τις κεντροευρωπαϊκές οικονομίες, με πολλούς κινδύνους ακόμη και για την εθνική μας ακεραιότητα.
• Την ίδια ώρα, καταρρέουν τα εργασιακά δεδομένα με τη γενιά των 300 ευρώ και την ημιαπασχόληση. Τι θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση;
Εκτός από το να επαναδραστηριοποιήσουμε τον μικρο-ιδιοκτητικό τρόπο παραγωγής που προανέφερα, μπορούμε:
-να προστατεύσουμε τις εργασιακές σχέσεις,
-να επαναρτιώσουμε τη συνάρτηση εργασιακού-ασφαλιστικού,
-να εγκύψουμε στον εκσυγχρονισμό και συνένωση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας
-και κυρίως να δημιουργήσουμε συνθήκες αποτροπής της ραγδαίας μετανάστευσης της νεολαίας μας.
Και ασφαλώς είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι όσα πολιτικά σχήματα έφεραν τη χώρα σ’αυτή την κατάσταση, δεν μπορούν να την σώσουν!
Επομένως όλες οι ζωντανές, ορθολογικές, δοκιμασμένες ή όχι αλλά πάντως ανεξάρτητες και ασυμβίβαστες κοινωνικές δυνάμεις πρέπει να προωθήσουν μια Κοινωνική Συνεννόηση από τα κάτω, ώστε
α) να περισώσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς από την ετερονομία των Μνημονίων και τη μονοδρομική αντίληψη του νεοφιλελεύθερου δαρβινισμού που αυτά προωθούν και
β) να δημιουργήσουν νέες ανεξάρτητες πολιτικές-πατριωτικές παρατάξεις που θα προστατεύσουν τη χώρα και τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και θα την αναβαθμίσουν, εκμεταλλευόμενες και τις ρωγμές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και τις «χαοτικές αβεβαιότητες» στον κόσμο.
Αυτή την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ προωθούμε με τη δράση και τη Διακήρυξη της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους.
