Η κοινότητα Μονολίθου, έχει ξεκινήσει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσπάθεια, προκειμένου να ενταχθεί στο Δίκτυο «Διεθνείς Κοινότητες Σκοτεινού Ουρανού (International Dark Sky Communities)». Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η πρωτοβουλία ανήκει στον κ. Στράτο Κουφό, ο οποίος είναι ερασιτέχνης Ρόδιος αστροφυσικός και παρατηρεί τα ουράνια φαινόμενα. Μαζί του, ωστόσο είναι και άλλοι συνδημότες του που ενδιαφέρονται για την παρατήρηση των φαινομένων.
Κατά καιρούς οργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις αστρονομίας όπως ομιλίες, εκθέσεις αστροφωτογραφίας, εκδηλώσεις παρατήρησης ουρανού κ.λπ. Οι κάτοικοι του χωριού έχουν πλήρως εξοικειωθεί με αυτό το θέμα και πάντα βοηθάνε για τις ετοιμασίες μιας εκδήλωσς, αλλά και συμμετέχουν ενεργά σε αυτές, για θέματα υλικοτεχνικού εξοπλισμού ακόμα και προσφορά παραδοσιακών εδεσμάτων καθώς και ντόπιου κρασιού εντελώς δωρεάν. Η τοποθεσία τηρεί όλες τις προδιαγραφές για την αναγνώριση του ως «International Dark Sky Communities», ενώ υπάρχει και στενή συνεργασία με το αστεροσκοπείο «Εύδημος», με την τοπική κοινότητα Μονολίθου, την δημοτική ενότητα Αταβύρου και τον δήμο Ρόδου.
Ήρθε λοιπόν η ώρα, να συζητηθεί και να τεθεί σε σοβαρή βάση η υποψηφιότητα του Μονολίθου προς ένταξη στο διεθνές πρόγραμμα, International Dark Sky Communities.
Το πρόγραμμα Dark Sky Places, υλοποιείται από την International Dark-Sky Association, με σκοπό να ενθαρρύνει τις κοινότητες, τα πάρκα και τις προστατευόμενες περιοχές ανά τον κόσμο να διαφυλάξουν και να προστατεύσουν τους σκοτεινούς χώρους μέσω υπεύθυνων πολιτικών φωτισμού και δημόσιας εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Επικοινωνίας του Δήμου Ρόδου κ. Κώστα Ταρασλιά (τον οποίο είχε επισκεφθεί αντιπροσωπεία με τον κ. Κουφό) θεωρούνται κατάλληλες για αστρονομικές παρατηρήσεις, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει τον τουρισμό και την τοπική οικονομική δραστηριότητα.
Ο ερασιτέχνης αστρονόμος Στράτος Κουφός, θεώρησε ως κατάλληλη για πιστοποίηση την πλαγιά του Κάστρου του Μονολίθου και κατέθεσε αίτηση, η οποία εγκρίθηκε από τον International Dark-Sky Association (Διεθνή Οργανισμό Σκοτεινού Ουρανού). Η διαδικασία, η οποία μπορεί να διαρκέσει από 1 μέχρι και 3 χρόνια, περιλαμβάνει μια σειρά από ενέργειες όπως η διενέργεια φωτομετρήσεων, ενώ τα πιστοποιημένα International Dark Sky Places, ως τον περασμένο Ιανουάριο ανέρχονταν σε 195 σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο χώρος έχει μηδενική φωτορρύπανση, καθώς το τελευταίο φως βρίσκεται πίσω από το βουνό. Λόγω της μηδενικής φωτορρύπανσης και της φύσεως της περιοχής, αυτή εκτός από φωτογράφιση Deep sky objects, συνιστάται και για wide field deep sky object.
Η δημοτική αρχή έχει εκφράσει την προθυμία της να στηρίξει την υποψηφιότητα του Μονολίθου και μάλιστα εμπράκτως!
Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο κ. Κώστα Ταρασλιά:
«Ο κ. Στράτος Κουφός, είναι ερασιτέχνης Ρόδιος αστροφυσικός και του αρέσει να παρατηρεί τα ουράνια φαινόμενα. Το International Dark Sky Communities, είναι ένας οργανισμός που αποτελείται από την Διεθνή Ένωση Αστρονόμων, οι οποίοι πιστοποιούν κάποιες περιοχές για να μην έχουν πολύ μεγάλο φωτισμό ώστε να μπορούν, όσοι ενδιαφέρονται για την αστρονομία, να παρακολουθούν τα φαινόμενα. Θεώρησαν ότι είναι ιδανικό μέρος για το νησί μας, η περιοχή του Μονολίθου. Έχει κατατεθεί μια αίτηση από τον κ. Κουφό αφού το σημείο στον Μονόλιθο, είναι μοναδικό (από την πλευρά του Κάστρου) και σε συνεργασία με τον Δήμο Ρόδου, θα προχωρήσουμε σε αυτή την δράση. Θεωρούμε ότι είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα δράση μιας και δεν δημιουργείται κανένα πρόβλημα, ενώ ενισχύει και τις εμπειρίες για όσους από τους ξένους επισκέπτες μας, ενδιαφέρονται».
Το επόμενο βήμα είναι να γίνουν κάποιες φωτομετρήσεις, με την αρωγή του Δήμου Ρόδου. Μετά την αρχική αίτηση προς τον Οργανισμό, θα πρέπει να πιστοποιηθεί η περιοχή (μέσα σε 1,5-2 χρόνια) ώστε να προχωρήσουν οι διαδικασίες με απώτερο στόχο να ενταχθεί ο Μονόλιθος στο Δίκτυο «Διεθνείς Κοινότητες Σκοτεινού Ουρανού (International Dark Sky Communities)»!
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΚΟΤΕΙΝΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ
Το 1988 ιδρύθηκε η Διεθνής Ένωση Σκοτεινού Ουρανού με σκοπό την προστασία του νυκτερινού ουρανού για τις τωρινές και τις μελλοντικές γενιές (https://www.darksky.org/).
Το 2001 συστάθηκε το Διεθνές Δίκτυο Κοινοτήτων Σκοτεινού Ουρανού (International Dark Sky Communities Network), στο οποίο εντάσσονται κοινότητες που λαμβάνουν ενεργά νομοθετικά και πρακτικά μέτρα μείωσης του φωτισμού και ανάδειξης του νυκτερινού ουρανού (http://darksky.org/idsp/communities/). Το Δίκτυο ακολουθεί αυστηρές διαδικασίες πιστοποίησης κοινοτήτων που υποβάλλουν αίτηση ένταξης σ’ αυτό. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2022 είχαν πιστοποιηθεί 195 “περιοχές σκοτεινού ουρανού” σε έξι ηπείρους.
Ζωηρό ενδιαφέρον για την προστασία του νυκτερινού ουρανού έχει επιδείξει ο κλάδος του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Η προώθηση του «αστρο-τουρισμού», όπως ονομάζεται, συνήθως συνδυάζει τουρισμό με απόκτηση γνώσεων αστρονομίας και νυχτερινή παρατήρηση ουράνιων φαινομένων. Από το 2009 λειτουργεί στη Θάσο ιδιωτικό αστροκάμπιγκ.
Το 2018, το Υπουργείο Τουρισμού ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προωθήσει τον αστροτουρισμό. Την ίδια χρονιά τα Μετέωρα κατατάχθηκαν στους οκτώ κορυφαίους προορισμούς για την παρατήρηση του έναστρου ουρανού.
Το 2020 στην Κύπρο εγκαινιάστηκε το πρόγραμμα «Αστροτουρισμός» με τον φιλόδοξο στόχο να εντάξει το νησί στον διεθνή χώρο των προορισμών Αστρο-Τουρισμού. Η κοινοπραξία του έργου σχεδιάζει να αναπτύξει αστρο-τουριστικά πακέτα, αστρο-τουριστικά χωριά, κινητά αστρο-τουριστικά πάρκα και αστρο-κατασκηνώσεις, και να επιδιώξει την πιστοποίηση επιλεγμένων τοποθεσιών ως «Dark Sky».
Η International Dark-Sky Association (IDA) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες που ιδρύθηκε το 1988 από τους David Crawford, επαγγελματία αστρονόμο, και Tim Hunter, γιατρό και ερασιτέχνη αστρονόμο. Η αποστολή του IDA είναι «να διατηρήσει και να προστατεύσει το νυχτερινό περιβάλλον και την κληρονομιά του σκοτεινού ουρανού μέσω ποιοτικού φωτισμού εξωτερικού χώρου».
Η φωτορρύπανση είναι αποτέλεσμα του εξωτερικού φωτισμού που δεν είναι σωστά θωρακισμένος, επιτρέποντας στο φως να λάμπει στα μάτια και στον νυχτερινό ουρανό. Το άμεσο φως που λάμπει στα μάτια ονομάζεται λάμψη και το φως που κατευθύνεται στον νυχτερινό ουρανό πάνω από τον ορίζοντα προκαλεί λάμψη του ουρανού. Ο φωτισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει παραβίαση φωτός όταν εισέρχεται σε περιοχές όπου δεν είναι επιθυμητό (π.χ. αυλή και παράθυρα ενός γείτονα). Η IDA ήταν η πρώτη οργάνωση στο κίνημα του σκοτεινού ουρανού και αυτή τη στιγμή είναι η μεγαλύτερη.
Η κύρια προσέγγιση του IDA είναι να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την αξία του σκοτεινού νυχτερινού ουρανού με αστέρια και να ενθαρρύνει την προστασία και την αποκατάστασή τους μέσω της εκπαίδευσης σχετικά με τα προβλήματα και τις λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών φωτισμού εξωτερικού χώρου που δημιουργούν λιγότερη φωτορρύπανση. Το 2011, η οργάνωση είχε περίπου 5.000 μέλη σε 70 χώρες.
