Την Σουσάνα Καρδούλια, την γνωρίζουμε όλοι. Είναι μια ταλαντούχα ηθοποιός και σκηνοθέτης, που κλείνει 33 ολόκληρα χρόνια στο επάγγελμα το οποίο επέλεξε συνειδητά και δεν σταματάει να μας εκπλήσσει με την δουλειά της. Έχει κάνει πάρα πολλές παραστάσεις κι έχει δημιουργήσει επίσης πολλές θεατρικές ομάδες, στην Ρόδο που τόσο αγαπάει και αποφάσισε εξ αρχής, να μείνει και να δημιουργήσει εδώ. Όπως δηλώνει, παραμένει στην Ρόδο, από επιλογή.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «δημοκρατική» ξεδιπλώνει τις σκέψεις της, την προσωπική της σχέση με την Ρόδο και φυσικά, με την Τέχνη που επέλεξε, μιλώντας για τις δυσκολίες της.
Αναφορικά με την έλλειψη θεατρικών σκηνών στη Ρόδο, δηλώνει πως «Η κατάρρευση και η καταστροφή του Εθνικού Θεάτρου, ήταν μεγάλο πλήγμα για την Ρόδο και για τον Πολιτισμό της…» και εξηγεί για ποιους λόγους το Δημοτικό Θέατρο, ΔΕΝ είναι κατάλληλο για θεατρική σκηνή.
• Κυρία Καρδούλια, να ξεκινήσουμε από την σχέση σας με την δουλειά σας. Όλοι σας γνωρίζουμε στην Ρόδο, είστε πολύ αγαπητό πρόσωπο, καθιερωμένη στον χώρο του θεάτρου και σας βλέπουμε πολλά χρόνια να δημιουργείτε. Πότε ξεκίνησαν όλα;
Ξεκίνησα πολλά χρόνια πριν –σχεδόν από παιδί. Έπαιξα στο καλλιτεχνικό σχολείο την ζωή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και ο τότε Μητροπολίτης Ρόδου Σπυρίδων, είχε πει για μένα: ‘Αυτό είναι πολύ ταλαντούχο κορίτσι’!
Πέρασαν τα χρόνια, έκανα θέατρο στο σχολείο και κάποια στιγμή, ο Νίκος Χατζήπαππας έκανε κάποια σεμινάρια, τα οποία παρακολούθησα. Κι έτσι, έγινε η αρχή… και μπήκε το μικρόβιο, το οποίο, αρχικώς, δεν ήταν πολύ εμφανές. Με τα χρόνια και με αφορμή μια παράσταση που έκανε το Θέατρο Νοτίου Αιγαίου, ο Ζαχαρίας Αγγελάκος -την ‘Αντιγόνη’ σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μίγκα- πηγαίνω για να παίξω ως κομπάρσα, στο ορό. Όμως ο Αλέξης Μίγκας, μου δίνει τον ρόλο της Ισμήνης. Έμεινα βέβαια, με το στόμα ανοιχτό. Ήμουν μια κοπέλα άπειρη, χωρίς θεατρική εμπειρία, να πάρει έναν βασικό ρόλο.
Ακολούθησαν μετά και άλλες παραστάσεις –ως ερασιτέχνης ηθοποιός- όπου είχα την χαρά να δουλέψω στο Δημοτικό Θέατρο Ρόδου, στη συνέχεια, δίπλα σε πολύ καλούς επαγγελματίες. Κι εκεί, αποφασίζω να δώσω εξετάσεις στο υπουργείο Πολιτισμού, περνάω και τελειώνω την Σχολή Βεάκη. Επίσημα, λοιπόν, παίρνω το πτυχίο του επαγγελματία ηθοποιού και η καριέρα μου, ξεκινάει το 1990 στο ΔΗΠΕΘΕ Ρόδου με καλλιτεχνικό διευθυντή, τον Γιάννη Μαργαρίτη που ήταν και καθηγητής μου στην Σχολή και με καλεί να παίξω σε ένα έργο.
Έκτοτε, άρχισα και έμεινα στο θέατρο. Δεν έφυγε ποτέ. Πολλές φορές, αναρωτιέμαι αν έκανα καλά. Καμιά φορά σκέφτομαι τον Λάμπρο Κωνσταντάρα στον ρόλο του Μαυρογιαλούρου, που μουτζώνει τον εαυτό του!
Όμως, έμεινα σε αυτό που αγαπώ. Δεν χρειάστηκε να κάνω κανένα συμβιβασμό, καμία παραχώρηση. Έκανα ένα καλό βιογραφικό, δούλεψα σε πολλά έργα στο ΔΗΠΕΘΕ και μετά… άρχισαν τα δύσκολα. Τα πολύ δύσκολα. Η Ρόδος, δεν σου δίνει επαγγελματικές δυνατότητες. Δεν έχει θέατρα, τηλεόραση κ.λπ. Γι’ αυτό και μπήκα κάποια στιγμή στον Πολιτιστικό Οργανισμό του τότε Δήμου Αφάντου, και μεταπήδησα στον Δήμο Ρόδου –όταν έγινε ενιαίος δήμος. Με πάρα πολύ δύσκολες εργασικές συνθήκες, εδώ και πολύ καιρό.
Τα τελευταία πέντε χρόνια κι ενώ έχω κάνει διάφορες ερασιτεχνικές ομάδες (και με τον φίλο μου Αυγουστίνο Τσιριμώκο που δεν είναι πια κοντά μας) έφτασα να κλείσω… 33 χρόνια στον χώρο! Και τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε την ομάδα ‘Άλιος’. Η τελευταία μας παράσταση ήταν στο Δημοτικό Θέατρο ‘Ποιος κοιμάται απόψε’ της Χρύσας Σπηλιώτη και πήγε πάρα πολύ καλά.
• Πάντως, γνωρίζω αρκετούς συναδέλφους σου, που επέλεξαν να φύγουν από την Ρόδο. Και πάλι όμως, σύμφωνα με όσα διαβάζουμε, είναι ένα δύσκολο επάγγελμα. Δεν έχεις δουλειά 12 μήνες το χρόνο, ούτε καν εποχιακά!
Ο ηθοποιός, δεν έχει βεβαιότητα. Δεν είναι υπάλληλος –ούτε δημόσιος, ούτε στον ιδιωτικό τομέα. Μπορεί να έχει τρεις ή έξι μήνες δουλειά, να έχει το καλοκαίρι και όχι το χειμώνα. Και είναι ένα ατελείωτο κυνήγι –μέχρι, ίσως να καθιερωθείς. Και υπάρχουν πολλοί σπουδαίοι ηθοποιοί του θεάτρου, τους οποίους δεν γνωρίζει το κοινό (επειδή δεν τους έχει δει π.χ. στην τηλεόραση). Καλώς ή κακώς, η τηλεόραση, σε κάνει γνωστό. Γι’ αυτό και οι θεατρικοί παραγωγοί, για να γεμίσουν τα ταμεία τους, επιλέγουν ηθοποιούς οι οποίοι είναι αναγνωρίσιμοι στο κοινό. Πράγματι, ο ηθοποιός, δεν έχει βεβαιότητες. Δεν έχει ένα μισθό ‘μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει’. Είναι ένα ατελείωτο «κυνήγι», ενώ πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί να κάνει κι άλλες δουλειές, διαφορετικές.
Θεωρώ ότι πολύ καλά έκαναν όσοι επέλεξαν να φύγουν από τη Ρόδο, όπως και όσοι επιλέξαμε να μείνουμε στη Ρόδο ή που ήταν στην Αθήνα και προτίμησαν να γυρίσουν! Και οι μεν και οι δε, ο καθένας για δικούς του λόγους, καλώς έπραξε. Η Αθήνα είναι μεγάλη. Μπορεί να μην κάνεις θέατρο, να κάνεις κινηματογράφο, να κάνεις διαφήμιση ή να κάνεις τηλεόραση. Έχει περισσότερες ευκαιρίες και δυνατότητες.
• Σε είδαμε πάντως στην τηλεόραση. Στο ‘Μπρούσκο’.
Ναι, με είδατε στην τηλεόραση, χάρις σ’ έναν μαθητή μου, τον Μανώλη Κλωνάρη που ήταν σε ένα από τα εργαστήρια που είχα. Είναι πολύ καλός ηθοποιός –τελείωσε το Θέατρο Τέχνης. Τότε εργαζόταν σε αυτές τις παραγωγές και όταν έμαθε ότι θα γίνονταν γυρίσματα στη Ρόδο και ήθελαν μια Ροδίτισσα ηθοποιό, πρότεινε εμένα. Μετά από αυτό, δεν είχε συνέχεια.
• Την αγαπάς την Ρόδο… Σε κρατάει εδώ;
Να σου πω όμως, το ήθελα. Ναι, θα το έλεγα. Με μαγεύει η Ρόδος. Σε κρατάει εδώ, είναι ένας όμορφος τόπος, ηλιόλουστος. Βλέπεις τόσους φίλους και γνωστούς καθημερινά. Βέβαια, δεν έχεις αυτή την ανωνυμία όπως στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά, αυτό δεν με ενοχλεί. Πάντα στις επιλογές υπάρχουν τα υπέρ και τα κατά.
• Πάντως είναι μια δύσκολη δουλειά. Το έχω ακούσει ακόμη και από διάσημους ηθοποιούς να λένε στις συνεντεύξεις τους ότι αντιμετωπίζουν πολλά προσωπικά προβλήματα. Ισχύει αυτό;
Ξέρεις πώς το λέω εγώ; Δεν ξέρεις τι συμβαίνει πίσω από την κλειστή πόρτα. Τα ΜΜΕ δείχνουν μια εικόνα για τον καλλιτέχνη, για την ζωή του κ.λπ. αλλά για το τι ακριβώς συμβαίνει και τι βιώνει ο ίδιος, νομίζω ότι δεν βγαίνει ποτέ προς τα έξω. Ακούμε πολλούς να λένε ότι πέρασαν κατάθλιψη, αλκοολισμό και άλλα. Πίσω από την κλειστή πόρτα, δεν ξέρουμε ποτέ τι συμβαίνει…
• Πρόσφατα είδαμε τις κινητοποιήσεις των ηθοποιών και καλλιτεχνών για μια σειρά από αιτήματα. Θα ήθελα το σχόλιό σου.
Κάποτε θα πρέπει να σταματήσει όλος αυτός ο διασυρμός των καλλιτεχνών. Θα πρέπει να γίνει μια Ακαδημία Θεάτρου. Να σου πω ότι στις Σχολές που υπάρχουν γίνεται πολύ καλή δουλειά, και οι ηθοποιοί λαμβάνουν πολύ καλή εκπαίδευση. Είναι άδικο και παράλογο να τελειώνεις το Λύκειο, να κάνεις μία τριετή εκπαίδευση σε ιδιωτική σχολή και να θεωρείσαι… απόφοιτος Λυκείου. Είναι άδικο για τους καλλιτέχνες…
• Πώς είναι η σχέση σου με τους ρόλους σου;
Κοίτα, τα τελευταία χρόνια, επειδή διδάσκω στα εργαστήρια του ΔΗΠΕΘΕ και σκηνοθετώ, έχω πολύ καιρό να ανέβω στο σανίδι. Να ξαναβρώ αυτή τη μαγεία –γιατί είναι μαγικό αυτό το ταξίδι του ηθοποιού- και η εξερεύνηση. Γίνεται μία κατάδυση μέσα στον εαυτό σου, για να ανακαλύψεις το ρόλο. Να ανακαλύψεις, το μέσα και το έξω μέσα στις δοσμένες περιστάσεις και συνθήκες που σου δίνει το έργο. Μπαίνεις μέσα στον εαυτό σου και θα βρεις παράλληλα πράγματα. Είναι παράλογο, είναι τρελό… να υποδύεσαι κάποιον άλλον. Είναι μια τρέλα, μια εξερεύνηση, αλλά είναι μαγεία.
• Είναι συνδεδεμένη η σκηνοθεσία με την ηθοποιία;
Επειδή έχω περάσει πολλά χρόνια ως ηθοποιός, μπορώ να καταλάβω περισσότερο τους ηθοποιούς που σκηνοθετώ. Έχω μεγαλύτερη κατανόηση, μπορώ να καταλάβω τη δυσκολία του ηθοποιού. Δεν είμαι ο σκηνοθέτης που δεν έχει περάσει αυτό το στάδιο.
• Το γεγονός ότι στη Ρόδο, δεν έχουμε θέατρα (εκτός από τους αρχαιολογικούς χώρους) σε προβληματίζει;
Θα θίξω πάλι αυτό που λέμε όλοι στη Ρόδο: είχαμε ένα Εθνικό Θέατρο, που είχα την τύχη και την χαρά να παίξω, τόσο ως ερασιτέχνης όσο και ως επαγγελματίας και να ζήσω (όπως και πολλοί άλλοι) μεγάλες στιγμές και μεγάλα πολιτιστικά δρώμενα εκεί μέσα. Θεωρώ ότι η κατάρρευση και η καταστροφή του Εθνικού Θεάτρου, ήταν μεγάλο πλήγμα για την Ρόδο και για τον Πολιτισμό της. Διότι δεν έχουμε, δυστυχώς, άλλους χώρους.
Το Δημοτικό Θέατρο, δεν είναι κατάλληλο για θεατρική σκηνή. Είναι οι παλιές ιταλικές σκηνές που είναι υπερυψωμένες. Δεν έχει παρασκήνια, δεν έχει δεξιά και αριστερά χώρους για τους ηθοποιούς που πολλές φορές χρειάζονται να κάνουν γρήγορες αλλαγές, να έχουν κοστούμια, να έχουν φροντιστήριο, να έχουν σκηνικά αντικείμενα. Δεν έχει καμαρίνια –έχει μόνο στον κάτω χώρο! Ο ηθοποιός που είναι κάτω δεν έχει τη δυνατότητα να ακούσει τι συμβαίνει. Αν έχεις αποθηκευμένα σκηνικά που πρέπει να βγάλεις στη μέση της παράστασης, δεν μπορείς να το κάνεις… Και το χειρότερο: έχουμε μόνον το Δημοτικό Θέατρο, που το θέλουν όλοι και δεν το βρίσκεις ελεύθερο για οποιαδήποτε εκδήλωση. Θα πρέπει να το κλείσεις πολύ καιρό πριν. Για να κλείσω, να πω ότι έχουμε επαγγελματικό θέατρο και επαγγελματίες ηθοποιούς στη Ρόδο. Πολύ καλούς, τους οποίους τους εκτιμώ όλους. Ο καθένας είναι «μοναχικός καβαλάρης». Μακάρι να είχαμε ενωθεί και να κάναμε ένα ισχυρό επαγγελματικό θέατρο. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν και πολλές ομάδες, που δεν έχουν στέγη. Αυτό είναι ένα θέμα που δεν μας επιτρέπει να κάνουμε πρόβες. Μόνο το Δημοτικό και μία Τάφρο. Αυτό δημιουργεί δυσκολίες…
