Aπό βίλες και διαμερίσματα μέχρι… πατάρια και σκάφη, οι Ελληνες νοικιάζουν πλέον τα πάντα στους τουρίστες με ετήσιες απώλειες για την οικονομία ως 2 δισ. ευρώ.
Οι αριθμοί για τη «σκιώδη φιλοξενία» στην Ελλάδα -αλλά και σε όλο τον κόσμο- αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς, με τα πιο γνωστά sites όπου φιλοξενούνται οι καταχωρήσεις για τις ενοικιάσεις να συγκεντρώνουν πλέον δεκάδες χιλιάδες αναρτήσεις από ιδιοκτήτες καταλυμάτων που ψάχνουν για ένα επιπλέον εισόδημα, χωρίς όμως, στη συντριπτική τους πλειονότητα, να το δηλώνουν στην Εφορία.
Η Airbnb, το πλέον δημοφιλές site παγκοσμίως στη συγκεκριμένη αγορά, είχε, με βάση τα στοιχεία της ίδιας, αύξηση κατά 90% στη χώρα μας το 2014 ως προς τον αριθμό των καταχωρήσεων από Ελληνες «οικοδεσπότες». Παράλληλα, σύμφωνα με δηλώσεις του επιτελείου της που βρέθηκε προ ημερών στη Γερμανία, στο πλαίσιο της διεθνούς τουριστικής έκθεσης της ΙΤΒ, το σύνολο των καταχωρήσεων στη χώρα μας αγγίζει πλέον τις 18.000! Τα νούμερα είναι αυξητικά και για τις άλλες, δημοφιλείς πλατφόρμες στη χώρα μας: η HomeAway φιλοξενεί αυτή τη στιγμή 7.540 καταχωρήσεις στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι περισσότερες αφορούν σπίτια στο Αιγαίο, ενώ 3.742 και 7.393 είναι αντίστοιχα τα νούμερα για τα VacationRentals.com και VRBO.com, τα οποία όμως είναι παρακλάδια της HomeAway. Στη HouseTrip οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτες για την Ελλάδα μπορούν να βρουν 2.770 καταλύματα και στη FlipKey 3.713.
Εκτός από τις γνωστές πλατφόρμες, όπου μάλιστα ο αριθμός των καταχωρήσεων αυξομειώνεται αναλόγως της εποχής, προστίθενται φυσικά και οι μεμονωμένες αγγελίες και τα sites που έχουν φτιάξει οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες των καταλυμάτων.
«Το θέμα της σκιώδους φιλοξενίας, ή shadow economy όπως το αποκαλεί η HOTREC, η Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Διαμονής και Εστίασης, είναι ουσιαστικά ένας παράλληλος τομέας της οικονομίας που λειτουργεί ερήμην κάθε κανονιστικού πλαισίου -φορολογικού, πολεοδομικού ή εργασιακού-, εκμεταλλευόμενος την τεράστια ανάπτυξη και εξέλιξη της τεχνολογίας στις διαδικτυακές συναλλαγές, προσφέροντας υπηρεσίες φιλοξενίας, μετακίνησης κ.λπ., χωρίς καμία συμμετοχή ή έλεγχο του κράτους, με την οποιαδήποτε ωφέλεια να παραμένει, καθαρή, στους παρέχοντες τις υπηρεσίες», αναφέρει στο «business stories» ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) Γιώργος Τσακίρης και συμπληρώνει: «Αλλοθι της τεράστιας ανάπτυξης αυτής της σκιώδους οικονομίας αποτέλεσε η φιλοσοφία της οικονομίας του διαμοιρασμού ή sharing economy, όπως είναι ο διεθνής όρος».
«Ειδικά στο κομμάτι του τουρισμού -δυστυχώς- στην πράξη, όπως ανακοινώθηκε και πρόσφατα στη διεθνή τουριστική έκθεση ITB του Βερολίνου, η οικονομία του διαμοιρασμού έχει μετατραπεί σε επαγγελματική εκμετάλλευση, σε ποσοστό διεθνώς άνω του 75%», αναφέρει.
«Το αντίστοιχο ποσοστό στη χώρα μας εκτιμάμε ότι ξεπερνάει το 90%, συνεπικουρούμενο από την απόλυτη έλλειψη οποιουδήποτε κρατικού ελεγκτικού μηχανισμού. Ο αριθμός των καταχωρήσεων, διαδικτυακών ή μη, κάθε μορφής διαμονής και φιλοξενίας, για χώρους ή, δωμάτια ή, κατοικίες ή ακόμη και σκάφη αναψυχής, ξεπερνάει τους καλοκαιρινούς μήνες τις 80.000. Το νούμερο αυτό, μετατρεπόμενο σε κλίνες, πλησιάζει το νόμιμο αδειοδοτημένο δυναμικό της χώρας!».
Οι επιπτώσεις
«Ο τζίρος των παράνομων καταλυμάτων που δεν καταγράφεται επισήμως ως νόμιμο έσοδο, σύμφωνα με εκτιμήσεις μας, ξεπερνάει σε ετήσια βάση τα 2 δισ. ευρώ κι έχει την τάση να αυξάνεται, παράλληλα με τα νόμιμα έσοδα, σε χρονιές-ρεκόρ όπως η περσινή. Η δραστηριότητα, ως σκιώδης οικονομία και φιλοξενία, δεν συνεισφέρει καθόλου στη σύννομη απασχόληση, ενώ, αντιθέτως, η μαύρη εργασία αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό της δραστηριότητας. Μεγάλα ποσά που αφορούν φόρους εισοδήματος, ΦΠΑ, δημοτικούς φόρους διαφεύγουν συστηματικά. Συγχρόνως, μέσω της δραστηριότητας αυτής, έσοδα τα οποία σε άλλη περίπτωση θα κινούνταν μέσω των αδειοδοτημένων νόμιμων καταλυμάτων, ξενοδοχείων και επιχειρήσεων ενοικιαζόμενων δωματίων κατευθύνονται στην παράνομη οικονομία, απομειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο και την αποδοτικότητα του νόμιμου τομέα».
Η ανάπτυξη της οικονομίας του διαμοιρασμού διευκολύνθηκε και συμβαδίζει με την παγκόσμια ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και την καινοτομία στις συναλλαγές που αυτό εισάγει. Στην Αμερική εμφανίζεται εδώ και πέντε χρόνια, αλλά στην Ευρώπη είναι σχετικά πρόσφατο.
«Εμείς στην Ελλάδα το διαγνώσαμε ως φαινόμενο και ως πρόβλημα πριν από πέντε χρόνια», αναφέρει ο κ. Τσακίρης. «Οταν -τότε- το πρωτοθέσαμε ως θέμα στην ατζέντα της HOTREC, αρχικά η αντίδραση των άλλων χωρών ήταν χλιαρή ως αδιάφορη, όμως εδώ και δύο χρόνια έχει αναχθεί στο κυριότερο θέμα και πρόβλημα της ευρωπαϊκής φιλοξενίας».
Παρ’ όλα αυτά, οι αντιδράσεις σε επίπεδο θεσμικής κρατικής παρέμβασης χαρακτηρίζονται ακόμη είτε χαλαρές είτε αποσπασματικές. Η μοναδική μελέτη για το θέμα υλοποιήθηκε για λογαριασμό του ΞΕΕ και παραδόθηκε στο Επιμελητήριο φέτος τον Ιανουάριο, και είναι η πρώτη του είδους της στην Ευρώπη.
Παραδείγματα θεσμικής αντιμετώπισης του προβλήματος έρχονται βασικά από τις ΗΠΑ. «Στη Νέα Υόρκη, με παρέμβαση των εισαγγελικών αρχών, έχουν ζητηθεί από τους ηλεκτρονικούς παρόχους (Airbnb, FlipKey, HomeAway, 9plan κ.λπ.) τα στοιχεία των ιδιοκτητών καταλυμάτων για να τους επιβληθούν οι αναλογούντες φόροι. Στο Σαν Φρανσίσκο οι Αρχές ζήτησαν από τους ηλεκτρονικούς παρόχους να καταβάλουν οι ίδιες τους δημοτικούς και πολιτειακούς φόρους των τελευταίων ετών, που ανέρχονται βεβαίως σε πολλά εκατ. δολάρια. Στο Πόρτλαντ δόθηκε διορία να δηλωθούν όλα τα καταλύματα και να καταβάλουν τους φόρους», αναφέρει ο κ. Τσακίρης.
Στην Ελλάδα, με τον τουριστικό νόμο του 2013, δόθηκε η δυνατότητα έκδοσης άδειας
λειτουργίας για καταλύματα, ενώ επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 50.000 ευρώ κατά περίπτωση για την παράνομη ενοικίαση κατοικιών. «Ωστόσο», σχολιάζει ο πρόεδρος του ΞΕΕ, «μόνο 4.500 καταλύματα νομιμοποιήθηκαν. Και στις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένας έλεγχος».
Aπό την πλευρά τους, οι ξενοδόχοι θεωρούν καταρχάς απαραίτητη προϋπόθεση για να αντιμετωπιστεί συνολικά το θέμα τη δημιουργία των ελεγκτικών μηχανισμών που θα εποπτεύουν συστηματικά την αγορά τόσο των νόμιμων όσο και των παράνομων καταλυμάτων. «Αν και εφόσον δημιουργηθεί αυτός ο μηχανισμός, θα μπορέσουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση, να διαβουλευτούμε για τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε και να θεσμοθετήσουμε τους όρους και τις προϋποθέσεις λειτουργίας αυτών των καταλυμάτων, τις προϋποθέσεις ασφάλειας που θα πρέπει να πληρούν, τις ποσοστώσεις αδειών ανά περιοχή, τους κανόνες διαφάνειας των ηλεκτρονικών παρόχων, τη θεσμική αρμοδιότητα αδειοδότησης των καταλυμάτων, τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους κλπ.», καταλήγει ο κ. Τσακίρης.
newmoney.gr
