«Βομβιστικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες. Η νέα τάξη πραγμάτων», είναι ο τίτλος της ανάλυσης του σημερινού τεύχους του Economist για τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες. «Η Ευρώπη έχει υποστεί άλλη μία σειρά από τρομοκρατικές επιθέσεις από τζιχαντιστές. Δεν θα είναι η τελευταία», σημειώνει το περιοδικό.
Στους δρόμους των Βρυξελλών όλοι φοβούνταν την επόμενη επίθεση. Αλλά όταν ισλαμικό κράτος τελικά χτύπησε, στις 22 Μαρτίου στο αεροδρόμιο Zaventem και στη συνέχεια, μόλις μία ώρα αργότερα, στο σύστημα του μετρό της πόλης, η «πρόβλεψη» που υπήρχε δεν έκανε τίποτα για να μειώσει το σοκ ή τον πόνο. Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Charles Michel, χαρακτήρισε τους βομβαρδισμούς «τυφλούς, βίαιους και δειλούς».
Τις επόμενες ημέρες η Ευρώπη θα περάσει και πάλι μέσα από τα στάδια της θλίψης της τομοκρατίας: Απόγνωσηγια τις αθώες ζωές που χάθηκαν, θυμόςπρος τους νέους άνδρες και γυναίκες (μερικοί εκ των οποίων είναι πολίτες) που σκοτώνουν στο όνομα της τζιχάντ, ερωτήσεις σχετικά με την πρόσφυση της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών και τελικά, όταν οι ειδήσεις και τα πρωτοσέλιδα μειωθούν, μία κουρασμένη παραίτηση.
Τα «μαθήματα» της επίθεση των Βρυξελλών
Ωστόσο, ακόμη και τώρα, αμέσως μετά την επίθεση, δύο μαθήματα είναι ξεκάθαρα.
Το ένα είναι ότι, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται χρόνια στην κορυφή της λίστας των περισσότερο καταζητούμενων στον κόσμο, το ISIS παραμένει αρκετά… επινοητικό για να συντονίσει συγχρονισμένες βομβιστικές επιθέσεις στην καρδιά της Ευρώπης.
Το άλλο, το οποίο απορρέει από αυτό, είναι ότι οι μεγάλες πόλεις σε Ευρώπη και Αμερική θα πρέπει να συνηθίσουν σε μια μακρά εκστρατεία τρόμου κατά την οποία όλα είναι στόχοι.
Η ανθεκτικότητα του ISIS θα προκαλέσει συναγερμό, και δικαίως. Οι βομβιστές των Βρυξελλών χτύπησαν λίγες μέρες μετά την σύλληψη του Σαλάζ Αμπντεσλάμ, του βασικού ύποπτου για τη σφαγή στο Παρίσι όπου 130 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Για τέσσερις μήνες είχε βρει καταφύγιο και συμπάθεια σε φίλους και γείτονες μόλις λίγα τετράγωνα μακριά από το σπίτι του στο Molenbeek, ένα προάστιο των Βρυξελλών. Πολύ απλά, κάποιοι είναι έτοιμοι να εγκρίνουν τις μεθόδους του Αμπντεσλάμ ακόμη και αν δεν είναι έτοιμοι να βάλουν τα χέρια τους στο αίμα συμπατριωτών τους.
Εκτός της υποστήριξης που απολαμβάνει, το ISIS απαιτεί τεχνογνωσία και νεοσύλλεκτους. Σε έξι ευρωπαϊκές χώρες 18 τζιχαντιστές είναι υπό κράτηση, καθώς υπάρχουν υποψίες ότι σχετίζονται με επιθέσεις του Παρισιού. Ακόμα κι έτσι, το ISIS μπόρεσε να συγκεντρώσει αρκετούς τζιχαντιστές να εξαπολύσουν μια σύνθετη, συντονισμένη επίθεση κάτω από τη μύτη των αρχών στων Βρυξελλών, πιθανώς σε σύντομο χρονικό διάστημα. Γάλλοι αξιωματούχοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ISIS έχει μάθει να κατασκευάζει βόμβες από συνήθη χημικά όπως βαφές μαλλιών και ασετόν.
Η απειλή δεν πρόκειται να μειωθεί. Θα μπουν στην «ομάδα» και νέοι, επίδοξοι τρομοκράτες. Χιλιάδες άνδρες και γυναίκες έχουν εγκαταλείψει την Ευρώπη για το αυτοαποκαλούμενο χαλιφάτο του ISIS στη Συρία και το Ιράκ, όπου έχουν λάβει εκπαίδευση και κατήχηση. H Λιβύη βράζει. Η Αλ-Κάιντα και το ISIS ανταγωνίζονται για να αποδείξουν τα τζιχαντιστικά του διαπιστευτήρια. Οι περισσότερες επιθέσεις σε περισσότερες πόλεις είναι λοιπόν σχεδόν βέβαιη.
Πώς θα πρέπει να απαντήσουν οι κυβερνήσεις;
Πώς θα πρέπει να απαντήσουν οι κυβερνήσεις ; Το σημείο εκκίνησης είναι η συνειδητοποίηση ότι οι τρομοκράτες έχουν στόχο να προκαλέσουν μια υπερβολική αντίδραση. Φουσκώνουν από περηφάνια όταν οι πολιτικοί, όπως ο Donald Trump παίρνουν όρκο να αποκλείσουν τους μουσουλμάνους από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν οι ηγέτες από την Ανατολική Ευρώπη λένε ότι θα δεχτούν μετανάστες από τη Συρία μόνο αν είναι Χριστιανοί, ή όταν η Marine Le Pen, ηγέτης του γαλλικού Εθνικού Μετώπου, συγκρίνει τους μουσουλμάνους που προσεύχονται στο δρόμο με τη ναζιστική κατοχή.
Αυτή η… δυσανεξία βοηθά να μετατρέψει τον θυμό για τον «κακό» σε συμπάθεια και τους εξτρεμιστές σε βομβιστές. Εξίσου, το ISIS χαίρεται όταν οι δυτικές χώρες «στέκονται» στους δεκάδες ανθρώπους που πεθαίνουν «στο σπίτι της Ευρώπης» παρά στις εκατοντάδες μουσουλμάνων που σκοτώθηκαν από βόμβες στη Βηρυτό και στην Τουρκία ή στα εκατομμύρια που ζουν στα στρατόπεδα προσφύγων και στα θύματα του εμφύλιου πολέμου της Συρίας. Η πολιτική πρέπει να στοχεύει να διαλύσει τους εξτρεμιστές, να τους αποδυναμώσει, όχι να σπρώξει την επικρατούσα τάξη στα χέρια τους.
Μια άλλη προτεραιότητα, η οποία κατά κάποιο τρόπο βοηθά στην πρόληψη μιας υπερβολικής αντίδρασης – είναι να καθησυχάσουν τους απλούς ανθρώπους ότι η κυβέρνηση εργάζεται για την προστασία τους. Ορισμένοι πολιτικοί πιστεύουν ότι ο φόβος των πολιτών ότι θα χτυπηθούν από μια τρομοκρατική επίθεση, είναι παράλογοι. Ο Μπαράκ Ομπάμα, σε πρόσφατη συνέντευξή του εξήγησε πως θέλει να υπενθυμίσει το προσωπικό του ότι περισσότεροι Αμερικανοί πεθαίνουν πέφτοντας στο μπάνιο. Αλλά η τρομοκρατία είναι διαφορετική από το θάνατο από ατύχημα ή ακόμη και από τυχαίες δολοφονίες. Ο κόσμος αντιδρά στην τρομοκρατία τόσο έντονα, επειδή αισθάνεται ότι η κυβέρνησή του δεν μπορεί να εκπληρώσει το βασικό της καθήκον να τους κρατήσει ασφαλείς από τέτοιους εχθρούς. Ο φόβος ότι η τρομοκρατία προκαλεί δεν είναι απλώς μια στατιστική αυταπάτη, αλλά και μια ιδέα ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν όρια διοργανώνουν μια συνωμοσία ενάντια στο κράτος.
Η Γαλλία, η οποία έχει υποστεί δύο επιθέσεις, εξακολουθεί να ζει κάτω από μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπου η αστυνομία μπορεί να εισβάλει στα σπίτια χωρίς ένταλμα και θέτει τους υπόπτους σε κατ ‘οίκον περιορισμό. Ο Φρανσουά Ολάντ και ο πρωθυπουργός του εξακολουθούν συχνά να δηλώνουν ότι η Γαλλία βρίσκεται σε πόλεμο. Ισχυρές λέξεις και η αναστολή των κανονικών δικαιωμάτων, ήταν κατανοητά αμέσως μετά τις επιθέσεις του Νοεμβρίου. Τώρα όμως μπορεί να είναι αντιπαραγωγικές, σημειώνει ο Economist.
Η καλύτερη προστασία θα είναι ειρήνη στη Μέση Ανατολή – ένα μακρινό όνειρο όμως. Εχει σημειωθεί πρόοδος κατά του ISIS στο χαλιφάτο του, το οποίο συρρικνώνεται και χάνει ανθρώπους. Αλλά η εξάλειψή του χρειάζεται ιρακινά στρατεύματα (τα οποία είναι ακόμη απροετοίμαστα) και χερσαίες δυνάμεις στη Συρία (ακόμη ανύπαρκτες). Εν τω μεταξύ, η ικανότητά του ISIS να διοικήσει και να εμπνεύσει τους τρομοκράτες θα συνεχιστεί και, ούτως ή άλλως, η Δύση έχει τους δικούς της αυτο-ριζοσπαστικοποιημένους τζιχαντιστές να ασχοληθεί.
Ετσι, η αστυνομία και οι μυστικές υπηρεσίες στη Ευρώπη πρέπει να λειτουργούν σε όλους τους τομείς, από την επιτήρηση μέχρι την αντι-ριζοσπαστικοποίηση. Ένα πράγμα που μπορεί να διορθωθεί γρήγορα είναι η υποεπένδυση. Τα απαρχαιωμένες συστήματα πληροφορικής εμποδίζουν τη συνεργασία. Οι υπηρεσίες ασφαλείας πρέπει επίσης να διεισδύσουν στα δίκτυα της τζιχάντ και των υποστηρικτών τους, χρησιμοποιώντας και ανθρώπους αλλά και ενισχυμένα συστήματα των υπηρεσιών πληροφοριών. Η διυπηρεσιακή συνεργασία έχει βελτιωθεί, αλλά η προστασία της ιδιωτικής ζωής εξακολουθεί να εμποδίζει την ανταλλαγή των δεδομένων. Οι τζιχαντιστές εργάζονται πέραν των συνόρων πιο εύκολα από ό, τι οι υπηρεσίες ασφαλείας. Η καλύτερη αστυνόμευση και οι φυλακές μπορεί να βοηθήσουν να σταματήσει την ριζοσπαστικοποιήση των μικρο-εγκληματιών.
Οσο οι τζιχαντιστές απειλούν τη Δύση, δεν υπάρχει διαφυγή από την ανάγκη να υπάρξη δράση. Καλώς ήρθατε στην νέα τάξη πραγμάτων, καταλήγει ο Economist.
thetoc.gr