Tην παρέμβαση του Υπουργείου Εσωτερικών προκάλεσε επιστολή του Δικηγορικού Συλλόγου Ρόδου για «εμπλοκή» σε δικαιοπραξίες επί ακινήτων σε παραμεθόριες περιοχές από πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου.
Πιο συγκεκριμένα την 22α Απριλίου 2020 απεστάλη στο Υπουργείο Εθνικής Αμυνας από το Υπουργείο Εσωτερικών επιστολή με την οποία ζητείται η άμεση διεκπεραίωση του θέματος.
Κατά την άποψη του ΥΠΕΣ, ορθά οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις δεν δέχονται αιτήσεις άρσης απαγόρευσης δικαιοπραξιών για πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου, κατά το μεταβατικό διάστημα μέχρι την 31η.12.2020, όπως προκύπτει από τη συμφωνία για την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας.
Στην επιστολή του Δικηγορικού Συλλόγου Ρόδου που προκάλεσε την παρέμβαση αναφέρονται τα εξής:
«Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Όπως ασφαλώς γνωρίζετε τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα με ιθαγένεια ή έδρα εντός των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών μπορούν να αποκτήσουν οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές άνευ άλλου τινός, χωρίς δηλαδή να απαιτείται οποιασδήποτε απόφαση άρσης τυχόν απαγόρευσης. Ως εκ τούτου οι υπήκόοι των κρατών-μελών της ΕΕ και της ΕΖΕΣ, συναλλάσσονται ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς στις παραμεθόριες περιοχές.
1. Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται το φαινόμενο οι συμβολαιογράφοι της Ρόδου και όλων των λοιπών παραμεθόριων περιοχών, να μην συντάσσουν συμβόλαια αγοράς ακινήτων, με αγοραστές πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου, διότι θεωρούν τους πολίτες της χώρας αυτής ως πολίτες τρίτης χώρας λόγω της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τούτο διότι το νομικό πλαίσιο, που διέπει τις δικαιοπραξίες ακινήτων σε παραμεθόριες περιοχές, το οποίο περιλαμβάνεται στα άρθρα 24 έως 32 του ν. 1892/1990, όπως αντικαταστάθηκαν οι προϊσχύουσες διατάξεις του με το άρθρο 114 του ν. 3978/2011 και μετο άρθρο 43 του ν. 4278/2014 και βελτιώθηκαν με το άρθρο τρίτο του ν. 4126/2013 και με άλλες διατάξεις, απαγορεύει κάθε δικαιοπραξία εν ζωή με την οποία συνιστάται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και τη μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή η μεταβολή του προσώπου εταίρων εταιρειών οποιασδήποτε μορφής που έχουν στην κυριότητα τους ακίνητα στις περιοχές αυτές.
Η απαγόρευση αυτή για τους πολίτες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών, αίρεται με απόφαση της αρμόδιας κατά τόπον αποκεντρωμένης αυτοδιοίκησης, ύστερα από υποβολή αίτησης περί άρσης της εν λόγω απαγόρευσης.
Συνέπεια των ανωτέρω, είναι να έχει ανακύψει τεράστιο πρόβλημα στις συναλλαγές, καθώς κατά την τρέχουσα περίοδο λήγουν προσύμφωνα αγοραπωλησίας ακινήτων, για τα οποία έχουν πληρωθεί προκαταβολές χιλιάδων ευρώ, και έχουν συμφωνηθεί αγορές ακινήτων οι οποίες δεν μπορούν να υλοποιηθούν.
Οι δε αποκεντρωμένες αυτοδιοικήσεις, ορθώς πράττουσες, δεν δέχονται αιτήσεις άρσης της απαγόρευσης αγοράς ακινήτων για πολίτες ΗΒ, αφού όπως θα φανεί και αμέσως παρακάτω, δεν απαιτούνται τέτοιες άδειες για αγορές που θα λάβουν χώρα μέχρι την 31/12/2020.
2. Σύμφωνα με την ισχύουσα συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Απόφαση (ΕΕ) 2020/135 του Συμβουλίου της 30ής Ιανουαρίου 2020), κατά την μεταβατική περίοδο (31/1/2020 έως 31/12/2020) η ΕΕ θα αντιμετωπίζει το ΗΒ ως κράτος μέλος, με εξαίρεση τη συμμετοχή του στα θεσμικά όργανα και τις δομές διακυβέρνησης της ΕΕ (βλ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η συμφωνία αποχώρησης του ΗΒ με απλά λόγια. Περαιτέρω σύμφωνα με το άρθρο 127 της συμφωνίας §1και 3, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στην συμφωνία, το δίκαιο της Ένωσης εφαρμόζεται για το Ηνωμένο Βασίλειο και εντός αυτού κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου (31/1/2020 έως 31/12/2020). Μέχρι 31.12.2020 ισχύει η μεταβατική περίοδος, με δυνατότητα επέκτασης της για ένα ή δύο ακόμη έτη: κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει αποχωρήσει από την ΕΕ και θα θεωρείται τρίτη, εκτός ΕΕ, χώρα, χωρίς δικαίωμα συμμετοχής στα όργανα και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ. Θα συνεχίσει όμως να υπόκειται και να σέβεται το σύνολο του κοινοτικού κεκτημένου (του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ) και να έχει πρόσβαση στην Ενιαία Αγορά και την τελωνειακή ένωση της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα αλλάξει τίποτα στην καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων κατά τη μεταβατική περίοδο, η οποία θα βοηθήσει τις δημόσιες διοικήσεις, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν σταδιακά στη νέα πραγματικότητα της τελικής αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Το κοινοτικό κεκτημένο αφορά το κοινό υπόβαθρο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που συνδέει το σύνολο των κρατών-μελών ως Ευρωπαϊκή Ένωση, και περιλαμβάνει το περιεχόμενο, τις αρχές και τους πολιτικούς στόχους των Συνθηκών, τη νομοθεσία που έχει εκδοθεί κατ’ εφαρμογή των Συνθηκών και την νομολογία του Δικαστηρίου, τις δηλώσεις και τα ψηφίσματα που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο της Ένωσης, τις πράξεις που αφορούν την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, τις πράξεις που έχουν συναφθεί στο πλαίσιο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων και τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί από την Κοινότητα και εκείνες που έχουν συναφθεί από τα κράτη-μέλη μεταξύ τους στον τομέα των δραστηριοτήτων της Ένωσης.
Επιπλέον, η δημιουργία της εσωτερικής αγοράς, αποτελεί τον πυρήνα του Ενωσιακού Δικαίου, η δημιουργία δηλαδή ενός χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα όπου εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, κεφαλαίων, αγαθών και υπηρεσιών. Η εσωτερική αγορά είναι ένας χώρος ευημερίας και ελευθερίας, που παρέχει πρόσβαση σε αγαθά, υπηρεσίες, θέσεις εργασίας, επιχειρηματικές ευκαιρίες και στον πολιτιστικό πλούτο. Στο πλαίσιο αυτό έχουν θεσπιστεί και οι ως άνω διατάξεις περί ελευθερίας συναλλαγών χωρίς κανένα περιορισμό στις παραμεθόριες περιοχές για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών.
Ως εκ τούτου οι επίμαχες διατάξεις των άρθρων 25 και 26 Ν. 1892/1990, εάν δεν εφαρμοσθούν και κατά την διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, όπως ακριβώς εφαρμόζονταν μέχρι και πριν την υπογραφή της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, σε ότι αφορά τους πολίτες – υπηκόους του Ηνωμένου Βασιλείου, εγκαθιδρύουν διάκριση σε βάρος των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου σε σχέση με τους λοιπούς πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παραβιάζει κατάφορα τη συμφωνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με την οποία το Ενωσιακό Δίκαιο εφαρμόζεται και για τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, ήτοι μέχρι 31-12-2020.
3. Εν όψει των ανωτέρω, προς άμεση επίλυση του προβλήματος που έχει ανακύψει, παρακαλούμε όπως προβείτε σε έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου προς τις αποκεντρωμένες αυτοδιοικήσεις με την οποία θα διευκρινίζεται ότι κατά την διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, ήτοι μέχρι την 31/12/2020 δεν απαιτείται άδεια του άρθρου 26 Ν1892/1990 για την αγορά ακινήτων από πολίτες του ΗΒ καθώς και σε κάθε άλλη πρόσφορη ενέργεια κρίνετε.
Περαιτέρω, όπως προβείτε σε πρωτοβουλία για την έγκαιρη θέση σε ισχύ ρύθμισης, η οποία θα εξαιρεί τους πολίτες του ΗΒ από την υποχρέωση λήψης άδειας για την αγορά ακινήτων, για την περίοδο μετά την 31/12/2020.
Ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρόδου
Βασίλειος Περίδης»
